chalmers0155

157

Obiektywizm w koncepcjach...

Inną ogólną cechą fizyki nowożytnej, różniącą ją od fizyki przed Galileuszem oraz od innych typów wiedzy, jest to, że teorie są formułowane przy użyciu aparatu matematycznego. Pełna charakterystyka nauki na pewnym etapie jej rozwoju musi zawierać opis stosowanych przez nią technik teoretycznych i matematycznych. Omawialiśmy już przykład wprowadzonej przez Galileusza metody, polegającej na rozkładzie wektora na składniki i rozważaniu każdego z nich z osobna. Innym przykładem jest technika Fouriera, polegająca na uznawaniu wszelkich rodzajów fal za wariant fal sinusoidalnych. Zasadniczą różnicą między falowymi teoriami światła Younga i Fresnela była możność sformułowania tej drugiej w odpowiedniej szacie matematycznej.¹

Obiektywna charakterystyka określonego etapu rozwoju fizyki musi więc obejmować charakterystykę twierdzeń teoretycznych, nad którymi pracują uczeni, oraz technik matematycznych i eksperymentalnych, za pomocą których wykonują ono swoją pracę.

4. OBIEKTYWIZM W KONCEPCJACH POPPERA, LAKATOSA I MARKSA

Stanowisko, które za Musgrave’em² nazywam obiektywizmem, zostało przyjęte przez Poppera i Lakatosa, którzy gorąco je zalecają. Jeden ze zbiorów esejów Poppera nosi charakterystyczny dla tego stanowiska tytuł Wiedza obiektywna. Oto fragment tej książki: „Moja... teza implikuje istnienie dwóch różnych sensów wiedzy lub myśli: (1) wiedza lub myśl w sensie subiektywnym, polegająca na stanach umysłu, świadomości lub będąca dyspozycją do zachowania lub działania, oraz (2) wiedza lub myśl w sensie obiektywnym, składająca się z problemów, teorii i argumentów jako takich. Wiedza w tym obiektywnym sensie jest całkowicie niezależna od czyjejkolwiek wie-

1

   Por. John Worrall, „Thomas Young and the «Refutation» of Newtonian Optics: A Case Study in the Interaction of Philosophy of Science and History of Science”, w: Colin Howson, ed., Method and Appraisal in the Physical Sciences, Cambridge University Press, Cambridge 1976, ss. 107—179.

2

   A. Musgrave, „The Objectivism of Popper’s Epistemology”, w: The Philosophy of Karl Popper, ed. P. A. Schilpp, Open Court, La Salle, Illinois, 1974. ss. 560—596.