ET0

80 Rozdział 6. Popyt turystyczny

Drugą istotną barierą w zaspokajaniu potrzeb jest dochód. Zaspokojenie potrzeb wymaga działań o charakterze ekonomicznym, których celem jest wygospodarowanie środków pieniężnych. Podjęte działania mogą doprowadzić do zaspokojenia danej potrzeby lub też okazać się niewystarczające. Niemniej jednak dążenia takie prowadzą do przekształcenia się potrzeby w popyt potencjalny¹.

W praktyce granicę między potrzebą a popytem potencjalnym nie zawsze jest łatwo ustalić. Podjęcie działań o charakterze ekonomicznym jest czasem, w odniesieniu do konkretnej potrzeby, aktem przypadkowym. Dążenie do zaspokojenia jednej lub kilku potrzeb, wyrażające się ogólnym zwiększeniem dochodów, może doprowadzić do urealnienia potrzeb, których zaspokojenia pierwotnie nic planowano. Może też dojść do zmiany decyzji.

Popyt potencjalny nie występuje na rynku, gdyż nie ma pokrycia w realnej sile nabywczej konsumentów. Niemniej jednak potencjalni nabywcy dóbr i usług turystycznych powinni być przedmiotem badań, których rezultatem będzie wybór środków konkurencji.

Popyt efektywny z kolei występuje na rynku, gdyż znajduje swoje pokrycie w' dochodach. Istotnym problemem jest więc ustalenie takiego poziomu dochodu, przy którym wystąpi popyt turystyczny.

Popyt turystyczny można również podzielić na efektywny, zrealizowany i niezaspokojony². Popyt zrealizowany określony jest sumą wartości kupionych przez turystów i jest równy popytowi efektywnemu tylko w przypadku zrównoważenia rynku turystycznego. W pozostałych przypadkach występuje popyt niezaspokojony, jako różnica między efektywnym a zrealizowanym.

W zależności od motywacji można wyróżnić popyt funkcjonalny i niefunkcjonalny. Pierwszy zależy od cech jakościowych produktu i jest funkcją jego wartości użytkowej. Przykładem może być mikroklimat Nałęczowa, o właściwościach leczniczych dla osób chorujących na serce. Natomiast popyt niefunkcjonalny wynika z oddziaływania efektów zewnętrznych na ocenę użyteczności produktu, przy czym ocena ta może ulegać zmianie w zależności od zachowania się innych konsumentów.

Turystyka pojawia się w ramach funduszu konsumpcji swobodnej, dlatego też w odniesieniu do popytu turystycznego można wysunąć następujące wnioski³:

•    poziom dochodów' danej społeczności musi być na tyle duży, aby w ogóle doszło do powstania funduszu konsumpcji swobodnej,

•    czynniki determinujące popyt turystyczny muszą mieć na tyle dużą siłę oddziaływania, aby w' ramach funduszu konsumpcji swobodnej doszło do konsumpcji turystycznej,

•    konsumpcja turystyczna wystąpi dopiero po przekroczeniu określonego progu dochodów.

Znajomość dochodowego progu konsumpcji turystycznej, w odniesieniu do konkretnego rynku, jest niezwykle ważna z punktu widzenia działalności gospodarczej. Ogólnie

1

   Makro- i mikroekonomia..., op. cit., s. 118.

2

   R. Łazarek, Ekonomika turystyki. Wybrane zagadnienia. Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 1999, s. 63-64.

3

   S. Wodejko, Ekonomiczne..., op. cit., s. 50-51.