[aviation] [Typy Broni i Uzbrojenia n°119] Samolot mysliwski Spitfire Mk IX XVI Page

Sylwetki poszczególnych wersji I odmian samolotu Spltflre: 1 — prototyp, 2 — Mk. /, 3 — Mk. II, 4 — PR IV, 5 — Mk. VB, 6 — Mk. VB trop. (z filtrami pustynnymi systemów Aboukir i Vokes), 7 — Mk. VIII, 8 — Mk. /JT (wczesne egzemplarze), 9 — PR XI, 10 — Mk. IX (późniejsze egzemplarze) I Mk. XVI (wczesne egzemplarze), 11 — Mk. XIVC, 12 — FR XIVB, 13 — Mk. XVI (późniejsze egzemplarze)

wojny. Ogółem wyprodukowano 5665 egzemplarzy, z czego 1255 w wersii podstawowej F Mk. IX oraz pod-odmian: 400 sztuk Hf Mk. IX (wysokościowej) i 4010 sztuk LF Mk. IX przeznaczonej do działań na niewielkich wysokościach.

Spitfire PR Mk. X (PR X). Wersja rozwinięta z wersji Mk. XI i po niej zbudowana. Różniła się od niej silnikiem (Merlin 77), zwiększoną pojemnością zbiorników paliwa oraz kabiną ciśnieniową, a ponadto nie była przystosowana do działania w klimacie tropikalnym. Wyprodukowano 16 egzemplarzy, wprowadzono je do jednostek w maju 1944 r., wycofano we wrześniu 1945 r.

Spitfire PR Mk. XI (PR XI = PR 11). Była to nieuzbrojona wersja rozpoznania fotograficznego o konstrukcji opartej na wersji Mk. IX. Do napędu służył silnik Merlin 61, 63 lub 70. Większość wyprodukowanych egzemplarzy przystosowano fabrycznie do eksploatacji w klimacie tropikalnym. Pułap tej wersji wynosił 13 410 m, a zasięg 3200 km. Zwiększenie zasięgu uzyskano podobnie, jak w wersji PR Mk. IV, przez wykorzystanie specjalnie uszczelnionej przedniej części konstrukcji płata (kesonu) jako zbiorników integralnych. Wyposażenie fotograficzne składało się z wymiennych zestawów kamer typów F.24, F.8 lub F.52 i było instalowane w kadłubie za kabiną pilota w zależności od wykonywanych zdjęć (pionowych lub skośnych). Dzięki znacznemu zasięgowi i pułapowi, i prędkości maksymalnej ok. 664 km/h na wysokości 7400 m oraz prędkości przelotowej 632 km/h na wysokości 9450 m, wersja ta nadawała się doskonale do zadań rozpoznawczych nawet na głębokim zapleczu nieprzyjaciela. Ogółem wyprodukowano 4/1 egzemplarzy tej wersji. Pozostawały one w eksploatacji jeszcze kilka lat po wojnie.

Spitfire t Mk. XII (F XII). Pierwsza wersja w służbie liniowej z silnikiem Criffon III lub IV. Uzyskano ją modyfikując na liniach produkcyjnych płatowce wersji Mk. IX i Mk. VIII. Stąd część z nich miała kółko ogonowe stałe, a część wciągane w locie. Wyprodukowano 100 egzemplarzy, które na wiosnę 1943 r. wprowadzono do służby w brytyjskich dywizjonach (41 i 91). W oblatywaniu maszyn seryjnych tej wersji brali udział również Polacy. Wkrótce opracowano morski odpowiednik tej wersji, znany jako Seafire F Mk. XV (F XV, później F 15), będący myśliwcem pokładowym ze składanymi skrzydłami do działań z lotniskowców. Opis tego wariantu oraz dalszego rozwoju rodziny samolotów Spitfire z silnikami Criffon wykracza poza ramy zakreślone dla tego zeszytu.

Spitfire PR Mk. XIII (PR XIII). Wersja ta stanowiła rozwinięcie koncepcji Konstrukcyjnej samolotu rozpoznawczego Spitfire PR Mk. VII z silnikiem Merlin 32. Była przeznaczona do działań na małych wysokościach. Powstała w 1942 r. przez modyfikację wcześniejszych wersji seryjnych, najczęściej Mk. V, w liczbie 18 sztuk (lub nawet 26), jakie zostały wycofane z eksploatacii już w dwa lata później.

Spitfire F, FR Mk. XIV (F XIV, FR XIV = F 14, FR 14). Wielkoseryjna wersja z silnikiem Criffon 65 lub 66 napędzającym pięciołopatowe śmigło. Jej konstrukcję oparto na konstrukcji płatowca Mk. VIII. Różni

3