DSC00313 (8)

810

Jeny Stachura • PATOLOGIA CHOROB PRZEWODU POKARMOWEGO

(około 70%), stanowiąc 1-10% wszystkich nowotworów tego narządu, następnie w jelicie cienkim i grubym, najrzadziej w przełyku. Dane powyższe odnoszą się do częstości występowania w krajach zachodniej Europy i Ameryki Północnej. Występują znaczne rozbieżności co do częstości lokalizacji pierwotnych chłoniaków przewodu pokarmowego, zależnie od regionu geograficznego. Cechą wyróżniającą pierwotne chłoniaki przewodu pokarmowego, w porównaniu z chłoniakami o pierwotnym pochodzeniu węzłowym, jest powolny, często wieloletni przebieg, długotrwałe, miejscowe tylko zajęcie ściany przewodu pokarmowego z późno występującymi przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych. Zazwyczaj są one diagnozowane we wczesnej zlokalizowanej formie, co odróżnia je od chłoniaków węzłowych.

Przy zaawansowaniu zwraca uwagę preferencyjne zajmowanie tych narządów, które posiadają tkankę limfatyczną związaną z błoną śluzową (MALT - ang. niucosa-associated lymphoid tissue) [57]. Podkreśla się też bardzo rzadkie występowanie przerzutów do szpiku kostnego [28]. Długotrwały, miejscowy przebieg choroby, mimo obecności we krwi komórek nowotworowych, wynika z właściwości komórek limfatycznych związanych z błoną śluzową - powracania w miejsce ich powstania - określanych jako ang. siłę specific homing. Uważa się, że cecha ta wynika z obecności szczególnego rodzaju integryn w komórkach tego typu chłoniaków.

Niemal wszystkie pierwotne chłoniaki żołądka należą do chłoniaków nieziarniczych. Występowanie ziarnicy w żołądku jest niezwykle rzadkie i zazwyczaj jest skutkiem wtórnego zajęcia tego narządu.

Większość chłoniaków żołądka to chłoniaki z limfocytów B, a jedynie nieliczne to chłoniaki z limfocytów T.

Klasyfikacja chłoniaków przewodu pokarmowego

Z komórek B

1.    typu MALT

-    o niskiej złośliwości,

-    o wysokiej złośliwości (z lub bez komponentu o niskiej złośliwości),

-    choroby immunoproliferacyjne jelita cienkiego (immunoproliferatiue smali intestine disease - IPSID),

•    o niskiej złośliwości,

•    o wysokiej złośliwości (z lub bez komponentu o niskiej złośliwości);

2.    strefy płaszczowej (ang. mantle celi—lym-phomatous polyposis);

3.    typu Burkitt;

4.    inne.

Z komórek T

1.    związane z enteropatią (ang. enter_0t) thy associated T-cell lymphoma - Eą$?'

2.    inne typy niezwiązane z enteropatią ^

Rzadkie postacie.

W późniejszej klasyfikacji WHO nowotwory tkanki limfatycznej błony śluzowej umieszczon* w grupie chłoniaków z limfocytów B, obwodo° wych, w piątej podgrupie jako chłoniaki strefy brzeżnej typu MALT, gdzie ponadto mieszczą się też węzłowe chłoniaki strefy brzeżnej (patr^ rozdział 15).

Z przedstawionej klasyfikacji wynika, że żołą* dek i inne odcinki przewodu pokarmowego mogą być miejscem rozwoju każdego typu chłoniaka. Najczęściej jednak są to nowotwory B-komórkowe strefy brzeżnej typu MALT, w większości przy. padków o niższej złośliwości

Do grupy chłoniaków typu MALT należą nie tylko nowotwory tkanki limfatycznej przewodu pokarmowego, ale także pierwotne chłoniaki rozwijające się w płucach, śliniankach, tarczycy, sutku, szyjce macicy, oczodole, grasicy oraz niektóre z pierścienia Waldeyera. Charakterystyczne dla nich są następujące cechy:

1.    obecność limfocytów B monocytoidalnych charakterystycznych dla strefy brzeżnej, określanych inaczej jako komórki podobne do centro-cytu, tzw. CCL (ang. centrocyte-like). Charakter nacieku nowotworowego w ścianie żołądka zwykle jest rozlany, rzadziej obejmuje strefę brzeżną resztek grudek chłonnych, a tylko wyjątkowo jest nodulamy;

2.    zmiany limfatycznonabłonkowe (ang. lym-phoepithelial lesions);

3.    występowanie na terenie guza komórek plazmatycznych;

4.    obecność grudek chłonnych lub ich pozostałości na obwodzie utkania nowotworowego.

Zmiany limfatycznonabłonkowe (lymphoepi-thelial lesions) polegają na naciekaniu nabłonka gruczołów przez limfocyty, przy czym komórki te muszą być także obecne w świetle gruczołów. Naciek ten może prowadzić do uszkodzenia nabłonka, co wykazano w badaniach ultrastruk-turalnych. Niektóre chłoniaki typu MALT o niskiej złośliwości mogą ewoluować w kierunku postaci o większej złośliwości. Czasami pozostają dowody tego procesu - obecność na terenie lub obwodzie utkania o wyższej złośliwości pozostałości niskozłośliwej składowej. W wysokozłośliwych chłoniakach histologicznie stwierdza się naciek z komórek przypominających centroblasty, z licznymi figurami podziałowymi. W zaawansowanych przypadkach nie występują resztki utkania chłoniaka niskozłośliwego, grudki chłonne ani też zmiany limfatycznonabłonkowe. Badania cy-