Dwudziestolecie międzywojenne Jerzy Kwiatkowski (73)

wy***** — iw

wytecbów zwariowanej radości. przez świadomość szczęścia, nMyooj ^ i (inciuc klęski i śmierci — po stoickie poczucie (rapa* ty. odzyskanego do zapowiedzi Potopu. Od Dnia do Nocy.

Fbejja Dwudziestolecia odgrywa też bardzo poważna role w (Utajaj Kfo praniu P>> picrws/c — co oczywiste — dzięki poetce, okuutowawszy •* w Dwudziestoleciu — pisali czy piszą imM ła^ zaś ukj>li i ulegają przemianom. jakie niesie czas i zmienność w ich twórczości pozostało z epoki, w której zaczęli poojt i--,. Dwudziestolecie zaś miało szczęście do silnych indywidualnoici psnoa

To jednak dopiero początek roli. jaką okres ten odegra) w Mmuli ]> lat późniejszych. I tok. kuiastrufiści • wizjoner/y znaleźli koniyiuiaxm<>. miast; mowa o zjawiskach tok wybitnych jak twórczość BuczyiUfcŃginL Czechowicz wpłynął na poetykę Różewicza. Iwaszkiewicz przałMyreS rozwój powojennego klasycyzmu. Wpływ Leśmiana na poezję po MS* — mniej wyrazisty — jest jednak rozległy. Przede wszystkim ut j*ao» koncepcja poezji pozostała nadal — i już na stale — punktem

każdego niemal debiutanta niezależnie od dalszych dróg jego roz*«f

punktem coraz odleglejszym, coraz bardziej przesłanianym ionyrfii »aca które wyrosły po drodze. Ale także — niekiedy przybliżającym uę iąki posłużyć sic przykładem niespodziewanego odrodzenia się wzorca Ryn •kiego; zjawisko, jakie pojawiło się przed kilkunastu laty.

Znaczenie Dwudziestolecia, przez pewien czas - zc szkodą db bk potsbe) — niedocenianego, rośnie też i w historii literatury, skupiająca* uwagę coraz większej liczby uczonych i krytyków, jakkolwiek diktojm do owego kwantum wiedzy, które pozwula uznać jakąś epokę a zbadoą

to stanowiło znakomite warunki dla osiągnięcia wysokich, uwił)* i odbieranych wartości estetycznych.

Poeci Dwudziestoleciu warunków tych nie zmumowali.

I wreszcie okres ten, jak świadczą -—> rozkupy wane — nakłady dridp* Dwudziestolecia, cieszy się nadal popularnością wśród czytelników,D||h tolecic bowiem to także wielka antologia znakomitych wiemy. Bybtsy* która mówiła pełnym głosem, rozporządzała dużym zmysłem pxncte>i czytelnikowi skierowanej, retoryki, ciążyła raczej ku poetykom kmufcai wirTuorcni. niż ku poety kom wyznania; zc wszystkich sil zwakabpos wielosłowie i emocjonalne nieopanowanie, jakich — z pewną pa — dopatrywała się w pogardzanej przez siebie poezji młodopolskiej. Wc*

^{1 II}- PROZA

^A- 1918-1932

a> 1918-₁₉₂6

^x- WPROWADZENIE. CiŁ

PROZY DWU

OWNE NURTY TOLECIA

Pun«dxii

wielu

tstolceia wi< i y drugiej przyczyn

c potftleicj E jednej odegrały poetyki «lat>icj xaxnaczyły się tego Manu rrcczy był

początek

ⁿ®^Wci. ^cPoki zarysowe!

pierwszych latach ^e kofitynuacyinym. J icn^cncje nowatomkie. Jedną fś^łgk odmieimcgo niJt w

o ctuurakiei

ukkzlałtowajnta *«C proporcji pokoleniowych. Nową epokę otwierały w oier tyle kaleki młodej generacji, powojennych debmiamdw. i|e dzielą ptt dojrzałych. a w każdym razie:    o znanych już przed wojną nazwiskach

Źe*omakj. Strug. Malkowaka. Kaden - oto autorzy hestscllerdw pierwszej

potowy lal dw udziestych. Obok nich (worzą (cż nadal (co prawda, z nielicznymi •tyjąLkami. utwory dalekie już rangą od swoich szczytowych osiągnie^!-Władysław Stanisław Reymont. Władysław Orkan. Józef WeykscnhofT. ba

- pisuje jeszcze powieści P°aytywistu Aleksander Świętochowski. Znaczną

akl>*wmoAd wykazuje Włodzimierz Perz.yftaki. Poważną rolę w Dwudziestoleciu, i to w drugiej jego połowie, odgrywa proza W acławu Berenta. Rok |9lR atai się dla nich wszystkich. jak dla całego narodu. dalą przełomową; niemniej nic mdgl byd nią w tym samym stopniu, co dla pokolenia, dla klóorgo wyznacza! on jednocześnie początek kariery pisarskiej i moment podjęcia walki z poprzednią generacją. Gwałtowne zerwanie * tradycją.

ikoepcacja nowej epoki cywilizacyjnej, entuzjastyczne zapatrzenie *•< yszło&f a wynikające stąd konsekwencje estetyczne niełatwo roogty •ic udziałem pisarzy, ktdrzy stanowili już częW «tadycji. w poprzedniej ukształtowali swoją poetykę, byli —ludźmi przedwojennymi".

Mniej od poezji nowatorska, bardziej kontynuacyjna. była leż f>rozxa początk w Dwudziestolecia i całej zreaztą tej epoki, wyraźniej zwrdcona ku problematyce

społeczno-politycznej. silniej nią zatroskana, fdie na wacie odczyt ŁJrezttzuzaa ca *>r-re poMze. w którym Stefan Żeromski doaauagał

P^>*y autotclizmu i “Tw^Th^w i^”^lwLk^i rato^J Wakacje od obowiązków obywatelskich byty w crz««x>mn niZ w poezji. Inaczej też rozkładały mi

ilawtiy

w czasie.

203