CCF20081016014

wana pomoc przewidująca obok materialnych bodźców także wyzwalani praktycznej aktywności człowieka i psychicznej zaradności Oraz wiary w| własne siły. Metoda indywidualnych przypadków wzbogacona potem o założenia metody grupowej i środowiskowej stanowiła metodologiczn podstawę, na której wyrosła jedna z ważniejszych metod badań pedagogii cznych zwana dziś metodą indywidualnych przypadków.

Z metody pracy opiekuńczej zostały na grunt metody badawcze przeniesione ogólne założenia poznawcze i generalna koncepcja wyraża jąca się w skutecznej pomocy dla konkretnego przypadku.

Metoda indywidualnych przypadków w pedagogice sprowadza się dd biografii ludzkich. Odrzuca się więc takie rozumienie tej metody wedle której odnosi się ona do badania układów społecznych, instytucji lub do badania dynamiki wewnętrznej i przeobrażeń zbiorowości społecznej Ograniczenie zaś metody indywidualnych przypadków do analizy konkret nych, jednostkowych przypadków wychowawczych ma uzasadnienie w historycznym rodowodzie tej metody oraz utylitarnym sensie dla pra ktyki wychowawczej, której ta metoda służy.

Podnoszenie już po raz drugi służebnego znaczenia metod badawczycl [ wobec praktyki wychowawczej jest podkreśleniem zasadniczej i swoiste cechy badań pedagogicznych, których cel poznawczy jest tylko środkiem dla celu głównego tych badań który polega na melioracji badanegol fragmentu rzeczywistości wychowawczej. Badania w pedagogice sprowa dzają się najczęściej do diagnozy, która stanowi punkt wyjścia dla badali naprawczych, swoistej terapii. Bez uwieńczenia badań pedagogicznych rezultatami praktycznymi, działalnością terapeutyczną odbiera im w zasa dzie społeczny sens.

Przyjmując przeto przedmiot badań i funkcję metody indywidualnych) przypadków za elementy konstytutywne definicję jej można sformułować następująco: metoda indywidualnych przypadków jest sposo-^ bem badań polegającym na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowaw czej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych.

O ile pierwszy człon definicji wyróżnia metodę indywidualnych przy> padków od innych metod to następny jest swoisty dla każdej metody badali

»łl,i|'i licznych a nawet dla badań pedagogicznych w ogóle. W tym i" il przypadku można rzec, że cel stworzył metodę i jej funkcje, i 'ii/cby rozpoznania skomplikowanych sytuacji, ich istoty i przyczyn "l/ilu się metoda, która wkomponowana została w praktyczne cele unia nieprawidłowości lub sytuacji zagrożenia w indywidualnych i’ li ludzkich. Jej szczególny rodowód i ścisłe pokrewieństwo z metodą i- , wcjalnej uzasadniają podkreślenie w definicji funkcji poznawczych

■    !|ifiilycznych.

I'i/ykładami problemów, które stanowią znakomity przedmiot zaintere-iiiia dla omawianej metody będą: „trudności dydaktyczne i wychowaw-a sytuacja rodzinna dziecka”, „adaptacja społeczna wychowanków

......dziecka”, „funkcjonowanie rodzin zastępczych i opiekuńczych”.

II ulania metodą indywidualnych przypadków posługują się dość nie-11,111 zestawem technik badawczych. Wynikało głównie ze ścisłego ¹ Irina zakresu przedmiotowego metody. Najbardziej użyteczną tech-

i    przypadku omawianej metody jest wywiad. Znakomicie uzupełnia i' i rwacja i analiza dokumentów osobistych. Niekiedy pomocne być

i , i lechniki projekcyjne, testy. Zależy to od charakteru i złożoności

*    ■ rolnego przypadku.

Metoda indywidualnych przypadków nastręcza pewne trudności i' ■ i (miocie budowania uogólnień. Wszelka pochopna generalizacja

0    i n.i badaniach małych grup jest niebezpieczna. Rozciąganie prawid-■ i poznanych przy badaniu wybranej populacji na populację general-

IhIi Inne zbiorowości wymaga dużej ostrożności. Prawo do generalizacji

•    •i. w miarę kompetencji badającego oraz uzyskiwania podobnych

■    ■ii ..w w innych badaniach na innych grupach lub przypadkach. Zakres * im ,i i uogólnień teoretycznych z badań empirycznych stanowi odrębny

¹    i iii melodologiczny, którego przedstawienie wykracza poza przedmiot u niniejszego opracowania.

¹ i MHoda sondażu diagnostycznego

' i< !e kontrowersji wiąże się z określeniem jednej z najpopularniej-i. uirlod badań społecznych w tym także pedagogicznych jaką jest ; fi/ zwany przez jednych sondażem diagnostycznym, przez innych

ii    i iii ankietowym czy sondażem na grupie reprezentatywnej.

¹ ' iliie założenia badań pedagogicznych uzasadniają przyjęcie nazwy "i l i mi diagnostycznego na użytek praktyki pedagogicznej. Pojęcia tego

49