ET 0

90 Rozdział 6. Popyt turystyczny

•    roczny cykl wahań, w ramach którego wyróżnia się podokresy tygodniowe, miesięczne, kwartalne, półroczne,

•    systematyczne powtarzanie się w każdym roku,

•    określona regularność³³.

Rozmiary wahań sezonowych można ustalić, obliczając wskaźniki sezonowości wyrażone w procentach, nazywane wahaniami sezonowymi multiplikatywnymi, lub absolutne poziomy wahań sezonowych wyrażone w jednostkach badanego zjawiska, nazywane wahaniami sezonowymi addytywnymi. Wahania sezonowe można wyrazić np. następującym wskaźnikiem:

W, =    • 100%,

^.śr

gdzie: W_s - wskaźnik sezonowości, P_cx - wielkość popytu ekstremalna, P_Sr - wielkość popytu średnia.

Przyczyny występowania wahań okresowych mogą mieć podłoże:

•    naturalne - pory roku, warunki klimatyczne, cykl życia człowieka,

•    instytucjonalne - instytucjonalizacja czasu wolnego, tj. długość tygodnia pracy, liczba godzin pracy w ciągu tygodnia, rozkład i długość urlopów, liczba świąt państwowych i kościelnych, rozkład i długość ferii szkolnych i wakacji.

Niezależnie od przyczyn sezonowości długość czasowego nasilenia nurtu podróżujących zależy również, od uczestnictwa danego obszaru w krajowym i zagranicznym ruchu turystycznym, lokalnych walorów turystycznych i turystycznego zagospodarowania^3,1. Sezony turystyczne kształtują się odmiennie dla poszczególnych regionów, a także miejscowości.

Ze względu na czas występującej nierównomierności można wyróżnić wahania okresowe:

•    dobowe (np. usługi gastronomiczne),

•    tygodniowe (np. wyjazdy weekendowe, podróże służbowe),

•    dekadowe,

•    miesięczne,

•    kwartalne,

•    roczne (wahania sezonowe),

•    wieloletnie.

W turystyce obserwuje się również wahania przestrzenne. Przyczyną tego rodzaju wahań są:

•    nierównomierność rozmieszczenia walorów turystycznych,

•    nierównomierność rozmieszczenia sieci osiedleńczej i komunikacyjnej.

Można wyróżnić wahania przestrzenne:

•    obszarowe,

³¹ A. Bott, A. Panasiuk, Usługi łączności w sezonie turystycznym, ..Ekonomiczne Problemy Turystyki” 2002. nr I. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 69.

³⁴ J. Altkorn, Marketing..., op. cit., s. 27.