ET6

116 Rozdział 7. Podaż turystyczna

łączności pocztowej i telekomunikacyjnej³². Przyjmując, że przemieszczanie się turystów w przestrzeni jest najbardziej charakterystyczną cechą turystyki, transport zapewniający owo przemieszczanie jest podstawowym warunkiem jej uprawiania.

7.2.2. Usługi turystyczne

Drugą z kategorii ekonomicznych wchodzących w skład produktu turystycznego są usługi turystyczne. Usługi nie są łatwe do zdefiniowania. Trudności wynikają z tego, że w praktyce występują produkty będące mieszanką komponentów usługowych i materialnych (np. na usługę pasażerskiego transportu lotniczego składa się nie tylko przemieszczanie osób i ich bagażu w przestrzeni, ale także posiłki oferowane w trakcie lotu). Zatem jako usługę należy traktować taki produkt, w którym dominują elementy niematerialne, chociaż składać się nań mogą również pewne elementy materialne. Przy czym to element niematerialny powinien być głównym motywem dokonania zakupu przez nabywcę usługi³³. M. Daszkowska definiuje natomiast usługę jako „użyteczny produkt niematerialny, który jest wytwarzany w wyniku pracy ludzkiej, w procesie produkcji, przez oddziaływanie na strukturę określonego obiektu, w celu zaspokojenia potrzeb ludzkich”³⁴.

W literaturze przedmiotu funkcjonują różne definicje usług turystycznych. A.S. Kornak i M. Montygierd-Łoyba jako usługi turystyczne rozumieją „wszelkie wymienne, zbywalne czynności będące wynikiem pracy, związane bezpośrednio lub pośrednio z zaspokajaniem potrzeb przed i w czasie podróży oraz pobytu turystycznego, ale nie służące bezpośrednio do wytwarzania przedmiotów. Są one uzależnione od pojawienia się klienta-turysty, kuracjusza”³⁵.

Inaczej omawiane pojęcie definiuje W.W. Gaworecki, który jako usługi turystyczne określa „wszystkie społecznic pożyteczne czynności służące zaspokojeniu materialnych i niematerialnych (duchowych) potrzeb turystycznych człowieka. Odnoszą się one zarówno do obsługi osoby turysty (potrzeby materialne, np. komunikacyjne, noclegowe), jak i jego osobowości (potrzeby duchowe, np. kulturalno-rozrywkowe)”³⁶.

R. Łazarck usługami turystycznymi nazywa z kolei „wszelkie czynności, które zaspokajają potrzeby turystów związane z samą podróżą oraz realizacją jej celu na obszarze turystycznym, tj. zaspokajają potrzeby turystów przed, w czasie podróży i pobytów oraz po podróży”³⁷. W sformułowaniu tym autor akcentuje cel usług turystycznych, związany z zaspokajaniem potrzeb turystów.

Zgodnie z Ustawą o usługach turystycznych usługi turystyczne to „usługi przewodnickie, usługi hotelarskie oraz wszystkie inne usługi świadczone turystom lub odwiedzającym”³⁸. Ustawa zatem nazywa usługami turystycznymi wszystkie usługi, jeśli świadczone

³² W.W. Gaworecki, Turystyka, op. cit., s. 110.

³⁵ J. Mazur, Zarządzanie marketingiem usług, Difin, Warszawa 2001, s. 13.

³⁴    M. Daszkowska, Usługi. Produkcja, rynek, marketing, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 17

³⁵    A.S. Kornak, M. Montygierd-Łoyba, Ekonomika turystyki, PWN, Warszawa 1985, s. 196.

³⁶    W.W. Gaworecki. Turystyka, op. cit., s. 251.

⁵⁷ R. Łazarek, Ekonomika..., op. cit., s. 40.

³⁸ Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych, op. cit.