bożena wojtasik doradca zawodu strona( 29

Poradnictwo jako udzielanie pomocy przez doradców specjalistów sięga bardzo odległych czasów. Zdaniem F. Znanieckiego pierwotnie istniały dwie grupy doradców: kapłani oraz doradcy świeccy. Kapłani pełnili funkcję praktyczną, wyjaśniali tajemnicze znaki i niepojęte dla ludzi fakty, przepowiadali przyszłość itp. Doradcą świeckim mógł być np. starzec, który nie uczestniczył już czynnie w życiu, ale przedtem był autorytetem w jakiejś dziedzinie, lub człowiek, którego status był wysoki, np. właściciel dużego majątku, z którym chłopi nie mogli współzawodniczyć, ale do którego mieli zaufanie. Doradcą (świeckim) stawał się czasami przybysz z innego kraju lub człowiek, który dużo podróżował i wiele widział ¹⁰⁹ Wymagania jakie stawia doradcy F. Znaniecki, to przede wszystkim duża wiedza, znacznie rozleglejsza niż osób radzących się. Niekiedy Wymaga się od doradców tylko diagnozy i takiego doradcę nazywa autor technologiem-rzeczoznawcą, kiedy indziej diagnozy i planu, takiego doradcę nazywa się technologiem-przy-wódcą ¹¹⁰.

Do najstarszych zawodów zajmujących się doradztwem profesjonalnym również O. Czerniawska zalicza duchownych, a wśród świeckich wymienia lekarzy i prawników ¹ * inni autorzy dodają jeszcze filozofów i nauczycieli "2

W starożytności doradcami byli przede wszystkim filozofowie i poeci. Ich działalność wiązała się z doradzaniem, jak żyć i postępować —stawiano im bowiem pytania natury ogólnej, dotyczącej sensu życia, na które starali się odpowiedzieć ¹

Współcześnie doradcami „linii życia” są głównie psycholodzy i pedagodzy; nie skupiają się oni na filozofii życia ¹¹⁴ — ich działania są bardziej korekcyjne, naprawcze. Doradcą może być także lekarz, nauczyciel, ekonomista, duchowny, pracownik socjalny, logopeda, rolnik, pracownik kultury, seksuolog, językoznawca i inni.

R. Ruhr wyróżnia następujące obszary poradnictwa:

— poradnictwo zawodowe (Berufsberarung),

^,09 F. Z n a n i c c k i. Społeczne role uczonych, PWN, Warszawa I9R4 (przedruk z 1940 r.), s. 312-317.

^1,0 Ibidem, s. 312-317.

¹¹¹ O. C. /. c i » i a w s k a, <>p cit ¹¹³ S. S 1 y s z o w a. op. cis., s. 411.

¹¹³ Hczjod. Homer. Tcognis, Pinriar, Pitagoras, Platon i inni.

¹¹⁴ Obecnie rozwinąt się kierunek zwany logoicrupią. czyli lc:apiq przez nadawanie sensu życia. Por. Człowiek. — pytanie otwarte, red. K Popiclski. KUL. Lublin 19S7.

— poradnictwo socjalno-pedagogiczne (Sozialpadagogische Beratung); psychosccjalne; małżeńskie; rodzinne; życiowe; socjalne: ciążowe; seksualne,

— poradnictwo dotyczące kształcenia ¹ (Bildungsbcratung).

Podział ten, moim zdaniem, nie jest zadowalający, ponieważ nie uwzględniono w nim poradnictwa np. ekonomicznego, rolniczego, prawnego. Gdyby jednak przyjąć za autorką choćby takie obszary poradnictwa, to okazałoby się, że w każdym z nich powinni pracować psycholodzy, pedagodzy i lekarze, a także prawnicy, duszpasterze czy pracownicy socjalni.

Zdaniem M. Jędrzejczaka nie wytworzył się jeszcze obraz zawodowy doradcy, a pytanie o identyfikację zawodową również pozostaje otwarte ². Podobny problem zauważa również J. Kośćo, który twierdzi, żc doradca biodromalny^{3 4} szuka swego miejsca między dotychczasowymi zawodami nauczyciela, wychowawcy, lekarza i terapeuty ^11}i. Nie ma zatem odpowiedzi na pytanie, kto powinien być doradcą i kim powinien być doradca w stosunku do innych: pośrednikiem w przekazywaniu rad, instrukcji, informacji, osobą, która wchodzi w interakcję z radzącym się, fachowcem diagnostą, nowym typem wychowawcy czy nauczycielem rozwoju psychologicznego ⁵.

Nie ma też jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, kim powinien być doradca zawodu. Tutaj również jest przydatne uściślenie podanych wyżej terminów podstawowych. Jeżeli bowiem przyjmie się definicję orientacji zawodowej w wąskim rozumieniu, zadania doradcy będą polegały głównie na podawaniu informacji zawodowej. Kiedy zaś przyjmie się definicję tego terminu w szerokim znaczeniu, doraca zawodu będzie jawił się jako wychowawca, który działa świadomie i celowo, wychowując uczniów do samodzielnego podjęcia decyzji zawodowe j. Podobnie implikuje określanie zadań doradcy zawodu rozumienie terminu „poradnictwo zawodowe”. Jeżeli przyjmie się definicję w wąskim znaczeniu, doradca zajmie się przede wszystkim udzielaniem porad zawodowych, badaniem przydatności zawodowej, poznawaniem ucznia. Natomiast przyjęcie tego terminu w znaczeniu szerokim zmienia zadania doradcy zawodu, czyniąc je tożsame z tymi, które

B. Ruh r, op. cm.. s. 310.

M. Jędrzejczak, Instytucjonalizacja i profesjonalizacja poradnictwa —diagnoza eksplanacyjna i predyktywna, [w:) Perspektywy rozwoju teorii i praktyki.... t. I. s. 269.

Doradca biodromalny (bios — życic, dromos — droga) ma towarzyszyć radzącemu się na jego drodze Życia. Porada ma zatem charakter wspomagający, pomocniczy, podtrzymujący.

n* J. KoSfio, op. cii., s. 65.

Ibidem.