BATES0

TECHNIKI BADANIA

W niniejszej części przedstawione zostaną klasyczne techniki badania serca i dużych naczyń. Kluczem do zrozumienia czynności serca jako pompy z jednokierunkowym przepływem pozostaje znajomość anatomii i fizjologii tego narządu. Tylko sumienne i wielokrotne ćwiczenia poszczególnych elementów badania pozwolą na precyzyjną i wiarygodną interpretację tego, co jest normą, a co patologią [40]. Każdego pacjenta należy badać metodycznie i szczegółowo. Wielokrotnie powtarzane badanie zdrowego człowieka będzie w przyszłości pomocne w rozpoznawaniu istotnych odchyleń od stanu prawidłowego.

Ciśnienie tętnicze i częstość rytmu serca. Przystępując do badania układu krążenia, zapoznaj się z wysokością ciśnienia tętniczego i częstością pracy serca, odnotowanymi podczas oceny stanu ogólnego i parametrów życiowych na początku badania przedmiotowego. Jeżeli ocena tych parametrów wymaga powtórzenia lub nie została -wykonana, należy ją przeprowadzić wg obowiązujących zasad, stosując optymalną technikę (patrz rozdz. 4. „Początek badania przedmiotowego: ocena ogólna, objawy życiowe i ból”, str. 114-119) [41-45].

Przed pomiarem ciśnienia tętniczego pacjent powinien odpocząć co najmniej 5 min w 'syęjWyny wy    o odpownedmm rozmiarze \ umie

ścić ramię pacjenta na poziomie serca, w pozycji siedzącej oparte na blacie stołu, a w pozycji stojącej podparte na wysokości połowy klatki piersiowej. Poduszka mankietu powinna znajdować się dokładnie nad tętnicą ramienną. Mankiet powinien zostać napompowany do ciśnienia przekraczającego o ok. 30 mm Hg ciśnienie, przy którym zanika tętno na tętnicy ramiennej lub promieniowej. W miarę wypuszczania powietrza z mankietu należy, przynajmniej podczas 2 kolejnych uderzeń serca, wysłuchać pojawienie się tonu, który oznacza ciśnienie skurczowe. Następnie określa się moment zanikania tonów, który wyznacza wartość ciśnienia rozkurczowego. Aby ocenić częstość pracy serca, dokonuje się pomiaru tętna na tętnicy promieniowej przy użyciu opuszek palca wskazującego i środkowego lub też osłuchuje stetoskopem serce na koniuszku (patrz str. 119).

Podstawowe umiejętności w trakcie badania serca. Podczas studiowania tego rozdziału i ćwiczeń w badaniu serca czytelnik powinien upewnić się, że opanował biegle wymienione poniżej czynności:

/ Opis anatomii ścian klatki piersiowej i lokalizacja głównych obszarów osłu-chiwania.

/ Ocena tętnienia żył szyjnych, fali tętna na tętnicy szyjnej oraz występowania szmerów- nad tętnicami szyjnymi.

/ Prawudłow^e umiejscowienie i opis uderzenia koniuszkow-ego.

/ Prawidłowe rozpoznanie 1. i 2. tonu serca (S₁ i S₂) przy podstawie serca i na koniuszku.

/ Poznanie wypływu odstępu PQ na intensywność tonu Sj.

/ Rozpoznanie fizjologicznego i paradoksalnego rozdwojenia tonu S₂.

/ Rozpoznanie nieprawidłowrych tonów^ występujących we wczesnej fazie rozkurczu, w tym 3. tonu (S₃), stuku osierdziowego oraz trzasku otwarcia w stenozie mitralnej.

/ Rozpoznanie 4. tonu serca (S.,) w^ późnej fazie rozkurczu.

Ocena czasu występowania szmerów serca w czasie cyklu pracy serca i prawidłowe rozróżnienie szmeru skurczowego i rozkurczowego oraz szmeru tarcia.