Atlas muzyki3

Średniowiecze / liryka świecka I minnesang II. mcistersang 197

>N

WALTHER VON DER VOGELWEIDE wyjadł od dworskiego kleału miłości wysokiej. któremu następnie przeciwstawił się w swych pełnili życiu pieśniach dziewczęcych, by ^w końcu dójlć do opiewaniu miłości równej, uczucia równoprawnych partnerów. Ważne są jego pieśni porwane i religijne. Pleśń palestyńską napisał na tutKjtttęz 1229 (w której sum nie brał udziału). Jest lo jego jedyna w raili zachowana melodia (rys. B). Zapewne ma fr. pierwowzór (RUDEL). jeśli nawet nic, to i tuk występują pokrewieństwa wynikające z typowych formuł melodycznych właściwych określonym modusom. Melodia WALTI IKRA wykaząje przy tym wyraźnie kierunek opadający. Formalnie marny tu do czynienia z repryzową formą Bar, co ujawnia się jedynie w warstwie melodycznej. nic zaś tekstowej.

IV    epoka (1230-1300). przełom minnesangu: cechuje się przeniesieniem do warstw mieszczańskich. KONRAD VON WURZBURG (zm. 1287), HEINRICH VON MEISSEN zw. FRAUENLOB (zm. 1318. Moguncja). WIZLAV III. książę Rugii (zm. 1325). legendarny TANNHAUSER (działał ok. 1250 w Bawarii).

V    epoka (XIWXV w.), późny minnesang: współ

istnieje z rozwojem meistersangu w twórczości. m.in. HERMANA MUNCHA z Salzburga (XIV w.). HUGONA VON MONTFORT (1357-1423, Brcgenz) i OSWALDA VON WOLKENSTEIN (1377-1445. Tyrol, „ostatni minnesanger”).

/jMh Podczas gdy zachowały się przekazy tekstów minnesangu już z XIII/XIV w. (np. Grafie łfcidelberger Liederhandschrift, Cndex Manessc z 1315- 1330, bez nut), zapisy melodii pochodzą dopiero z X!V-XVI w. (wciąż oryginalne?). Mcistersingerzy korzystali z melodii mmnesungerów, zbierali jc i zapisywali. Do najważniejszych źródeł należą:

Fragment z Mimster, pocz. XIV w., notacja kwadratowa, 3 melodie WALT HF RA z tekstem, z czego jedna kompletna (rys. B); Carmina buranu. ok. 1300 (do 1803 w klasztorze Bencdiktbcuem. obecnie w Bibliotece Miejskiej w Monachium), częściowo z neumami. IliCtj i średnio wy sokonicuiiecka liryka świecka, tworzona przez duchownych (PM IU PPE DE GREVE, STEPHAN LANGTON i in.). u także świeckich (D1ETMAR VON AIST, REINMAR. WALTHER. MORUNGF.N. NEIDHARDT i in.); zbiór zawłeru sentencje (Sprikhe), pieśni miłosne (często z mcm. zwrotkami wtrąconymi), biesiadne i taneczne pieśni wagnntów (/biegłych kleryków i studentów)

oraz dramaty rat.:

- Jcnner l.ledcrhandschrift, ok. 1350. notacja kwadratowa. 91 melodii:

^u^NaiA vf^x

56 melodii, szczególnie MUNCIIA SALZBURG:

-    Kolmarer IJcdcrhandschrifL ok. 1460. być może jest to Złota księga z Mogtimji. 105 melodii:

-    Donuucschingcr I .iederhandscbrift. ok. 1450. 21 melodii, zwł. FRAUENLOBA;

-    Rostockrr I .icdcrhucb. ok. 1475,31 melodii Przyporąidlumanir melodii do tekstu można rozpatrywać w 3 stopniach prawdopodobieństwu.

1.    Tekst i melodia są przekazane razem - przypadek bardzo rzadki(Fragm z Młmster.zob, wyżej).

2.    Mdodia z obcymtekstem jest opatrzona imk-nicm jednego z minnesangerów. np. Herm Bid-thengtddm war (Złota melodia pana Bałihe-ra) w Kolnutrer UednhantbdwłftakL Harraa tej melodii dokładnie pasuje do ntn śkraeeo tekstu WALTHERA. w tym wypadku do TagUeeL Przyporządkowanie jest w^płnae.

3.    Melodie pieśni z przekazów fr. zostają użyte da odpowiadających im treściowo i fanmfaf

‘ tekstów pieśni nkm. (kootrmfaktnrmi Im bardziej złożona forma, tym bardziej prawdo-podobne przyporządkowanie.

Mcistersingerzy

Mieszczanie, przede wszystkim rzemieślnicy, przyłączali się do szkół śpiewaczych o cechowym charakterze, działających na podstawie ustalonych reguł i przepisów (podobnie jak pmłs we Francji). Okres rozkwitu ruchu śpiewaczego przypadł na XV/XVI w. (Moguncja. Wartburg. Nó-rymberga i in.. rys A). Ruch zaniki w XVII w. Teksty na ogól nawiązywały do Biblii, często bywały saty rycznopohtyczne. lecz pismo też pieśni żartobliwe i taneczne.

Melodie (Tonę) są modalnc z tendencją durmmlL sylabiczne. częściowo z melizmiityc/nymi o/dob-nikami (Blttnwn. kwiaty).

Dominuje strofic/na forma Bar i.uib), w układziedttuwćrs (aa), odcinek b i powtorae-nie wersu il

Pieśni zbierano we własnych rękopisach i pilnie ich stizeżono. Najhardziej znana jot Złota gu : Moguncji (Kolmarer licderluouhihrill. zołi wyżej).    ,    .

Podczas cotygodniowych zgromadzeń ipłrwwi

Er/cdstawial (z trybuny śpiewaczej i nowa pwin, tórą (zzu kurtyny) oceniali według licznych rr gul sędziowie, korzystający •' tabeli mN niano uczniów, którzy czarem me trzymali wę jeszcze reguł, poetów. śpiewających nowe fcrkwy do dawnych melodii, oraz mhtrzów i Uritmt tworzących nowe teksty i melodie

NujsłnwnicjHzyini mertcntnprfami t^b III IV RICH yON MEKSFN. zw I RAI l:NM >» .*.» lohdtl mgltfia) rekiny

(ok 1315. tcBoe Naki trad>iu MICHEL BFHAIM tzm 14761. HAJg I' * (zm. 1313) i HANS SACHS (I*tt l57yrem z Norymhergi. ponad 4500 preani. (WMoJ" Spnifie I ponad 200 sztuk) zwana H**

wreSAIroA wytaątptó^sósre® 'z™

Agóia. a wtęe do gaeeei nigun^ a lak* doceo-

ratu lutcrantkrgo