DSCN6584 (Kopiowanie)

8.2. Zasady rysunku anatomicznego

Rozpatrując budową człowieka możemy wyróżnić osie ciała. Osie pionowe czyli długie biegną wzdłuż organizmu, np. oś główna przechodzi przez szczyt głowy, następnie biegnie przez głowę, szyję korpus i kończy się na wysokości podeszew obu stóp. Osie poprzeczne są prowadzone od strony prawej do lewej ciała, na różnych wysokościach. Osłe strzałkowe biegną od przodu ku tyłowi.

Ryc.8-17. Przekroje anatomiczne przez ciało człowieka

a.    przekrój strzałkowy

b.    przekrój poprzeczny

c.    przekrój czołowy (JD).

W poprzednim rozdziale zetknęliśmy się z rysunkami, ilustrującymi przekroje przez rozwijający się organizm człowieka Ponieważ każdy organizm jest trójwymiarowy, przekroje mogą być poprowadzone w trzech płaszczyznach, tak jak to ilustruje ryc.8-17. Przekról strzałkowy (ryc.8-17a) równoległy jest do kierunku lotu strzały, wystrzelonej przez stojącego naprzeciw łucznika; płaszczyzna tego przekroju przechodzi zatem od przodu ku tyłowi ciała, równolegle do jego długiej osi. W przypadku niektórych mało zróżnicowanych morfologicznie organizmów zamiast słów .przekrój strzałkowy” używa się czasem określenia „przekrój podłużny". Przekrój poprzeczny jest prostopadły do długiej osi ciała (iyc.8-17b). Natomiast płaszczyzna przekroju czołowego jest równoległa do powierzchni czoła (ryc.8- 17c). W płaszczyźnie strzałkowej ciała (od przodu do tyłu) wyróżnić możemy cztery kierunki: górny, dolny, przedni i tylny. W płaszczyznach czołowycł też cztery kierunki (górny, dolny, przyśrodkowy i boczny), podobnie jak w płaszczyznach poprzecznych (czyli poziomych): przedni, tylny, przyśrodkowy i boczny. Kierunek przyśrodkowy biegnie ku centrum ciała. Jednak w przypadku kończyn wyróżniamy kierunek bliższy (ku środkowi ciała) i dalszy (na obwód).

Kiedy lekarz przyjmuje w swoim gabinecie, pacjent siedzący lub stojący naprzeciw niego zwrócony jest zwykłe twarzą ku lekarzowi. Dlatego prawa strona pacjenta jest po lewej stronie lekarza- i odwrotnie. Ta zasada obowiązuje również przy rysowaniu rysunków anatomicznych, przy oglądaniu zdjęć rentgenowskich, klisz tomografu komputerowego, rezonansu magnetycznego, oglądaniu obrazu ultrasonograficznęgo. Jeżeli oglądamy rysunek, na którym przedstawione są narządy jamy brzusznej człowieka, to narządy leżące w organizmie po stronie prawej (np. wątroba) są na rysunku po naszej lewej ręce, a narządy znajdujące się po stronie lewej w jamie brzusznej (śledzion, trzustka) są narysowane po stronie prawej. W ten sposób możemy łatwiej „nanieść” obraz widziany na kliszy czy rysunku na stojącego przed nami pacjenta. Oczywiście, reguła ta nie dotyczy np. skóry na plecach czy mięśni tylnej części ciała. W tym przypadku poprosilibyśmy pacjenta, aby odwrócił się tyłem— i wówczas jego prawa strona jest po naszej prawej ręce. Tak też rysujemy skórę pleców czy mięśnie grzbietu albo kościec widziany od tyłu.

Poszczególni ludzie znacznie różnią się budową (i to do tego stopnia, iż nawet bliźnięta jednojajowe mają rożne odciski palców). Z grubsza rzecz biorąc możemy niemal każdego człowieka zakwalifikować do jednego z trzech typów budowy ciała. Są to:

1.    typ leplosomiezny (czyli asceniczny)- człowiek jest smukły, o wąskiej budowie, ma wydłużoną twarz i zazwyczaj słabe mięśnie;

2.    typ pykniczny (czyli eurysomiczny) - posiada dobrze rozwinięty tułów, krótkie i grube kończyny, szyja jest krótka, twarz okrągła; pylcnik wykazuje skłonność do tycia;

3.    typ atletyczny - budowa ciała jest foremna, kości i mięśnie silnie rozwinięte.