110 Rozdział 7. Podaż turystyczna
charakterystyczną cechą produktu jest podporządkowanie jego elementów wspólnej koncepcji zmierzającej do zaspokojenia określonych potrzeb turystów. Ten sam obszar może zatem oferować kilka produktów skierowanych do różnych grup odbiorców, a kluczowym problemem staje się właściwy dobór ich asortymentu.
Ilość i jakość produktu turystycznego zależy od niezwykle rozproszonych i zróżnicowanych przedsiębiorstw turystycznych. Każde ogniwo łańcucha usług świadczonych przez agencje podróży, przewoźników, operatorów turystycznych, hotele, restauracje, bary, przewodników, tłumaczy i wielu innych usługodawców stanowi oddzielnie tylko jeden element lub komponent całkowitego produktu oczekiwanego lub wymaganego przez turystę. Łącznie komponenty te decydują o przeżyciach lub doznaniach turystów i o ich ocenie dotyczącej jakości poszczególnych usług składających się na produkt turystyczny jako całość.
Turyści identyfikują produkt turystyczny najczęściej przede wszystkim z państwem, w którym go konsumują (Alpy austriackie, Alpy szwajcarskie, Tatry polskie lub Tatry słowackie), następnie z regionem i odwiedzanym miejscem pobytu (Tyrol, St. Moritz, Davos, Zakopane), a w zakresie niektórych usług, np. hoteli czy restauracji - także z marką sieci hotelowo-restauracyjnej (np. Holiday Inn, Marriott, McDonald’s).
Produkt turystyczny, ze względu na udział w nim usług, ma specyficzne cechy. Najważniejszymi z nich są następujące zjawiska:
• konsumpcja produktu turystycznego jest zawsze aktem jednorazowym, nawet wtedy, gdy korzysta się z pakietu identycznego w tym samym czasie i miejscu;
• produkt turystyczny jest różnorodny (każde świadczenie usług jest niepowtarzalne dlajej producenta i klienta; usługi świadczy człowiek i od jego psychofizycznej dyspozycji zależy jakość i odbiór świadczenia przez klienta);
• nabywanie produktu turystycznego często opiera się na wyobrażeniu czy idei nie
0 samym produkcie, ale raczej o miejscu czasowego pobytu;
• produkt turystyczny jest nietrwały, więc jego konsumpcja odbywa się w określonym miejscu i czasie, a zatem klient musi przemieścić się tam, gdzie produkt ten jest świadczony;
• produkt turystyczny nie może być magazynowany, chociaż jego świadczenie może być rezerwowane (ale także w określonym miejscu i czasie);
• produkt turystyczny jest jednocześnie produkowany i konsumowany
• nabycie produktu turystycznego oznacza tymczasowe prawo użycia go w określonym miejscu i czasie (w przypadku towaru jest to nabycie prawa własności z możliwością jego dowolnego użytkowania);
• ocena produktu turystycznego jest kształtowana w bezpośrednim kontakcie między świadczącym a klientem24.
Produkt turystyczny składa się z dwóch kategorii ekonomicznych, czyli dóbr
1 urządzeń turystycznych oraz usług. Komponenty produktu turystycznego przedstawiono na rysunku 7.1.
2-1 S. Wodejko, Ekonomiczne..., op. cit., s. 32-33.