CCF20090327021

58 M. CIOŁKOWSKI, E. BUDZISZ

lowymi w pozycjach aksjalnych [Pt(en)(N,)₂(OH)₂]. Kompleks ten jest nieaktywny wobec DNA. Dopiero po naświetleniu światłem widzialnym wykazuje zdolność do tworzenia adduktów z DNA [31]. Związki tego typu mogą okazać się bardzo efektywne w terapii nowotworów skóry, ponieważ będą wykazywać niską toksyczność ogólną(brak aktywności wobec DNA bez naświetlenia) i aktywność cytotoksyczną wobec selektywnie naświetlonych komórek nowotworowych zewnętrznym źródłem światła.

PODSUMOWANIE

Eksperymenty dotyczące nowych pochodnych platyny, jako związków o działaniu przeciwnowotworowym, prowadzone są na całym świecie. Bada się wiele różnych związków, o bardzo zróżnicowanej budowie. Dużą uwagę poświęca się kompleksom platyny(IV), ze względu na wcześniej wymienione korzystne cechy w porównaniu z kompleksami platyny(lł).

Z omówionych badań wynika, że projektując nowe kompleksy, dużą uwagę należy zwrócić na ligandy w pozycjach aksjalnych. Odpowiedni ich dobór pozwala uzyskać lipofilowość cząsteczki gwarantującą dobrą wchłanialność przez komórki, a jednocześnie odpowiednią rozpuszczalność związku. Dodatkowy ważny czynnik, również w dużej mierze zależny od ligandów aksjalnych, jakim jest potencjał redukcji, pozwala sterować reaktywnościąkompleksu. Jest to ważne, ponieważ pozwala na zmniejszenie toksyczności dla organizmu. Jednocześnie należy pamiętać, że nadmierne obniżenie potencjału redukcji może spowodować utratę właściwości przeciwnowotworowych.

W projektowaniu kompleksów platyny(IV) daje się zauważyć nowe, odmienne podejście do zagadnienia. Chodzi tu o wspomniane już wykorzystanie promienio-uczulających właściwości platyny i połączenie jej z radioaktywnym ligandem i o projektowanie związków aktywowanym światłem, co może mieć szczególne znaczenie w terapii nowotworów skóry. Bardzo interesujące wydaje się wykorzystanie faktu, że podczas redukcji do kompleksu platyny(ll) ligandy aksjalne są odłączane, i zastosowanie inhibitora enzymu warunkującego oporność na związki platyny jako liganda. Nie należy również zapominać o kompleksach platyny o konfiguracji trans, wśród których również znaleziono związki o aktywności przeciwnowotworowej. Ich odmienna od cisplatyny budowa przestrzenna wymusza inny sposób wiązania z DNA, co może warunkować brak występowania oporności krzyżowej między nimi a cisplatyną.

Z przytoczonych przykładów wyłania się obraz wielu dróg poszukiwań nowych związków przeciwnowotworowych. Należy jednak pamiętać, że nawet bardzo obiecujące wyniki in vitro nie oznaczająjeszcze, że dany związek zostanie lekiem. Może się okazać, że aktywność przeciwnowotworowa u ludzi nie jest tak wysoka jak w modelach zwierzęcych lub w badaniach in vitro. Może się również okazać, że bardzo

^r/u/io^r7ol/    'jip*    cilnp    nir»nA7Cirlctnp i nip hr»rl7ip mnnł

być stosowany w lecznictwie. Mimo wszystkich przeszkód i trudności, nie należy porzucać badań nad potencjalnymi lekami przeciwnowotworowymi. Wśród testowanych związków kompleksy platyny(IV) wydają się być bardzo obiecującą grupą.

PODZIĘKOWANIE

Praca wykonana w ramach realizacji badań statutowych, projekt nr 503-3066-2, Imansowanych przez Uniwersytet Medyczny w Łodzi.

PIŚMIENNICTWO CYTOWANE

111 K M. Roal-Malone, [lioinorgcmic Chemislry: A Shorl Course, Hoboken, NJ: Wiley-Interscience, A John Wiley & Sons Inc. Publication, 2002.

|2| V. Ilorvuth, O. Blanarova, L. SvihaIkova-Sindlerova, K. Soucek, J. Hofmanova, P. Sova, A. Kroutil, P. Fedorocko, A. Kozubik, Gynecol. Oncol., 2006, 102(1), 32.

131 K. Song, S.Y. Park, Y. S. Kim, Y. Kim, S.J. Kim, B.T. Alin, Y. S. Solin, J. Inorg. Biocliem., 2003, %(2-3), 339.

|<l| T, Kinala, T. Tamura, Y. Sasaki, H. Fujii, S. Negoro, M. Fukuoka, N. Saijo, Jpn. J. Clin. Oncol., 2000. 30(9), 377.

|5| I. Koslova, Rcccnl Pat. On Anti-Cancer Drug Discovery, 2006, 1,1.

|6| M l) I lali, T.W. I lamhley, Coord. Chem. Rev., 2002, 232, 49.

17J I R Kclland, B.A. Murrer, G. Abel, Cli.M. Giandomenico, P. Mistry, K.R. Harrap, Cancer Res., 1992,52,822.

|K| M. 1). Hall, S. Amjadi, M. Zliang, P..I. Beale, T.W. Ilamblcy, J. Inorg. Biocliem., 2004, 98(10), 1614.

|9| M l). Hall, C. Martin, D.J. Ferguson, R.M. Phillips, T.W. Hambley, R. Callaghan, Biocliem. Phormacol., 2004, 67(1), 30.

1101 11 R Mellor, S. Snclling, M.D. Hall, S. Modok, M. Jaffar, T.W. Hambley, R. Callaghan, Biochem. Plmrmacol., 2( 05, 70(8), 1137.

1111 S. Rndulovic, Z. Tesic, S. Manie, Curr. Mcd. Chem., 2002, 9, 1611.

112| .1. Kasparkova, V. Marini, Y. Najajreh, I). Gibson, V. Brabec, Biochemistry, 2003, 42, 6321.

113| .1.M. Perez. L.R. Kelland, E.I. Montero, F.E. Boxall, M.A. Fuertes,C. Alonso,C. Navarro-Ranninger, Mol. Pharmacol., 2003, 63(4), 933.

1141 II S. Friedman, J.P. Krischer, P. Burger, W..I. Oakes, B. Hockenberger, M.D. Weiner, J.M. Faletta, I). Norris, A.I I. Ragab, D.H. MahoneyJr., M.V. Wliitehead, L.E. Kun, J. Clin. Oncol., 1992, 10,

249.

1151 A. Ilnrslrick, J. Cnsper, R. Guba, H. Wilkc, H. Poliwoda, H.J. Schmoll, Cancer, 1989, 63, 1079.

(161 C, Scssa, .1. Vermorken, .1. Renard, S. Kaye, D. Smith, W. ten Bokkel Huinink, F. Cavalli,

11 Pinedo, .1. Clin. Oncol., 1988, 6, 98.

1171 ( Trnsk, A. Silvcrstonc, C.M. Ash, H. Earl, C. Irwin, A. Bakkcr, J.S. Tobias, R.L. Souhami, .1. Clin. Oncol., 1991, 9, 1131.

11K| W P. McGuirc III, .1. Arseneau, J.A. Blessing. P.J. DiSaia, K.D. Ilatch, F.T. Given Jr., N.N.H. Teng, W.T. Creasman, .1. Clin. Oncol., 1989, 7, 1462.

I IOI A IJ..1........ ¹    .......