[aviation] [Typy Broni i Uzbrojenia n°119] Samolot mysliwski Spitfire Mk IX XVI Page

Chronologia zastosowania samolotów Spltflre Mk. IX

— Mk. XVI w polskich jednostkach myśliwskich

SAMOLOTY SPITFIRE W POLSKICH DYWIZJONACH

na tych maszynach, dalsze 22 dywizjony stanowiły zaś w tym czasie część obrony powietrznej W. Brytanii (ADGB — Air Defence Great Britain). Od połowy 1944 r. pewne liczby samolotów Spitfire Mk. IX z bieżącej produkcji przeznaczono dla ZSRR. Były to Samoloty odmiany LF IX oraz dwa egzemplarze HF IX. Ogółem, do czasu przerwania dostaw w kwietniu 1945 r., dostarczono Związkowi Radzieckiemu 1188 maszyn tej wersji. Po zakończeniu wojny samoloty Spitfire i ich pochodne w różnych wersjach były stosowane w wielu państwach, jak Argentyna, Birma, Dania, Egipt, izrael, Szwecja, Turcja i Włochy — nawet jeszcze w latach pięćdziesiątych. Wiele maszyn, jakie uprzednio służyły w polskich dywizjonach, zostało już po wojnie sprzedanych do Belgii, Grecji, Holandii i Południowej Afryki. Spośród ok. 120 egzemplarzy, jakie zachowały się w różnych częściach świata (w tym 31 sztuk Mk. IX i 27    egzemplarzy Mk. XVI),

wiele nadaje się do lotu i stosuje się ie w realizacji filmów historycznych i batalistycznych, takich jak np. „Najdłuższy dzień" o inwazji na kontynent. Przykładowo jako eksponaty muzealne istnieją jeszcze m.in.: LF IXE nr TE565 w Pradze (Vojensky Historicky Ustaw, Praha—Kbely, CSSR) oraz NH188 z 308 dywizjonu myśliwskiego znajdujący się obecnie w Kanadzie. W zbiorach Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie znajduje się zaś egzemplarz LF XVI£ nr SM411, ze śmigłem o łopatach drewnianych, który, jak wiadomo, nigdy nie był stosowany w polskiej jednostce lotniczej. Dwa egzemplarze o numerach TB292 i TB581 — z polskicn dywizjonów, które były w posiadaniu Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, niestety nie zachowały się. Wspomniany wyżej samolot Spitfire LF IXE z jednostek czechosłowackich jest, jak się zdaje, jedynym ocalałym na tym terenie egzemplarzem z tych, które przyleciały do CSSR z W. Brytanii w 1945 r. w ramach repatriacji (lub też później dostarczonych) i były używane pod oznaczeniem S-89. W 1948 r. zostały one sprzedane na Środkowy Wschód, gdzie weszły w skład lotnictwa nowo powstałego państwa Izrael.

Polskie dywizjony myśliwskie w liczbie ośmiu, walczące w ramach RAF, poczynając od jesieni 1942 r. były sukcesywnie przezbrajane w samoloty Spitfire Mk. IX. Koniec wojny zastał cztery z nicn wyposażone w samoloty Spitfire, pozostałe dywizjony otrzymały przedtem amerykańskie Mustangi. Wkrótce po rozpoczęciu działań w Afryce, Polski Zespół Myśliwski (PFT — Polish Fighting Team) uzbrojono w samoloty Spitfire wersji Mk. IX.

Z licznych przykładów zwycięstw odnoszonych przez Polaków latających na Spitfire Mk. IX podamy tylko trzy:

•    Nad okupowana Francją, w rejonie Amiensw dniu 19 VIII 1943 r. dywizjon 316 uzyskał 5 zestrzeleń pewnych, jedno prawdopodobne i dwa uszkodzenia, przy jednej stracie własnej.

•    Dywizjon 303 pod dowództwem J. Falkowskiego zestrzelił w dniu 6 IX 1943 r. pięć samolotów nieprzyjaciela (4 FW190 i 1 fiF 709).

•    Nad własnym lotniskiem St. Denijs-Westrem pod Gandawą w Belgii w dniu 1 I 1945 r. dywizjony 308 i 317 zestrzeliły 18 maszyn nieprzyjaciela na pewno, jedną prawdopodobnie i 5 uszkodziły. Był to niejako odwet na nieprzyjacielu za zaatakowanie tuz przed tym ich macierzystego lotniska.

A oto niektóre przykłady z ewidencji samolotów stosowanych przez jednostki Polskich Sił Powietrznych:

•    W dywizjonie 302 znajdowały się m.in. samoloty: F IX — BS462 WX-E, EN527 WX-L, MA563 WX-W, MA791 WX-B, MA843 WX-F; LF IX — MJ683 WX-F, MK200 WX-T, MK403 WX-Q — ten ostatni został sprzedany do Holandii, gdzie

Samoloty Spltllre z 317 dywizjonu myśliwskiego na jednym z lotnisk wojskowych po zakończeniu wojny