Atlas muzyki9

Prehistoria i najwcześniejsze dzieje muzyki 159

IBS 1 *1znime. Według ludowych pochodzi od bogó» faktem jusl,

• ^ luUotn^o. .lej brzmienie sluzylo zukli-co mewidrialnc lak w przyrodzie. '-,ŁcU. Iteaikuftc poonikow muzy-, „ .wy u»7ględnić równie/, inne zjawiska fgww, Które można określić terminem

jsaoką"* .    .    ,,.

Cfcodnic pojmowanie muzyki wywodzi się - greckiego antyku, jak również z rozwiniętych luhur ailtycznyćh obszaru Azji Przedniej i Da-ljbep>W$diodu.

Nipmrśoiejszymi przekazami muzyki są: flufcriskii instnanentów z epoki kamienia, na-Icżądo ttw. pradzkdzictwa', jKzedsianienia plastyczne z III tysiąclecia p.n.ę. (egipskie pismo obrazkowe, zob. s. 164) i III w. pite(gŁ notacja literowa, zob. s. 170 j n.); są (otryj^h. wżadnym wypadku nie stanowiły prakty ki w minionych czasach; ?T^^rou?^{ka: 1x1023811 fon}°g^rafu EDISO-i J⁸⁷⁷ -ⁿ^^{k nilvveł} w tym wypadku znie-Lsziaiomia dźwięku i odmienne przyzwyczaje-aa raysowe i słuchowe utrudniają właściwe /rozumienie muzyki owvch czasów;

JMU i' mu/ycc: w poezji, kronikach, teorii ffluzyki itp od czasów antycznych.

Po pogłębienia wiedzy o muzyce i jej rozumie-Se*S^y'^h °^krCSach rozwoju ludzkości Preyraymc etnologia muzyczna

riwlliT®’"^I<?oric powstania muzyki, bat gyaodaly ją od języka (HERDER), rfo-

^S^”^lniezai'^od n«śladovvDicnRi tó^i rS\^RWIN|' ^od nicartykulowa-

Najstarsze instrumenty

Wtaęwydaje.niektóreinstrumenty istniały we •spsticich epokach, także prehistorycznych, .^aieacme owych instrumentów było bardzo

aree. Należą do nich:

atramenty zderzane: rytmiczne tupanie nogami. klaskunie w dłonie lub uda, uikżc zderzanie kijków, różdżek itp.; grzechotki: /, kamieni, drewienek, płytek metalowych, także w (brmie łańcuchów;

• tarta i c/uryngi: / różnych materiałów i w rożnych formach:

- bębny puste pnie drewna: piszczałki: z rurek trzcinowych, zarazem pierwotna trąbka;

|i#gh z rogów zwierzęcych. np wolu,    insini-

■egSsSSasss

SSSSSś*sass

kamienia. Wydają tylko jeden dźwięk, były chyba raczej instrumentem sygnałowym niż muzycznym. Z okresu ostatniego zlodowacenia, a może nawet z okresu wcześniejszego, pochodzą pierwsze piszczałki krawędziowe z otworami Hzczelinowyiui, wykonane z kości renifera. Z czasów człowieka kultury oryniackiej pochodzą piszczałki kościane z trzema, później z pięcioma otworami pakowymi, będące typowymi instrumentami melodycznymi (pemaionlka). Rysunki z grot, przedstawiające luk myśliwski, pozwalają przypuszczać, że był on używany takie jako luk muzyczny (kultura ntagdaUriuka).

Epoka kamienia gładzonego: pierwsze gliniane bębny lub ręczne kotły spotyka się w Europie dopiero w 111 tysiącleciu p.n.e. (Bcrnborg) Ich korpus jest zdobiony (przeznaczenie kultowe) i ma uszka do mocowania membrany (rys,). Z tego samego okresu pochodzą gliniane grzechotki. często w formie zwierzątek lub ludzi Epoka brązu: w Europie spotyka się metalowe ozdoby rogów zwierzęcych (same rogi nie zachowały się), a także rogi wykonane w całości z metalu, na podobieństwo rogu zwierzęcego. Szczególną formę takiego rogu reprezentują pn. lury, występujące w'Danii i pd. Szwecji (ryk). Są szeroko wygięte, mają stały ustnik typu puzono-wego, metalowy i wąski kanał o długości ok. 1,50-2,40 m oraz płaski zdobiony dźwięczmk. Jak wykazują doświadczenia, ich brzmienie było pełne i miękkie. Lury znajdowane są niemal zawsze w parach o tym samym stroju. Parzystość, odpowiadająca zwierzęcemu pierwowzorowi, służyła wzmocnieniu brzmienia i być może również grze akordowej (znak/jono mcm trzy pary lur. z których dwie były w stroju C a jedna w Es). Innymi instrumentami * epoki brązu są trąbki, płytki, kluskanki. gliniane grzechotki.

Zakres chronologiczny kultur wysoko rundnąfwh Rozwój ludzkości dokonywa! się na przestrzeni tak długich okresów, że epoka człowieka po-łodowcowego (Homo sapiens aBurta&i. trwająca od ok. 10 000ptLa.jnwi się jako h krotka (/oh rys. ł zachowaniem proponuj). Czas wielkich kultur antycznych rozpoczyna nę dopiero po domniemywanych naturalnych katastrofach i powodziach. wspominanych jako potop l AWw. epos Gilgnm&zY Muzyka, tak/c » antycznych wysoko rozwiniętych kulturach, pazmtąjc zrazu związana z kultem i dopiero potniej uąr «C sztuką estetycznego wyrazu- Tradycja praria-rywuu ustnie jest po części żywotna do dzż* (Indie, Chiny). Znaczącą rolę odgrywała aprowizacja. Godny uwagi jot fakt. że choć p(|M) na muzykę do dm podlegają ciągłym prznnu-nom. instrumentarium powstało »zgkdu*c mc-zmieaionę mimo że po&rczecólnc typy m%tru-mentów rozwijały saę w rasę tpomoh Dopiero instrumenty elektroniczne XX w. wniosły^- coś o»taicwaoał|ftcąflo)tdMkmo4pa»u-dają już w pełni ludzkim mozkwowacon grania i słuchania.