120 Rozdział 7. Podaż turystyczna
głównie z usług naprawy i konserwacji środków transportu (rowerów, motocykli i samochodów), aparatów fotograficznych, namiotów, kuchenek itp.45
Podstawowe cechy usług turystycznych sugerują istnienie trudności w ich klasyfikacji. Rozmaitość podziałów usług turystycznych służy analizie rynku turystycznego z różnych punktów widzenia. Przykładową klasyfikację usług turystycznych przedstawiono w tabeli 7.2.
Tabela 7.2. Klasyfikacja usług turystycznych
Kryterium klasyfikacji |
Rodzaje usług turystycznych |
Cel świadczenia |
• podstawowe • komplementarne |
Potrzeby turystyczne |
• specyficzne • uniwersalne |
Źródło: opracowanie własne.
Przyjmując za kryterium cel świadczenia na rzecz osoby turysty, najczęściej dzieli się je na: podstawowe i komplementarne46.
Usługi podstawowe produktu turystycznego składają się głównie z usług materialnych i to zarówno w odniesieniu do podróżującego, jak i przedmiotów. Twierdzenie to słuszne jest jednak tylko wtedy, gdy uwzględnia się aspekt wartościowy czy finansowy. Są to usługi, które umożliwiają dojazd na miejsce czasowego pobytu, pobyt w nim i powrót. Usługi te świadczone są przez infrastrukturę turystyczną. Przy okazji świadczenia tych usług występuje popyt na wiele czynności niematerialnych (informacyjne, finansowe, prawne czy ubezpieczeniowe). Toteż w ujęciu asortymentowym liczba usług niematerialnych jest również bardzo znacząca47.
Usługi komplementarne świadczone są w związku z podstawowymi dobrami turystycznymi (walorami) oraz wolnym czasem. Ułatwiają dostęp do walorów oraz dostarczają usług, które najogólniej można określić jako usługi rozrywkowe. W.W. Gaworecki stwierdza, że usługi komplementarne obejmują czynności związane z urzeczywistnieniem potrzeb duchowych turysty48. W przypadku usług komplementarnych można stwierdzić, że podstawowe znaczenie mają usługi niematerialne skierowane na osobę, a ściślej na jej świadomość.
Wśród usług turystycznych znajdują się zarówno usługi przeznaczone tylko dla turystów, jak i usługi zaspokajające potrzeby ogółu społeczeństwa. Dlatego za kolejne kryterium podziału usług turystycznych uznaje się rodzaj zaspokajanych potrzeb i według niego wyróżnia się usługi: specyficzne i uniwersalne49 (rysunek 7.2).
45 W.W. Gaworecki, Turystyka, op. cii., s. 286-378.
46 S. Wodejko, Ekonomiczne..., op. cit. s. 27-32; W.W. Gaworecki, Turystyka, op. cit., s. 251-252.
47 S. Wodejko, Ekonomiczne..., op. cit., s. 32.
48 W.W. Gaworecki, Turystyka, op. cit., s. 231.
49 K. Naumowicz, Turystyka..., op. cii., s. 121.