HPIM4456

176

Hanna Śwula-Zimb*

ny stanowi ona sygnał tego. iż młodzież nie ujmuje świau jako terenu rywalizacji, w której zwyciężaj* najsprawniejsi i najmocniejsi, osiągając sukces, który stanowi podstawowy sprawdzian i potwierdzenie własnej wartości. Z drugiej zai wydaje się. że ..świat” postrzegany jest jako seria egzystencjalnych wyzwań skierowanych do każdej jednostki z osobna. O wartości indywiduum świadczy właśnie ni.in. to, czy potrafi tym wyzwaniom sprostać.

Wydaje się paradoksem, że młodzież, która funkcjonowała w państwie totalitarnym, kiedy los każdej jednostki był podporządkowany władzy, ale zarazem bezpieczny i objęty opieką — traktowała kalectwo jak największe zagrożenie i przerażające fatum; podczas, gdy młodzież z zagrożeńiowycb. niepewnych czasów transformacji, w których lansowano w2Ór międzyosobniczcj rywalizacji i wymiernego sukcesu — ujmowała kalectwo jako wyzwanie losu i próbę charakteru, jako szansę wielkiego, indywidualnego zwycięstwa nad sobą.

Można ten paradoks próbować tłumaczyć tak, że totalitaryzm, obejmując zarazem przymusem oraz opieką wszystkich obywateli, ograbiał jednostkę z wiary w swą siłę wewnętrzną i poczucia pewności siebie. Na tym tle każda osobista tragedia — zwłaszcza tak traumatyczna jak kalectwo, wydawała się dramatem, którego nie podobna było udźwignąć.

Młodzież pierwszych lat transformacji natomiast, która z różnych jeszcze nieuchwytnych do końca powodów — w swej większości odrzucała lansowaną „ideologię” sukcesu (zgodnie z którą kalectwo mogło się jawić jako perspektywa przerażająca i osobista dyskredytacja) wchłaniała jednak zarazem pewną atmosferę wyzwolonej nagle podmiotowości, kiedy to jednostka odpowiedzialna za swój los ma tyle siły, by stawić również czoło różnym kataklizmom i dramatom osobistym. Odporność i harf w tej sytuacji stanowić by mia-

fakctwo — próba charakteru

tv świadectwo jej wartości, umiejętności zdania życiowego egpminu.

Zarówno wywiady jak odpowiedzi na inne pytania ankiety uprawdopodobniają taką interpretację. Z materiałów wynika np., że dla nielicznego tylko (12.3%) procentu badanych sukces materialny i prestiżowy stanowi podstawową aspirację żyda. Z drugiej strony można też stwierdzić, że młodzież postawę odporności, hanu i aktywnośd wyraża nie tylko wobec sytuacji nieodwołalnego, ciężkiego kalectwa, ale takie wobec utraty ukochanego partnera, bezrobocia i ubóstwa. Wydaje się na tym de zrozumiałe, że młodzież .polskiej transformacji” okazała się właśnie podatna na wpływy takich przekazów, w których prezentowano „kalectwo" jako najwyższą egzystencjalną próbę, szansę odniesienia bohaterskiego, wewnętrznego zwycięstwa.

Literatura

doński. Knywof. Jacek Kuronnlu. 1977. hglęĄ tym* ibitn potoUma Pokków. Wariowa.