ET0

190 Rozdział 11. Turystyka międzynarodowa

Wariant I jest najprostszy i nie budzi wątpliwości. Dodatnie saldo bilansu turystycznego powiększa aktywne saldo wymiany towarowej, co sprawia, że turystyka przyczynia się do silnej aktywizacji bilansu obrotów bieżących.

W wariancie II turystyka nie prowadzi do ujemnego salda bilansu obrotów bieżących, ale jej rola jest negatywna, albowiem ujemne saldo bilansu turystycznego zmniejsza dodatnie saldo bilansu handlowego. Należy przypomnieć, że zjawisko takie, występujące w niektórych państwach, może być wynikiem świadomej polityki zmierzającej do pobudzenia eksportu bieżącego.

Wariant III potwierdzałby bardzo duże znaczenie wymiany turystycznej dla kształtowania równowagi płatniczej. Ujemne saldo bilansu handlowego jest bowiem z nadwyżką pokryte przez dodatnie saldo bilansu turystycznego, co powoduje, że bilans obrotów bieżących aktywizuje się pomimo niekorzystnych wyników wymiany towarowej. Sytuacja, kiedy w ujęciu bezwzględnym ujemne saldo bilansu handlowego jest mniejsze od salda bilansu turystycznego, należy jednak do rzadkości¹'.

W wariancie IV dodatnie saldo bilansu turystycznego łagodzi deficyt bilansu handlowego, ale tylko w pewnym stopniu, a zatem saldo bilansu obrotów bieżących przy przyjętym założeniu pozostaje ujemne. Wariant IV jest tym, który można uznać za korzystny, gdyż, jak wspomniano, turystyka przyczynia się do łagodzenia deficytu bilansu handlowego.

Wreszcie w wariancie V deficyty zarówno bilansu handlowego, jak i turystycznego muszą być pokryte przez środki z innych pozycji bilansu płatniczego.

W gospodarce polskiej współczynnik pokrycia deficytu RH bilansem turystycznym wynosił w latach 90. 92%. Można zatem powiedzieć, że jest to sytuacja zbliżona do wariantu III, który w powojennej historii turystyki należał do rzadkości¹⁶.

Liczba turystów odwiedzających dany kraj nie musi liniowo przekładać się na wpływy, jakie są generowane przez ruch turystyczny. W tabeli 11.3 pokazano siedem państw o największych przychodach z turystyki.

Tabela 11.3. Przychody z turystyki w 2001 roku

Miejsce w klasyfikacji	Państwo	Przychody z turystyki (mld USD)	Udział w rynku (%)
1	USA	72,3	15,6
2	Hiszpania	32,9	7,1
3	Francja	29,6	6,4
4	Wiochy	25,9	5,6
5	Chiny	17,8	3,8
6	Niemcy	17,2	3,7
7	Wielka Brytania	15,9	3,4

Źródło: http://www.world-lourism.org

¹⁵    Z tego też względu nie rozpatruje się przypadku kiedy: BH > 0, BT < 0 i I BHI < I BT\.

¹⁶    S. Wodejko, Ekonomiczne..., op. cit., s. 128-131.