damy, rycerze,ministki4

damy, rycerze,ministki4



Wstęp

owocowały zmianą sytuacji kobiet. Będzie to raczej historia „wewnętrzna” niż prezentacja powiązanych ze sobą chronologicznie faktów, refleksja nad tworzeniem się, przemianami i topografią tej formacji myślowej, która podważała przekonanie o szczególnej i podporządkowanej mężczyźnie naturze kobiety.

W kulturze polskiej od początków XIX wieku zaznacza się wyraźnie nowy styl myślenia o kobietach, powstaje nowa' formacja myślowa kontestująca ówczesne przekonania o roli mężczyzn, kobiet i o relacjach pomiędzy płciami. Nie są to już jednostkowe opinie wypowiadane sporadycznie i bez konsekwencji. Poszczególne wypowiedzi odnoszą się do siebie nawzajem, nawiązują do siebie, inspirują się lub zwalczają. Powstają nowe pojęcia-klucze, ogniskujące nowe myślenie i podtrzymujące je, stare nabierają nowych znaczeń. Nowa formacja myślowa nie jest monolitem - podlega przemianom tak, jak i kontestowane przez nią przeświadczenia o kobietach i mężczyznach, jak wspierające te przeświadczenia instytucje. Przemiany nie zachodzą w sposób linearny ani kumulatywny, „jak gdyby na zawsze słowa zachowywały swój sens, pragnienia - swój kierunek, a idee -swoją logikę” (Foucault 1993, 69). Dyskurs ten to raczej zróżnicowany wewnętrznie obszar sensu, obejmujący bardziej i mniej wyraziste koncepcje, współgrające ze sobą lub nie, niż jednolity, progresywny proces formowania się pewnego rodzaju wiedzy. Ten właśnie obszar sensu z jego lukami, niekonsekwencjami i z jego zróżnicowaną topografią - kobiecy dyskurs emancypacyjny - jest przedmiotem tej książki.

Nazywając ten obszar dyskursem emancypacyjnym narażam się na zarzut pomieszania pojęciowego, emancypacja kojarzy się bowiem z oświeceniową i heglowską wizją historii. Zaznaczam więc, że nie używam tego pojęcia w sensie oświeceniowym, w sensie wyzwalania (się) kobiet spod

-- . >

dominacji mężczyzn. Mówiąc o dyskursie emancypacyjnym

mam na myśli jego stosunkowo najbardziej rozpowszechnioną samoartykulację. Emancypantki, tak jak feministki, saintsimonistki, czy sufrażystki to różne nazwy z obrębu tego samego dyskursu. Równie dobrze mogłabym ten rodzaj dyskursu identyfikować nazywając go feministycznym. Wybrałam określenie „dyskurs emancypacyjny”, gdyż pojęcia „emancypantki” i „emancypacja kobiet” wyznaczają duże obszary jego topografii, czego nie można powiedzieć o pojęciach „feministka” czy „sufrażystka”. Istotna była dla mnie w wyborze nazwy jedynie łatwość skojarzenia i identyfikacji dyskursu.

Emancypacja kobiet nie będzie przedstawiona w tej książce jako jednolity proces postępu od stanu podporządkowania kobiet mężczyznom do stanu osiągnięcia przez kobiety pełnego równouprawnienia. Taka prezentacja byłaby upraszczająca. W miejsce dyskursu dramatycznego, pełnego napięć, niedopowiedzeń, zmagań z zewnętrznym zakazem wypowiadania i z wewnętrznymi trudnościami artykulacji, powstałaby wygładzona opowieść, wolna od wewnętrznych konfliktów, zapewne heroiczna. Opowieści takie czasem też są potrzebne, jak potrzebny jest krzepiący optymizm i konstruowanie autorytetów. Sądzę jednak, że potrzebna jest też krytyczna refleksja nad historią nie popadająca w lekkość narracyjną, refleksja tropiąca różnice, podziały, napięcia także tam, gdzie by się chciało może tylko móc podziwiać - pomnik.

Dyskurs emancypacyjny w Polsce nie był niczym unikalnym w skali Europy, którą trzy dekady wcześniej wstrząsały hasła emancypacyjne rewolucji francuskiej. Posiadał jednak swoją specyfikę, którą będę pokazywać raczej od strony jego własnej, wewnętrznej topografii i dynamiki, niż wpływów makroprocesów gospodarczych, politycznych czy oddziaływania zachodniej myśli emancypacyjnej. Nie chcę przy tym negować takich wpływów, zaprzeczać, że na eman-


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
damy, rycerze,?ministki5 Wstęp cypację kobiet w Polsce miała wpływ sytuacja porozbioro-wa, procesy
damy, rycerze,?ministki6 Wstęp cowaniach z tamtego okresu, dotyczących historii kobiet (por. „Pełny
damy, rycerze,?ministki8 Konstytucja nowej tożsamości Sytuację poszukiwań nowego sensu bycia kobiet
damy, rycerze,?ministki3 Konstytucja nowej tożsamości Od kobiet żądano, by w poświęceniu dla ojczyz
damy, rycerze,?ministki4 Konstytucja nowej tożsamości „Więcej kobiet w parlamencie”, „Wspólne państ
damy, rycerze,?ministki5 Konstytucja nowej tożsamości C    - przez kobiety. Tego typ
damy, rycerze,?ministki2 Ambasady Holandii Wstęp Konstytucja nowej tożsamości Swoboda osobista Ciał
damy, rycerze,?ministki3 Strategie emancypacyjne Wybitne kobiety [Dygresja: matriarchat domowy Peda
damy, rycerze,?ministki7 Konstytucja nowej tożsamości „Jaka powinna być kobieta nasza?” — pytał w w
damy, rycerze,?ministki2 Konstytucja nowej tożsamości orientować na mężczyzn i udowadniać, że kobie
damy, rycerze,?ministki6 Konstytucja nowej tożsamości ■ Za pełniejszym kształceniem kobiet, a od
damy, rycerze,?ministki7 Konstytucja nowej tożsamości r W życiu domowem kobieta prawdziwie oświecon
damy, rycerze,?ministki1 Konstytucja nowej tożsamościmgr~- i-;-- biet w sytuacji podobnej do sytuac
damy, rycerze,?ministki3 Konstytucja nowej tożsamości dami działania kobiet z klasy średniej na rze
damy, rycerze,?ministki9 leyuojdojd ISUMlIĆtKLU pujiMężczyźni i kobiety Różnicowanie ludzi na kobie
damy, rycerze,?ministki4 Renegocjacja kontraktu ptci szych czasów. „Za niewolnictwem kobiet, za ich
damy, rycerze,?ministki4 Renegocjacja kontraktu płciHKT    ’—■— i wdzięcznością ze s
damy, rycerze,?ministki9 Renegocjacja kontraktu pfci ...wyzwolony barbarzyńca /.../przede wszystkim
damy, rycerze,?ministki4 Renegocjacja kontraktu pici ( ----- Najwięcej o przyjaźni i miłości do kob

więcej podobnych podstron