DSCN0514 (Large)

272 8. SILNIKI WYKONAWCZE

dem sterowania. W silnikach magnctoelcktrycznych obwodem sterowania jest zawsze obwód twornika.

Zmiany napięcia zasilającego obwód sterowania wywołują zmiany wielkości wyjściowych (momentu obrotowego i prędkości obrotowej). Wyłączenie obwodu sterowania powoduje natychmiastowy zanik momentu obrotowego, dzięki czemu w silniku wykonawczym prądu stałego nie występuje zjawisko sam obiegu. Nie występuje również zjawisko samohamowności, jednak przy małych momentach be^ władności wirnika i występowaniu sił tarcia czas wybiegu może być krótki.

Istnienie komutatora i szczotek jest przyczyną wielu niekorzystnych ce» ków wykonawczych prądu stałego. Ten węzeł konstrukcyjny wymaga ol kontroli i obserwacji, czyszczenia i wymiany szczotek, a następujące z c życie komutarora jest praktycznie równoważne zużyciu całej maszyny. Prz? nej prędkości obrotowej i zmiennym obciążeniu, występujących bardzo cząf czas eksploatacji silnika, na komutatorze może wystąpić iskrzenie, p< zakłócenia radioelektryczne (do których ograniczenia jest konieczne stosoWfc filtrów przeciwzakłóceniowych jak i odpowiedniej obudowy) i przeciwwskazania do pracy w atmosferze wybuchowej. Atmosfera chemicznie czynna może również łatwo doprowadzić do uszkodzeń lub nieprawidłowości pracy układu szczotka-komu-tator.

Mimo tych wad silniki wykonawcze prądu stałego znajdują szerokie zastosowanie w praktyce, a to dzięki liniowości i dobrej stabilności charakterystyk sterowania. W celu uzyskania tych zalet obwód magnetyczny powinien być nienasycony, a wpływ oddziaływania twornika po mijał nie mały. Materiały używane na magnesy trwałe silników wykonawczych charakteryzują się dużą energią magnetyczną zmagazynowaną w jednostce objętości oraz znaczną wartością natężenia korekcyjnego ł/_r

8.3.2. Sposoby sterowania

Sposoby sterowania silników wykonawczych prądu stałego można podzielić na dwie grupy:

—    sterowanie ciągłe,

—    sterowanie impulsowe.

Sterowanie ciągle (poziomem napięcia) polega na zmianie wartości sygnału w czasie. Taki sposób sterowania może być stosowany zarówno w silnikach o wzbudzeniu elektromagnetycznym, jak i magnetoelektrycznym. Przy sterowaniu od strony twornika napięcie źródła wzbudzenia U_w = const oraz prąd wzbudzenia I_w *= const W maszynie prądu stałego moc pobierana przez twornik stanowi ok. 80%, a przez elektromagnesy — ok. 20% mocy pobieranej przez silnik. W takim samym stosunku pozostają moce potrzebne do sterowania silnika od strony twornika i od strony magnesów. Najczęściej w praktyce stosuje się sterowanie od strony twornika, gdyż korzystniejszy jest wówczas kształt charakterystyk, a elektromagnetyczna stała czasowa obwodu twornika jest mniejsza (z powodu małej jego indukcyjnośd).