DSC09 (2)

msĘk

Rozdział drugi

PRZYRODNICZA MITOLOGIA PORÓWNAWCZA FRIEDRICHA MARSA MULLERA

?.n (hvc Ttf£*V {< (' *> (    ? ,    }i*^f 5P 'ł ta

4 fc$a*tov4 Tui iijt-4. M&lt*

fU iHLl pa '

Aucune vie de snvant n/est plus interes-sante, ni plus riche que celle de Max Muller.

Eduard Lehmann

Czołowi religioznawcy współcześni (Pcttazzoni, Numen, 1959, s. 1, Eliade w Das Heilige und das Profane, 1957, s. 134) z rzadką w nauce jednomyślnością stwierdzają, że nauka empiryczna o religiach świata, zwana religioznawstwem porównawczym, poczęła się w 1856 roku. Liczy więc sobie obecnie nieco więcej niż sto lat życia. W tymże roku ukazał się w czasopiśmie angielskim „Oxford Essays” przeszło stustronnicowy artykuł młodego, 33-let-niego filologa, Friedricha Maksa Mullera. Tytuł brzmiał niebanalnie: Essay on Comparative Mythology, czyli Szkic z zakresu mi-toznawstwa porównawczego.

Był to w historii pierwszy wysiłek skierowania badań nad wierzeniami na coś konkretnego, dostępnego ogólnej kontroli. Pierwsza wyraźna chęć wyrwania ich spod kurateli nieodpowiedzialnej spekulacji, przydania baconowskiego ołowiu do dotychczasowych skrzydeł. Chwila narodzin żywotnej do dnia dzisiejszego tradycji badawczej. Bo czyż języczkiem u wagi sumienia laukowego nie pozostaje nadal doświadczenie, empiria, skrzętne bieranie faktów. Od faktów wiedza wychodzi, do faktów wraca, "akty są jej alfą i omegą.

Autor pierwszego szkicu o mitoznawstwie porównawczym, riedrich Maks Muller, był nie tylko ojcem naukowego religio-lawstwa, ale i można było sądzić, że pozostanie na stałe nieprze-ijsjącym wzorem i luminarzem tej powołanej przez siebie do cia gałęzi wiedzy. Pionierska grupa badaczy religii świata — Kornelisem Peterem Tielem, Peterem Danielem Chantepie de

Saussaye i Eduardem Lehmannem na czele — wyrażała się

23