ET3

6.2. Cechy popytu turystycznego 83

w lepszej sytuacji materialnej i demonstrującymi wyższość standardu usług turystycznych, z których korzystają¹¹.

Istotnym czynnikiem wpływającym na decyzję o wyborze określonych produktów turystycznych jest oddziaływanie opinii otoczenia towarzyskiego, tym bardziej że konsumpcja turystyczna najczęściej odbywa się w gronie przyjaciół i znajomych. Dlatego tak charakterystyczne dla zachowań nabywczych w turystyce jest naśladownictwo, wynikające z chęci upodobnienia się do członków innych grup lub tendencji bycia takimi samymi jak inni we własnej grupie społecznej¹².

Elastyczność popytu określa stopień jego wrażliwości na zmiany czynników rynkowych, wśród których najbardziej istotne są zmiany dochodów pieniężnych nabywców. Dochód zaczyna oddziaływać na postępowanie nabywcy wcześniej niż cena, gdyż kształtuje się już w sferze podziału. Działanie związanych z dochodem czynników psychologicznych, takich jak zwyczaje grupowe, moda czy snobizm, sprawia, że popyt turystyczny jest podatniejszy na zmiany w dochodach niż na zmiany cenowe na rynku¹³.

Elastyczność dochodowa popytu turystycznego oznacza względną zmianę popytu turystycznego na określone dobro lub usługę w stosunku do względnej zmiany dochodu ludności. Miarą tej reakcji jest współczynnik dochodowej elastyczności popytu turystycznego:

r _ &Pp AD ^DPp~~Pi~D~'

gdzie:    - względna (procentowa) zmiana popytu, - względna (procentowa)

zmiana dochodu.

Wzrost dochodu powoduje wzrost popytu turystycznego, a więc współczynnik elastyczności dochodowej popytu jest dodatni. Przyjmuje przy tym wartości większe od jedności, co oznacza bardziej niż proporcjonalny wzrost popytu w stosunku do wzrostu dochodu (popyt jest wysoce elastyczny: E_DP > 1). Należy jednak zaznaczyć, że kształtowanie się tego współczynnika będzie różnic przebiegało w zależności od segmentu rynku, gdyż w krańcowych przedziałach dochodowości dany produkt turystyczny może być traktowany jako podstawowy lub luksusowy¹⁴. W społeczeństwach zamożnych wydatki turystyczne rosną więc szybciej, a w społeczeństwach ubożejących maleją szybciej od ogółu wydatków konsumpcyjnych¹⁵. Zjawisko to opisuje prawo Engla, według którego wydatki na samochody, meble, podróże, ochronę zdrowia, wypoczynek, biżuterię wzrastają w tempie szybszym od tempa wzrostu dochodu.

" Z. Krasiński, J. Piasny, H. Szulce, Ekonomika konsumpcji. PWE, Warszawa 1984, s. 157.

¹² H. Szulce, Wpływ czynników ekonomiczno-społecznych na zachowania konsumentów, w: Rozwój usług turystycznych u progu XXI wieku, G. Gołembski (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1999, s. 52.

^Ił A. Niezgoda, P. Zmyślony, Popyt turystyczny. Uwarunkowania i perspektywy rozwoju. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2003, s. 52.

¹⁴    M. Jedlińska, U. Szubert-Zarzeczny, Gospodarka turystyczna, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 1992, s. 52.

¹⁵    J. Altkorn, Marketing w turystyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 26.