DSCN6170 (Kopiowanie)

153

urguhizmuw zywyćtT knmńrk, i tkanki

komórki

mezenchymy

komórki

arytroblast    promlalocyt

mlelocyl

rellkulocyt    metamlalocyt    mogakarlocyl

----L.---------I----------------I_____

erytrocyt    granulocyt    limfocyt    płytki krwi

oznaczono tzw.

Ryc. 4.28. Powstawanie pooszczcgólnych krwinek w szpiku. Linią przerywaną u dołu rysunku barierą szpikową.

Granulocyty obojęt nochlonne (neu t rofilc) stanowią 50-75% wszystkich leukocytów. Mają one w rozmazie średnicą od 12 do 14 mikrometrów. Odgrywają rolą obronną, głównie we wczesnym okresie zapalenia (stanowią odpowiedź na uszkodzenie tkanki), a także są podstawowym składnikiem ropy. Dojrzałe granulocyty przebywają w szpiku około 5 dni. Po uwolnieniu ze szpiku pozostają one we krwi około 6 godzin, a następnie wywądrowują do tkanek, gdzie żyją przez 2 do 3 dni. Jądro neutrofila ma początkowo kształt podkowy (jest wówczas określane jako pałeczkowate), jednak w miarą starzenia sią komórki dzieli się na płaty. W zależności od liczby płatów możemy określić wiek granulocyta obojątnochłonnego, a tym samym stwierdzić, czy we krwi pacjenta przeważają młode neutrofile, czy stare. Rozkład procentowy ncutrofili o różnej liczbie płatów jąder w warunkach prawidłowych opracowany został przez Ametha (i jest znany jako skala Ametha). Zgodnie z tą skalą w warunkach prawidłowych najwięcej powinno być neutrofili o 3 płatach jądra, zaś najmniej -pałcezkowatych (najmłodszych) i o 5 płatach (najstarszych). Jeżeli przeważają liczebnie neutrofile młode (pałeczkowate bądź o 2 płatach jądra), świadczy to o pobudzeniu szpiku i szybkim uwalnianiu granulocytów obojętnochłonnych; przy podwyższonej liczbie leukocytów we krwi możemy się wówczas spodziewać stanu zapalnego w organizmie. Cytoplazma neutrofilów zawiera trzy rodzaje tzw. ziaren (pęcherzyków otoczonych błoną): ziarna pierwotne, wtórne i ziarna trzeciorzędne. Ziarna pierwotne podobne są do lizosomów, zawierają kwaśne hydrolazy, ale także substancje ptzedwbakteryjne, zwłaszcza mieloperoksydazę. Ziarna wtórne (mniejsze od pierwotnych) zawierają substancje biorące udział w aktywacji procesów zapalnych: są one wydzielane do środowiska pozakomórkowego, podobnie jak odkryte niedawno ziarna trzeciorzędne. Te ostatnie prawdopodobnie biorą udział w procesach adhezji (przylegania) komórek i fagocytozy. Albowiem neutrofile nie mogą sfagocytować materiału, z którym nie są związane.

Granulocyty kwasocblonne (eozynofile) stanowią 1-4% leukocytów. Mają one 12-17 mikrometrów średnicy, dwupłatowe jądro i silnie kwasochlonne ziarna. Ziarna te są duże i zawierają białka zasadowe (z nich najważniejsze jest tzw. główne białko zasadowe). W dojrzałych euzynotilach występują też mniejsze ziarna, zawierające m. in. fosfatazę kwaśną. Liczba eozynofilów znacznie wzrasta w przypadku chorób wywołanych przez pasożyty (np. w przypadku włośnicy eozynoftlia czyli liczba procentowa granulocytów kwasochlonnych w stosunku do wszystkich leukocytów może sięgać 30%). Jeżeli napotkana cząstka jest zbyt duża. aby można ją było słhgocytować (np. jest to pasożytniczy robak), eozynofile uwalniają zawartość ziaren do środowiska. Podobnie uwalniają żarna w pobliżu skupisk komórek nowotworowych. Poza tym fugocyląją bakterie i mogą ogrntuczoc ttkodbwe działanie reakcji alergicznych poprzez mm neutralizację histaminy.