filozofia egzamin1

^ł=* ** *ⁿ*^no    poznawania prawdy ma w Bo^u atrOwno *>r Byczynę. j.fc

Wobec tcy i»nfcwał|fi. ,iak^ w niej posiada Bóg. filozona Augustyna brzmi jak cat>ei» u 11 |nj|ia .-X Sc n«e rn^czcj ie»ł w- innych systemach «cj epoki. Wystarczy zaś zastąpić stawo „Bog^- gte^e-g —byt*" < hczv.    >. by znoleić analoftię między hlozofiii Augustyna a

xohą popczedmcb. mniej religijnie usposobionych okresów.

jest ztiezniszczalna

2. Przewaga puszy NiAO ciałem. *9J Augustyn osiągnął czysto spirytualhtycaą cfncepcję duszy, koncepcję, która zapowiadała sic _••** od Platona i do której ciążyła _my^| chrze^cijaóska. Dusza jest substancją samoistną; nic jest o ni własnością ciała, rodzajem ciała. N«e vna w sobie nic materialnego, posiada tylko takie runkcje, jak u o li pamięć; wbrew starożytnym nie ma nic wspólnego z funkcjami biologicznyns. _{f| L}iarbtu iliig <1 uszy od ciała przemawia szereg względów: najpierw, Ze funkcje jej różnią ■ _rrff funkcyj calfa, bo one tylko mogą być zwracane ku sobie (można myśleć o sobie.

o sobie itd.>; po wtóre, w przeciw ieństwie do ciała, dusza nic znajduje się w jed* odczuwa podrażnienie, gdziekolwiek ciało zostanie podrażnione, tylko różna od ciała, jest odeń doskonalsza:    to po Grekach nie było

było raczej uzasadnienie: jest doskonalsza, bo bliższa Boga. Ody ciało t nieśmiertelna, bo poznając prawdy wieczae

loduszy jest pewna, o ciele niepewna — Dnia poglądu na poznanie. Go więcej niepod o bna przeszkodą

pogląduL

oglądać cielesnymi oczami ani w poznaniu:    rozgwar wyobrażeń

widzenia wewnętrznego ■ koniecz-<J uszę i znaleźć zawarte

ie: stąd trudność aby zagłębić się

wre własną

to był

dna

a>usz« *n«*»y ««f>scj nik dokonanego

_*ie ciało poznaje

aym takżm zmysłmi-. ^Cłało

zedo%taj«

duszy nad cia-

P do —»n^t i~za duszy maci . _a się od życia cielesnego.

ciało. Rozkosz skłania do wy*

—--j.__— o duszę, a n*° '

pragnienie dóbr cielesnych

aa wiMS. Wiara

Jłem. należy dbać |bo wzbudtM Obra duchowe.    i - -

(ACSOMAŁNYCM duszy nad rozumłm. oj Zasadniczą postaeią by# dla Augustyna rozum, lecz wola. U podstaw «««o twierdzenia Właściwa natura każdej rzeczy przejawia    tasz**, gdzie ra®⁶²

bierna: to była jedna przesłanka. Rozum zaś wedle

co wie. staro*

- >«* bierny r to przesłanka dr u sza. Stąd wniosek: naturę ludzką czynna wola. Wat u ras człowieka przejawia się nie w tym -    -

Tą nauką o pierwszeństwie woli Augustyn zerwał ace

_alc analogicznie i w teo*

-II _sję pierwszeństwa

oluntaryzmu. świat od a ta-

t Augustyn nie tylko w psychologii, ludzkiej, ale ■ w naturze Boga dopatryw * **tły tara całej linii od intelektualizmu do

przemian, jakie dzieliły nowy pogląd ^rt

>zumu, a jeszczs

aylko w dziedzinie dzia^ł-nMł* która przerasta przyrodzeń raczej woli «dż

uczuci*, czyli, jak mówił Augustyn, „serca". „Nie pojmiesz patrząc, staraj się

Ir#**

• pierząc. Natęż, ostrze oczów twego serca i patrz, a nastaw uszy serca i słuchaj". ^ kładł takiego jak Augustyn nacisku na udział wiary w poznaniu. Nie chodziło

I*

**MI*^nie

ic rozumu, ale o uzupełnienie go; wiara i rozum uzupełniają się wzajem:

byi mógł wierzyć, wierz, byi mógł zrozumieć". .Są raczy, którym wierzyć nie fdti ich nie zrozumiemy, i są inne, których nie zrozumiemy, jeśli nic będziemy Daleko odbiegła ta koncepcja od wiedzy autonomicznej, gdzie przyrodzony * * jest jedynym narzędziem i miarą prawdy; była to koncepcja dostosowana do ducha ^jLióstwa; na niej też budowała scholastyka.

I |f£ prawdę zdobywa się nie samym rozumem, to tym bardziej - dobro; jeśli ^_ni_C jest rzeczą woli i uczucia, to tym bardziej - działanie. Jeśli więc teoria \Loii Augustyna miała charakter woluntaryityczny i w ogóle irracjonalistyczny, to Lbirdaej jego etyka. Augustyn ostatecznie zerwał ze starożytnym intełektualizmem ^aym, panującym od Sokratesa. Nie jest tak, jak twierdzili starożytni: że wystarcza ^ dobro, aby je czynić; trzeba dobro kochać. Tylko z miłości płyną dobre czyny, ^łtscu z miłości do dobra najwyższego, do Boga. I szczęście można osiągnąć jedynie prxez miłość; bo przez miłość, a nic przez wysiłek myśli, można się zbliżyć do Boga. i Nadprzyrodzone czynniki w świecie przyrodzonym. Cała filozofia Augustyna byk zarodkowana w Bogu, jedynym bycie absolutnym i doskonałym; wobec Niego doczesny utracił znaczenie; a jeśli ma znaczenie, to tylko jako dzieło i odblask Boga. Ba Bom niepodobna ani działać, ani poznawać, ani istnieć. Potrzebne jest oświecenie, poznać prawdę, potrzebna łaska, aby czynić dobrze i być zbawionym. I w całej przy* icriza nic dziać się nie może bez udziału sił nadprzyrodzonych. Taki był supranatura* fetyaay pogląd Augustyna na świat: najostrzejsze przeciwieństwo wszelkiego natura-tam

Wszystkie gałęzie wiedzy łączyły się u Augustyna, bo ostatecznie miały przedmiot mon: Boga. Bóg jako jedyny byt i prawda - to racz metafizyki; Bóg jako źródło poznania - to przedmiot teorii poznania; Bóg jako jedyne dobro i piękno - to przednio! etyki; Bóg jako osoba wszechmocna i pełna miłości - to rzecz reiigii. Stary podał wiedzy świeckiej na logikę, fizykę i etykę pozostał w mocy, ale podstawa jego uległa zmianie: to wszystko nauki o Bogu, ale jedna jako o przyczynie poznania, druga - bytu, uteu - dobra.

Olbrzymia przewaga Boga nad światem miała dla Augustyna źródło swe w tym, że radkie stworzenie jest skończone, Bóg zaś nieskończony. Nieskończoność była dla Augustyna najistotniejszym przymiotem Boga. Świat jest nicością wobec Niego, bo co tkofcuae, jest nicością wobec nieskończonego i dla tego, kto to zrozumiał, byłoby obłę* fan dbać o świat skończony.

Z infiniiyzmem łączyła się druga właściwość poglądów Augustyna; personalizm. Bóg nie tylko jest bytem nieskończonym, ale jesa osobą, godną miłości. Takie rozumienie maku do nieskończonego bytu wyodrębnia filozoficzną postawę chrześcijaństwa, której Augustyn dał wyraz. Istotę Boga w jego przekonaniu stanowiła wola. Zerwał z natura* kstyczną koncepcją Boga: Bóg był mu już nie tylko bytem wiecznym i przyczyną świata, tle także kierownikiem świata i sędzią. To stanowiło o zmienionym poglądzie na świat.

Nie tylko wszak Augustyn, nie tylko chrześcijaństwo wydało teocentryczay pogląd w świat. Teocentrycznybyłpnedc wszystkim neoplatonizm. Ale tam Bóg nie był pojęty