DSCN6405 (Kopiowanie)

Ryc. 7-72.1 - J - rodzaje korzeni: I ■ palowy; 2 - cylindryczny; 3 -stożkowy; 4 • buraczany; 5 - wiązkowy; przekształcenia korzeni: 6 * korzenie przybyszowe bluszczu {Holem helpc), 7 - ssawtei jemioły (Krami album) (JO).

wHtrlfnwy. Korzenie mogą wyrastać także np. z łodygi lub liki, nazywamy je wówczas przybyszowymi (ryc. 7-72). U bluszczu służą one do wspinania się na skały, mury, pn>^c 'łP- ^al« np. wytwarzanie korzeni przybyszowych przez rozłogi truskawki

umożliwia tej roślinie rozmnażanie wegetatywne.

Najbardziej szczytowa część korzenia - czapeczka - osłania leżącą głębiej strefę mcrvstemalvczna. zwaną też ililflirmilTIłJ Znadującc się tu komórki intensywnie się dzielą, stanowiąc zacząkk dla wszystkich innych tkanek korzenia (wytwarzają też komórki czapeczki). W położonej nad nimi strefie elongacyinej (strefie wydłużania) komórki nadal są przeważnie niezróżnicowane, natomiast zachowują zdolności podziałowe i następuje ich wydłużanie się. Stożek wzrostu (o szerokości ok. 1 mm) i strefa ełongacyjna (dług. do 5 mm) umożliwiają wzrost korzenia na długość Różnicowanie się tkanek korzenia rozpoczyna sie w strefie różnicowania czyli wlośnikowei (dojrzewania). Obwodowe krniwti tej strefy przekształcają się w komórki skórki (ryzodermt). wytwarzające uwypuklenia ścian zwane włośnikami (ryc. 7-71) Włośniki zwiększają powierzchnię chłonną komórek skótkż w miarę wzrostu korzenia wytwarza się nowa strefa włośnikowi, natomiast stare włośniki schną i obumierają. W głąb korzenia, pod ryzodermą, znajduje się kora pierwotna, zbudowani z tkanki miękiszowej (parenchymy) o luźnych układach komórek (przestrzenie międzykomórkowe ułatwiają wymianę gazową). Od centralnej części korzenia, która iest walec osiowy, kora pierwotni oddzielona jest warstwa endodermy (śródskómft. zbudowanej! komórek o zdrewniałych i przesyconych suberyną (nieprzepuszczalną dla wody) ścianach. W śródskómi występują komórki przepustowe fryc. 7-711 przez które woda pobrana dzięki włośnikom przenika do walca osiowego. Najbardziej zewnętran warstwa walca topsiysykKakslnjsa), pojedyncza warstwa komórek przekształcających się w tkankę mery stcmatyczną dającą początek korzeniom bocznym. Wnętrze walca osiowego stanowi miękia w którym przebiegają wiązki przewodzące: drewno (ksylem) iłyko(floem). Komórki drewna to cewki i naczynia, zwykle rozmieszczone w postaci trój- lub czteropromienistcj gwiazdy (ryc. 7-71); przewodzą one wodę. Pomiędzy elementami ksylemu znajduje się łyko, tworzące nieraz wyspecjalizowane człony rurek sitowych: w korzeniach roślin wieloletnich, zwłaszcza drzew i krzewów, pomiędzy elementami drewna i łyka znajdują się komórki miazgi (Łambiumt. będące tkanką twórczą dla wiązek przewodzących.

z cząsteczkami gleby. Wnika ona do komórek epidermy (zwłaszcza do włośników) dwiema droga*

Po pierwsze - celulozowe ściany komórek chłoną wodę i w ten sposób nasiąka ona wszystkie ścu») komórkowe aż do komórek przepustowych w endodermie, a poprzez nie do walca osiowego, f" drugie - wnika (na zasadzie osmozy) do cytoplazmy komórek. Gdy stężenie wody w cyloplaz®⁸ komórek skórki jest większe niż w komórkach głębiej położonych, woda wędruje w głąb korze®* przez połączenia międzykomórkowe czyli plazmodesmy. Po wniknięciu do naczyń ksylemu zwiększa w nich ciśnienie osmotyczne; w następstwie wzrostu ciśnienia cząsteczki wody pr/esu*** są w kapilarach naczyń ku górze: wytwarza się porcie korzeniowe. Ponieważ z liści wciąż woda w procesie iranspiracji. oba te zjawiska powodują ciągły przepływ wody z korzeni | g|g|