BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (132)

hiUtnsu tr oceni* sytuacji mazurkowej ifinansowejprzedsiębiorstwa

W ocenie sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa szeroko jest również wykorzystywana analiza pionowa bilansu. Analiza pionowa bilansu spro-Pionon.1 wadza się do ustalenia struktury majątku i struktury kapitałów. Wskaźniki analiza struktury są obliczone na ściśle określony moment, na który został sporzą-biiantu dzony bilans. Mają więc charakter statyczny. Jeżeli jednak wskaźniki struktury zestawi się za kilka lat, to wówczas można dokonać oceny przekształceń strukturalnych w czasie.

Ze względu na stopień wnikliwości badań wyróżnia się:

• wstępną analizę bilansu,

• pogłębioną analizę bilansu.

Wstępna analiza bilansu stanowi z reguły początkowy etap badań analitycz-wstępna nych. Może być również traktowana jako wyodrębniona grupa metod ba-anaiiza dawczych, poprzedzających zastosowanie bardziej zaawansowanych me-biiansu _focj analizy¹. Niezależnie od sposobu traktowania wstępnej analizy bilansu jej zasadniczym celem jest dostarczenie danych do ogólnej, syntetycznej oceny sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa.

Wstępna analiza bilansu obejmuje przede wszystkim:

• ustalenie wielkości zasobów majątkowych przedsiębiorstwa i określenie zmiany tej wielkości w czasie,

• ustalenie struktury majątku i kapitałów,

* określenie najważniejszych relacji majątkowo-kapitałowych.

Wyniki wstępnej analizy bilansu mogą być przydatne zarówno dla wewnętrznych potrzeb przedsiębiorstwa, jak i dla odbiorców zewnętrznych.

Z kolei pogłębiona analiza bilansu stanowi rozwinięcie analizy wstępnej Pogłębiona w ramach poszczególnych obszarów badawczych, takich jak: rentow-anaiiza _ność, płynność finansowa, zadłużenie przedsiębiorstwa. Analizę tych ob-biiansu szarów działalności przedsiębiorstwa przeprowadza się za pomocą wyspecjalizowanych i powszechnie znanych wskaźników, które pozwalają wnikliwiej zbadać kondycję finansową przedsiębiorstwa.

Pogłębiona analiza bilansu wymaga sięgnięcia niekiedy po dane zawarte w rachunku zysków i strat. Wprawdzie w kapitale własnym jest wykazany wynik finansowy netto, jako końcowy rezultat działalności przedsiębiorstwa w rozpatrywanym okresie, to jednak brakuje danych dotyczących czynników go kształtujących, czyli przychodów ze sprzedaży i kosztów własnych. Wielkości te są zawarte w rachunku zysków i strat.

Zarówno analiza wstępna, jak i analiza pogłębiona mogą mieć charakter analizy statycznej, jak i analizy dynamicznej. Należy podkreślić, że znacznie większą wartość poznawczą i przydatność, zwłaszcza w zarządzaniu przedsiębiorstwem, mają wyniki analizy dynamicznej.

fttf*¹⁰¹v‘__

2. Analiza sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa

253

2.1. Cele analizy sytuacji majątkowej

Ctlt

uiltaf

m%Uomt\

Majątek przedsiębiorstwa, a zwłaszcza sposób jego wykorzystania, ma istotny wpływ na rozmiary i charakter prowadzonej działalności oraz na sytuację finansową przedsiębiorstwa. Stąd niezwykle ważna jest analiza sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa. Głównymi celami tej analizy jest:

• zbadanie wielkości i zmian posiadanych zasobów majątkowych przedsiębiorstwa,

• rozpatrzenie struktury zasobów majątkowych,

• zbadanie efektywności wykorzystania majątku,

• zaproponowanie niezbędnych zmian w wykorzystaniu majątku i w polityce inwestycyjnej, prowadzących do bardziej korzystnego wpływu majątku na wyniki finansowe przedsiębiorstwa.

Analiza sytuacji majątkowej powinna umożliwić udzielenie odpowiedzi na kilka pytań, takich jak:

• powiększać majątek przedsiębiorstwa czy też nie,

• jeżeli wystąpi konieczność powiększania zasobów majątkowych, to które składniki majątkowe trzeba zwiększać i w jakiej wysokości,

• przy powiększaniu zasobów majątkowych występuje zawsze konieczność ustalenia źródeł finansowania, czyli czym finansować wzrost majątku.

Dokonując analizy sytuacji majątkowej, należy pamiętać o pewnych istotnych

zasadach, a mianowicie:

• analiza sytuacji majątkowej nie móże mieć charakteru analizy au-tonomicznej, oderwanej od warunków w jakich przedsiębiorstwo “Jj* działa, celów jakie realizuje, od przyjętej strategii rozwoju przed- _majątkowej siębiorstwa,

• analiza sytuacji majątkowej powinna być oparta | głównej mierze na wskaźnikach wartościowych, a w mniejszym stopniu na rzeczowym uję

ciu majątku,

• zakres analizy sytuacji majątkowej powinien obejmować jego ocenę w wymiarze globalnym dotyczącym całego majątku, jak i w wymiarze cząstkowym, uwzględniającym np. wykorzystanie poszczególnych grup majątku, zwłaszcza grup istotnych w działalności przedsiębiorstwa.

Por. D. Wędzki, Analiza sprawozdań finansowych — nie taka prosta, „Rachunkowość 2003", v4,i 19.