DSCN4821

■ -<uizJON FILMOTEKI

Różne interpretacje jednej rzeczywistości _R6żn, interpretację jednej rzee™.!.,.,.:

I

. 16-17.

/ Proces zachodzący w wyniku współdziałania czynników śro-S dowiska i polegający na stopniowym eliminowaniu z populacji / osobników gorzej przystosowanych nazywa się selekcją naturalną. f Inaczej mówiąc chodzi tutaj o proces dobierania się według rozrodu j osobników lepiej przystosowanych, przekazywania potomstwu ( korzystniejszych cech i wytwarzania bardziej żywotnego potomstwa / określa się mianem doboru naturalnego. Dobór naturalny stanowi ^ więc warunek istnienia populacji. Czynnikami selekcyjnymi w przy-rodzie, zdaniem K. Darwina, są najrozmaitsze zjawiska klimatyczne,

/ geologiczne, biologiczne itp. Czynniki te wpływają bezwzględnie ' i spontanicznie na różnorodne populacje, często je eliminując¹².

Oprócz selekcji sztucznej dobierania przez hodowców do rozrodu osobników o cechach korzystnych i doboru naturalnego, zależnego od sił przyrody, K. Darwin wyróżnił jeszcze tzw. dobór płciowy, przykładowo: walki byków, jeleni w okresie rui, lub toki głuszców i cietrzewi¹¹. Selekcja seksualna polega na tym, że jedynie samce charakteryzujące się korzystnymi cechami zdobywają samice obdarzone najbardziej wartościowymi (utrwalonymi) cechami. Dzięki tej selekcji rozwinęło się na przykład upierzenia godowe u wiciu ptaków. Niemniej jednak dobór płciowy traktował Darwin raczej jako mechanizm pomocniczy w stosunku do doboru naturalnego.

Nadto mechanizm przenoszenia na potomstwo cech nabytych K. Darwin wyjaśnił teorią pangenezy, twierdząc, że dzięki gemulom w komórkach rozrodczych zawarte są wszystkie cechy organizmu {dziedziczne cechy potomstwa)¹⁴.

Rekapitulując należy stwierdzić, że koncepcja Darwina opiera się na zaobserwowanej mnogości gatunków w przyrodzie, ich zmienności, a także liczebnej stałości. Fakty te tłumaczy odwołując się do walki o byt, która powoduje selekcję, czyli eliminowanie osobników gorzej przystosowanych, a przeżywanie lepiej przy-

¹²    Tamże, s. 135-166.

¹³    Tamże, s. 203-206.

¹⁴    Zob. hasło Patigeneza mojego autorstwa w Słowniku pojęć i terminów filozoficznych, pod red. W. Krajewskiego, Warszawa 1996, s. 145-146.

32

stosowanych, oraz do doboru naturalnego działającego na zmienność (mutacyjną bądź rekombinacyjną) i wywołującego przystosowania w walce o istnienie (survival in the struggle for existence)'⁵.

2.1.3. Współczesna syntetyczna teoria ewolucji

Już J. Huxley¹⁶ w 1942r. wskazał, że syntetyczną teorię ewolucji należy traktować jako jednolitą i koherentną teorią opisującą przyczynowo zjawiska i prawidłowości ewolucyjne. Podstawę do takiej interpretacji stanowią zasady darwinizmu, integrujące wyniki badań wielu dziedzin biologicznych: ekologii, genetyki, paleontologii, embriologii, systematyki, a także geologii, geografii i matematyki. Konkretyzując można uznać, że u^podstąw^tej .obszernej teorii leżą dwa twierdzenia:

^?TT~ewolucja jest procesem stopniowym i można ją poznać i właśnie przez odwołanie się do mutacji a także rekombinacji, na które działa dobór naturalny,

'fTf powstawanie nowych gatunków z jednego gatunku wyjściowego można poznać i wyjaśnić odwołując się do mechanizmów genetycznych.

Mechanizmy ewolucyjne na poziomie mikroewolucji (różnicowania się populacji w ramach gatunku) tłumaczą w sposób wystarczający zarówno procesy makroewolucyjne (powstawanie rodzajów, rodzin), jak i megacwolucyjne (tworzenie się rzędów, typów, gromad). Th. Dobzhansky¹⁷ uważa, że pojęcia mikro- i makroewolucji są terminami o charakterze opisowym i nie zakładają jakichś zasadniczych różnic u podstaw określonych czynników ewolucji.

¹⁵    E. Mayr, Evolution, „Scicntific American" 239(1978)3, s. 40; K. Huguin, It’sUme to bury Darwin and get on with real science, „21* Century Science Technology” 8(1995)1, s, 36; tenże, The Darwin Debate: Bury Darwin overduse, „21^5t Century Science and Technology" 8(1995-1996)4, s. 16-21.

¹⁶    J. Huxley, Evolution. The modern synthesis, London 1942, s. 13-17,

^,7.Th. Dobzhansky, Genetics and the origin of species, New York-Iałridc

33