10.1. Zagadnienia wstępne dotyczące polityki turystycznej 159
- obywatel (klient) - władza państwowa. Polityka ekonomiczna w sposób istotny oddziałuje na funkcjonowanie systemu ekonomicznego1 2 (w zależności od rodzaju polityki może to być gospodarka narodowa lub też poszczególne jej sektory), który jest definiowany w literaturze ekonomicznej jako zespól, kompleks organizacji, gospodarstw domowych oraz jednostek działających według określonych zasad, bodźców, nakazów i zakazów, w dziedzinie produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji dóbr rzeczowych i usług. Uszczegółowieniem polityki ekonomicznej państwa jest polityka regionalna3, przez którą określa się całokształt czynności państwa w zakresie świadomego oddziaływania na rozwój społeczno-ekonomiczny regionów kraju oraz polityki sektorowe (np. polityka przemysłowa, polityka turystyczna). Polityka gospodarcza zmierza do racjonalnego kształtowania procesu przemian struktury przestrzennego rozmieszczenia gospodarki i ludności.
Realizacja polityki odbywa się z zastosowaniem odpowiednich metod, a w ich ramach odpowiednich narzędzi, które są środkami realizacji celów i zadań. Metoda to uświadomiony i systematyczny sposób działania złożonego, wykorzystującego określone narzędzia, kształtujące ilościowe i jakościowe zjawiska oraz procesy zachodzące w obszarze polityki oraz jego otoczeniu. Dwiema podstawowymi metodami polityki jest liberalizm (brak lub ograniczona interwencja państwa w stosunki gospodarcze) oraz interwencjonizm (oddziaływanie państwa na rozwój i funkcjonowanie gospodarki narodowej). Dobór i stosowanie odpowiednich narzędzi w prowadzonej polityce zależy przede wszystkim od:
• metody prowadzonej polityki,
• systemu społeczno-gospodarczego,
• celu i zadań polityki,
• poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego państwa,
• poziomu zamożności społeczeństwa,
• systemu powiązań prawno-organizacyjnych i ekonomicznych w kraju i za granicą,
• poziomu techniczno-organizacyjnego gospodarki,
• okresu oddziaływania poszczególnych narzędzi4.
Polityka turystyczna (jako polityka sektorowa) jest przedstawiana w literaturze ekonomicznej za pomocą wielu definicji. Według jednej z nich głównym zadaniem polityki turystycznej jest kształtowanie optymalnych rozmiarów i struktury ruchu turystycznego z zastosowaniem praw ekonomicznych w sferze gospodarki turystycznej, koordynacja rozwoju turystyki z uwzględnieniem jej funkcji i różnorodności jej związków z innymi sferami funkcjonowania kraju. Celem polityki turystycznej jest m.in. stworzenie silnego ekonomicznie, zorientowanego na rynek sektora turystycznego, opartego na prywatnej własności i inicjatywie, wspieranego przez różnorodne działania administracyjne i samorządowe. Silny ekonomicznie sektor turystyczny to przede wszystkim taki, który potrafi sprostać konkurencji na rynku międzynarodowym (globalnym) i utrzymać popyt na turystykę krajową. Działania takie nie mogą się obyć bez rozwoju infrastruktury turystycznej, który wymaga działań wspierających ze strony administracji państwowej.
T. Kowalik, Współczesne systemy ekonomiczne. Powstawanie, ewolucja, kryzys, Wydawnictwo Wyższej
Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania, Warszawa 2000, s. 12.
Polityka gospodarcza, W. Winiarski (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 340.
W. Grzywacz, Metodyka..., op. cit., s. 88-97.