ET3

10.3. Polityka turystyczna a zarządzanie turystyką 163

•    przedsiębiorstwa turystyczne, dla których świadczenie usług turystycznych jest podstawą działalności gospodarczej, a więc przewoźnicy turystyczni, przedsiębiorstwa hotelarskie i gastronomiczne, biura podróży (organizatorzy i pośrednicy turystyczni) i inne,

•    podmioty ukierunkowane na turystykę, czyli te, które uzupełniają podstawową ofertę produktu turystycznego, a więc firmy: produkujące wyposażenie turystyczne i sportowe, pamiątkarskie, świadczące usługi wydawnicze i kartograficzne i inne,

•    podmioty, których przychody pośrednio zależą od zgłaszanego popytu turystycznego - podmioty świadczące usługi określane jako towarzyszące, a więc banki i instytucje ubezpieczeniowe, przedsiębiorstwa budowlane, biura projektowe, placówki ochrony zdrowia, rolnictwo, rzemiosło, sieć handlowa¹³.

Tak więc polityka turystyczna znajduje się w ścisłym związku z zarządzaniem turystyką i administracją sektorem turystycznym, przy czym jest pojęciem szerszym, gdyż obejmuje działania nie tylko ściśle związane z turystyką, ale także te, które mają jakikolwiek wpływ na sektor turystyczny i związek z nim. Polityka turystyczna to przede wszystkim zespól działań regulujących procesy społeczno-gospodarcze w sektorze turystycznym oraz swoista dyscyplina wiedzy, która formułuje normatywne zasady określania kierunków rozwoju systemu społeczno-gospodarczego sektora turystycznego, a także określa narzędzia wdrażania w życie założonych kierunków rozwoju. Polityka turystyczna danego kraju jest więc realizowana poprzez działania administracyjne w sektorze turystycznym, które najogólniej można nazwać zarządzaniem turystyką. Prowadzi to przede wszystkim do kształtowania systemu podaży turystycznej, którego elementami są: produkty turystyczne w regionie, władze regionalne (w tym lokalne agencje turystyczne), gospodarka narodowa oraz władze centralne (w tym Narodowa Organizacja Turystyczna). W większości krajów najczęściej dotyczy następujących zagadnień:

•    planowania przestrzennego,

•    planowania ekonomicznego,

•    kształcenia zawodowego,

•    marketingu turystycznego,

•    interwencjonizmu państwowego w zakresie konsumpcji turystycznej,

•    badań naukowych dotyczących sektora turystycznego¹⁴.

Świadoma polityka turystyczna państw zmierza do tego. aby rozwój turystyki odbywał się w sposób planowy, nie zaś spontaniczny (nie należy tego kojarzyć z tworzeniem systemu centralnego sterowania sektorem). Państwo w ramach prowadzonej przez siebie polityki oddziałuje na wszystkie elementy podaży i popytu turystycznego i to praktycznie na każdym etapie wytwarzania i konsumpcji usług turystycznych. Właściwa polityka państwa w tym zakresie powinna tworzyć warunki do ujawniania i utrwalania korzystnych objawów zdrowej gospodarki rynkowej w turystyce, takich jak przyrost dochodów realnych ludności, korzystna koniunktura dla branży turystycznej, jednocześnie osłabiając czynniki wpływające na nią niekorzystnie, a więc recesję gospodarczą, bezrobocie, niestabilną sytuację walutową. Państwo może do tego wykorzystywać takie środki (narzędzia), jak:

¹³    1. Jędrzejczyk, Nowoczesny biznes turystyczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 34.

¹⁴    A. Giungard, Kola państwo w rozwoju turystyki socjalnej, „Problemy Turystyki” 1989, nr 2, s. 71-72.