[aviation] [Typy Broni i Uzbrojenia n°119] Samolot mysliwski Spitfire Mk IX XVI Page

Samolot Spitfire LF iXE NH188 AU-H z 421 dywizjonu myśliwskiego RCAF. Samolot ten byl krótko w 308 dywizjonie myśliwskim (pierwsza połowa 1944 r.j, następnie w kanadyjskim 416 dywizjonie myśliwskim jako DN-S. Po przewlekłym remoncie został sprzedany do Holandii w 1947 r. i znajdował się na wyposażeniu holenderskiego 322 dywizjonu jako H—-84 w m. Batayia (dzisiejsza Djakarta) na wyspie Jawa w Indonezji (dawniej Holenderskie Indie Wschodnie). Następnie ustawiony jako pomnik w m. Kalidjati w zachodniej części wyspy. W 1948 r. przetransportowany do Europy i po długim remoncie, prawdopodobnie w zakładach Fokkera, w 1952 r. sprzedany do Belgii. Tam stosowano go w lotnictwie wojskowym do 1956 r. jako SM—39, po czym odsprzedano go przedsiębiorstwu COCEA zajmującemu się holowaniem celów powietrznych i lotami na kalibrację radarów, które zarejestrowało go jako OO-ARC. W 1961 r. został zakupiony przez J.N. Patersona, prawnika z Fort William, Ontario, Kanada. Latał w Thunder Bay Flying Club do 1964 r. pod rejestracjąCF-NUS. Ostatni jego lot odbył się 6 V11964 r. Pilotował go F/L Jerry Bil-lings. Obecnie znajduje się w Ayiation and Space Diyision National Museum of Science and Technology, Ottawa, Canada.

Widok prawe) atrony kadłuba samolotu Spilfire LF XVI£ nr TE206 JH-A (1946 r.) (fot. ze zbioru J.B. Cynka)

się ona od wersji Mk. XII głównie dłuższym nosem i obrysem statecznika i steru pionowego. Niektóre egzemplarze miały kroplową osłonę kabiny pilota. Samoloty tej wersji wykazały swą użyteczność miedzy innymi w zwalczaniu samolotów-pocisków (bomb latających) V-7. Pokutująca do dziś w niektórych naszych publikacjach informacja, jakoby wersja ta była stosowana przez polskie dywizjony myśliwskie nie znajduje potwierdzenia w wiarygodnych źródłach i dokumentach. W sumie wyprodukowano 957 maszyn tej wersji. Pozostawały one w eksploatacji do 1955 r.

Spitfire LF Mk. XVI (LF XVI = LF 16). Wersja ta

Produkowana wyłącznie przez zakłady w Castle romwich była adaptacją konstrukcji płatowca wersji Mk. IX do amerykańskiej wersji silnika Merlin 66, budowanej w USA pod nazwą Merlin 266. W wersji tej zastosowano zmodyfikowany dolny zbiornik paliwa w kadłubie o zwiększonej pojemności do 213 I. Wprowadzono także dodatkowy wewnętrzny zbiornik paliwa o pojemności 341 I lub 300 I (ten ostatni w egzemplarzach z obniżonym grzbietem i kroplową osłoną kabiny) i umieszczono go za kabiną pilota w kadłubie. Zbiornik ten był normalnie zaplombowany, ponieważ napełnienie go niebezpiecznie pogarszało właściwości pilotażowe samolotu. Napełniano go paliwem tylko w specjalnych okolicznościach, gdy zachodziła potrzeba zwiększenia zasięgu lotu. Odmianę samolotu z kroplową osłoną kabiny pilota oraz wciąganym kółkiem ogonowym zaczęto dostarczać do jednostek myśliwskich dopiero w lutym 1945 r. Wersji tej już dalej nie rozwijano, produkcja sumaryczna zaś wyniosła 1054 egzemplarze.

Produkcja opisanych wyżej wersji samolotu Spitfire przypadła na okres w pełni rozwiniętej organizacji wytwórczej, składającej się z wielu zakładów montażowych oraz jeszcze większej liczby mniejszych zakładów—dostawców zespołów i części, rozproszonych po całych Wyspach Brytyjskich. Mimo warunków wojennych system ten pracował niezwykle sprawnie, dostarczając samoloty Spitfire w dużych ilościach do brytyjskich jednostek myśliwskich, a nawet na eksport. Z chwilą zakończenia wojny tempo produkcji samolotów Spitfire zostało gwałtownie zahamowane. Duże zakłady zaczęły się przestawiać na cywilną produkcję. Drobni zaś poddostawcy powrócili do pokojowego wytwarzania garnków, rondli, patelni lub podobnych przedmiotów.

I KONSTRUKCJA

Najpierw przypomnimy zasadnicze cechy konstrukcyjne płatowca z rodziny Spitfire, a następnie kolejno rozpatrzymy poszczególne zespoły, instalacje oraz uzbrojenie i wyposażenie najliczniej stosowanych spośrod opisywanych w tym zeszycie wersji — Mk. IX i Mk. XVI.

Płałowiec był całkowicie metalowym dolnopła-tem, w zasadzie jednomiejscowym (z wyjątkiem odmian treningowych i nielicznych egzemplarzy łącznikowych — dwumiejscowycn), o podwoziu klasycznym wciąganym w locie. W płatowcu zastosowano skrzydła dzielone typu jednodźwigarowego (z dodatkowym pomocniczym dźwigarem służącym do mocowania lotek i klap). Kadłub i usterzenie miały także konstrukcję metalową o pracującym pokryciu. Łoże silnika i podłużnice kadłuba zostały specjalnie wzmocnione w celu jego usztywnienia. Podwozie jednogoleniowe o rozstawie kół 1,74 m, było w zasadzie identyczne z opisanym w zeszycie nr 58. Rozmieszczenie zasadniczych elementów kabiny pilota