CCF20081215016

Józef Kozielecki    372

^m₂—^cj₂^_>ni2 ............. cjm-^ntk.

Tak więc transformacja informacji początkowej nij za pomocą łańcucha operacji daje informację mk, która stanowi ostateczne rozwiązanie zadania.

Stwierdziliśmy również, że czynność myślenia, a więc łańcuch wykonywanych operacji, jest sterowany przez system reguł heurystycznych, zwanych również strategiami, metodami czy też programami myślenia. Obecnie zbadamy dokładniej heurystyczną strukturę czynności myślenia.

Tworzenie się łańcucha operacji

Aby lepiej zrozumieć, jak heurystyki kształtują strukturę myślenia, wprowadzimy pewien schemat cybernetyczny podany na rysunku 116.

Jak widać na rysunku myślenie przebiega w bloku zwanym przez nas blokiem operacyjnym (lub blokiem myślenia). W bloku tym przebiega łańcuch operacji umysłowych. Niektórzy sądzą, że blok ten jest identyczny z tym, co fizjologowie nazywają pamięcią świeżą lub dynamiczną (Simon, 1966).

Jak kształtuje się struktura myślenia w bloku operacyjnym? Po otrzymaniu zadania człowiek wprowadza do omawianego bloku cel myślenia. Cel musi zawsze znajdować się w bloku operacyjnym; mówiąc prościej, człowiek musi pamiętać o tym, co ma osiągnąć. Nie znając celu myślenia, nie mógłby rozwiązać żadnego zadania.L

Aby osiągnąć planowany cel, człowiek wykorzystuje uprzednio zdobytą wiedzę o heurystykach (H_r), operacjach (Q) oraz o pojęciach jako materiale myślenia (M), która znajdują się w dużym bloku pamięci trwałej. Przede wszystkim pobiera on z tego bloku (czyli aktualizuje) reguły heurystyczne, które uważa za najbardziej skuteczne. Reguły te decydują o wyborze z pamięci trwałej kolejnych operacji oraz odpowiednich informacji. Innymi słowy, reguły heurystyczne decydują o tym, co i w jakiej kolejności jest przetwarzane. Sterują one łańcuchem operacji. Warto dodać, że źródłem wiedzy o heurystykach, operacjach oraz pojęciach jako materiale myślenia jest nie tylko pamięć

Rys. 116. Schemat układów biorących udzia! w myśleniu. Myślenie zachodzi w bloku operacyjnym, do którego docierają z bloku pamięci trwalej dane o heurystykach (Hr), operacjach (Q) i informacjach przetwarzanych w procesie myślenia (M). Wykorzystane dane są zwracane do bloku pamięci trwałej.