124 Rozdział 7. Podaż turystyczna
Badając podaż turystyczną należy również uwzględnić mierniki dotyczące transportu, przede wszystkim obejmujące sieć transportową, jej gęstość (np. długość dróg różnych rodzajów, liczba dworców, portów, przystanków) i powiązanie z głównymi regionami recepcyjnymi. Niezwykle ważna jest częstotliwość połączeń tych regionów z głównymi regionami wysyłającymi.
Podaż turystyczna może być również określana poprzez liczbę obiektów gastronomicznych (bary, kawiarnie, restauracje, pizzerie, puby, stołówki), bazę uzupełniającą (pływalnie, kąpieliska, ośrodki jeździeckie, boiska sportowe, kręgielnie, pola golfowe, korty tenisowe, pomosty wędkarskie, wypożyczalnie sprzętu pływającego, rowerów, urządzeń wędkarskich), a także elementy infrastruktury usługowej (sklepy, apteki, stacje paliw, przychodnie i ośrodki zdrowia).
Należy także pamiętać, że znaczna część elementów podaży turystycznej ma charakter paraturystyczny. Można również wskazać na pewną zależność, zgodnie z którą im większy obszar objęty badaniem, tym - ze względu na istniejącą sprawozdawczość statystyczną - trudniej jest określić wielkości podaży turystycznej.
Syntetycznym miernikiem podaży turystycznej jest atrakcyjność turystyczna definiowana jako suma subiektywnych i obiektywnych ocen poszczególnych elementów podaży turystycznej, mieszczących się w granicach wyznaczonych przez określony poziom cen i dochodów5 '. Atrakcyjność turystyczna jest wypadkową omówionych już elementów podaży turystycznej, tj.:
• walorów turystycznych,
• elementów zagospodarowania turystycznego (bazy noclegowej, bazy gastronomicznej, bazy uzupełniającej),
• dostępności komunikacyjnej,
• stanu środowiska naturalnego,
• rezultatów działań z zakresu jego ochrony54.
Za pośrednictwem odpowiednich metod oraz układu mierników cząstkowych można dokonać ogólnej oceny stanu tego miernika, który umożliwia dokonywanie porównań w ujęciu czasowym i przestrzennym (pomiędzy obszarami turystycznymi).
Z punktu widzenia działalności przedsiębiorstw turystycznych na rynku podstawowymi instrumentami kształtującymi strukturę podaży, a zwłaszcza pozycję konkurencyjną na rynku są cena i jakość oferowanych usług. Zagadnieniom tym poświęcone są dwa kolejne rozdziały.
1. Wskaż, najbardziej charakterystyczne cechy podaży turystycznej.
2. Wymień elementy składowe produktu turystycznego w ujęciu szerokim.
53 Tamże, s. 37.
54 Regionalne aspekty rozwoju turystyki, G. Gołembski (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, War-szawa-Poznań 1999, s. 48.