WETERYNARIA W PRAKTYCE DIAGNOSTYKA
lek. wet. Julia Miller*, prof. dr hab. Anna Chełmońska-Soyta*, Wojciech Chański**, prof. dr hab. Tadeusz Stefaniak*
*Katedra Immunologii, Patofizjologii i Prewencji Weterynaryjnej Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
**absolwent Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu w 2012 r.
Badanie immunologiczne
w diagnostyce chorób z autoagresji u psów
Immunological tests in the diagnosis of canine autoimmune diseases
Ocena funkcji układu immunologicz- ze składowych nieswoistej reakcji im-
nego psów nie jest rutynowo sto- munologicznej, która ma istotne zna-
Streszczenie
sowanym profilem diagnostycznym, czenie dla organizmu po zadziałaniu
Choroby z autoagresji u psów stanowią
co wiąże się m.in. z wieloczynniko- bodz
ca, zanim uruchomione zostanÄ…
spore wyzwanie diagnostyczne ze wzglÄ™-
wą etiologią chorób autoimmunolo- bardziej specyficzne mechanizmy od-
du na często wieloczynnikową etiologię,
a także wprowadzanie nowych metod, gicznych i brakiem jednoznacznych powiedzi swoistej (1).
niestosowanych dotychczas rutynowo
wytycznych dotyczÄ…cych interpretacji
w medycynie weterynaryjnej. Wiedza
tego typu badań. Istnieje jednak sze- Białka ostrej fazy (BOF)
na temat możliwości stosowania testów
reg oznaczeń, które mogą być przydat- Do najczęściej stosowanych BOF
diagnostyki immunologicznej i ich ograni-
ne w diagnostyce chorób o podłożu w ocenie stanu zdrowia psów należą:
czeń znacznie ułatwia postawienie trafne-
immunologicznym, a wśród nich ta- białko C-reaktywne, (CRP), haptoglo-
go rozpoznania przed podjęciem leczenia,
kie, które służą ogólnej ocenie statusu bina (Hp) i fibrynogen (Fb).
które nierzadko opiera się na długotrwa-
łej, ogólnej terapii immunosupresyjnej. immunologicznego zwierzęcia (m.in.
ocena poziomu białek ostrej fazy czy CRP
SÅ‚owa kluczowe
stężenia -globulin) lub specyficzne te- Należy do szybko reagujących, pozy-
badania immunologiczne, choroby au-
sty, będące często kluczowym elemen- tywnych białek ostrej fazy, co oznacza,
toimmunologiczne psów, przeciwciała
tem jednoznacznego rozpoznania (np. że jego poziom rośnie szybko po za-
autoreaktywne, nadwrażliwość
obecność przeciwciał przeciwko re- działaniu bodz
ca, osiÄ…gajÄ…c maksimum
Abstract ceptorom acetylocholinowym u psów (wielokrotnie przekraczające poziom
chorych na nużliwość mięśni lub prze- wyjściowy) w ciągu ok. 24 godzin,
The diagnosis of autoimmune diseases
in dogs is often challenging because ciwciał przeciwko włóknom mięśnio- a po usunięciu czynnika prozapalne-
of the polyetiological origin of these
wym typu 2M w przebiegu zapalenia go szybko spada. Ta dynamika spra-
disorders and the introduction of new,
mięśni żuciowych). wia, że szybko reagujące białka ostrej
non-routine methods in the veterinary
fazy są szczególnie przydatne w mo-
practice. The knowledge of the advan-
Ocena ogólnego statusu nitoringu postępów leczenia, a także
tages and limitations of immunological
immunologicznego oceny aktywności choroby w przypad-
tests facilitates putting a right diagnosis
Podstawowym narzędziem laborato- ku patologii o charakterze nawracają-
and finding a proper treatment method,
frequently involving a long-term immu- ryjnym stosowanym w ocenie stanu cym czy przetrwałych zakażeń. Oce-
nosuppressive therapy.
funkcjonalnego układu immunolo- na dynamiki stężenia CRP jest u psów
gicznego jest badanie morfologiczne szczególnie istotna, gdyż zakresy refe-
Key words
krwi ze szczególnym uwzględnieniem rencyjne dla gatunku są bardzo szero-
immunodiagnostic tests, canine auto-
leukogramu. Zmiany obrazu biało- kie i różnią się w zależności od stoso-
immune diseases, autoantibodies, hy-
persensitivity krwinkowego sÄ… nieocenionym, lecz wanej metody (tab. 1, s. 64). Ustalenie
mało specyficznym z
ródłem informa- wartości wyjściowej u danego pacjenta
cji w przypadku chorób autoimmuno- stanowi więc ważny element interpre-
logicznych. Ponadto odzwierciedlenie tacji uzyskiwanych wyników (2).
aktualnego stanu organizmu w obra- Przydatność tego markera w dia-
zie leukogramu trwa nierzadko kil- gnostyce chorób z autoagresji wyni-
kadziesiąt godzin, dlatego w ocenie ka m.in. z faktu, iż zarówno krótko-,
stanu zapalnego czy odpowiedzi na le- jak i długotrwała terapia lekami stery-
czenie stosuje się dodatkowo, zwłasz- dowymi pozostaje bez wpływu na po-
cza w medycynie człowieka, pomiar ziom CRP, tak więc białko to wydaje
poziomu szybciej reagujących białek się stabilnym parametrem oceny stanu
ostrej fazy (BOF). Stanowią one jedną zapalnego  niezależnie od najczęściej
LIPIECºöSIERPIEC
" 7ºö8/2013
63
www.weterynaria.elamed.pl
DIAGNOSTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
stosowanego w takich przypadkach le-
czenia. Pomiar stężenia CRP jest coraz
szerzej stosowany w monitoringu ak-
tywności choroby i leczenia IBD (in-
flammatory bowel disease) i idiopatycz-
nego zapalenia stawów (2).
Haptoglobina
Jest markerem zapalenia często sto-
sowanym w ocenie podklinicznych
stanów zapalnych w chowie wielko-
stadnym. Wynika to między innymi
z faktu, iż np. u zdrowych krów mlecz-
nych haptoglobina jest najczęściej nie-
Ryc. 1. Rozkład elektroforetyczny białek surowicy; na podstawie: O Connell, 2005 (5). Widoczny jest także rozdział frakcji
wykrywalna. Poziom u psów zarówno
beta na podfrakcje beta-1 (kolor żółty) i beta-2 (kolor niebieski)
w zdrowiu, jak i chorobie jest wyższy
niż u zwierząt gospodarskich. Stwarza
to możliwość oceny nie tylko wzrostu
Zakres CRP jej stężenia w stanach zapalnych, ale
Liczba psów Użyty test Piśmiennictwo
(mg/L)
bywa także pomocne w diagnostyce
anemii hemolitycznej  haptoglobina
< 5 20 ELISA Caspi i wsp., 1984
bierze bowiem udział w wiązaniu wol-
0,2-0,8 20 ELISA Yamamoto i wsp., 1992 nej hemoglobiny, stÄ…d w przypadkach
dłużej trwającej hemolizy notuje się
2,4-30,0 66 ELISA Yamamoto i wsp., 1993
obniżanie poziomu tego białka, a na-
wet spadek do wartości niewykrywal-
0,6-13,2 84 ELISA Yamamoto i wsp., 1994
nych ze względu na rosnące zużycie
5,9-28,7 44 TIA Burton i wsp., 1994
w procesie jej usuwania (3). Względny
wzrost stężenia haptoglobiny w prze-
0-70 50 ELISA Boerngen i wsp.,1998
biegu stanu zapalnego jest znacznie
0,8-16,4 10 ELISA Otabe i wsp., 1998
niższy niż CRP, a jej maksymalny po-
ziom osiągany jest póz
niej (między
1,5-18,9 144 ELISA Kurbayashi i wsp., 2003
3.-6. dniem po zadziałaniu bodz
ca za-
palnego) i opada wolniej. Tym samym
0,2-4,0 21 ELISA Martinez-Subiela i wsp., 2004
haptoglobina jest bardziej przydatna
Tab.1. Zakres poziomu CRP u psów zdrowych. Na podstawie: Kjelgaard-Hansen M., 2004 (2)
w monitorowaniu przewlekłych sta-
ELISA  immunoenzymatyczny test fazy stałej; TIA  test turbidymetryczny
nów zapalnych.
Oceniając zmiany jej stężenia, nale-
ży jednak pamiętać o tym, iż u psów
BOF Zakres Piśmiennictwo
notuje się wzrost stężenia haptoglo-
biny w trakcie terapii glikokortykoste-
0-3 g/L Eckersall i wsp., 1999 (8)
Haptoglobina
roidami (7).
0,3  1,8 g/L Martinez-Subiela i wsp., 2004 (9)
Tab. 2. Zakres poziomu haptoglobiny u psów zdrowych Fibrynogen
To jedno z pierwszych stosowanych
do oceny stanu zapalnego białek ostrej
fazy w medycynie weterynaryjnej.
Jednostka chorobowa Przeciwciała w surowicy
W przeciwieństwie do pozostałych
Nużliwość mięśni Przeciwciała przeciwko receptorom dla acetylocholiny
BOF badanie stężenia Fb jest wy-
konywane z pełnej krwi, może być
Zapalenie mięśni żuciowych Przeciwciała przeciwko włóknom mięśniowym typu 2M
więc rozpatrywane jako uzupełnie-
nie przesiewowego badania morfolo-
Reumatoidalne zapalenie stawów Czynnik reumatoidalny
gicznego. Nierzadko notuje siÄ™ pod-
Toczeń rumieniowaty układowy Przeciwciała przeciwjądrowe
wyższony poziom fibrynogenu przy
jednoczesnym braku jakichkolwiek
Limfocytarne zapalenie tarczycy Przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie
zmian w leukogramie, co sprawia,
Choroby pęcherzowe Przeciwciała antydesmosomalne
że może być on jednym z elementów
wczesnego wykrywania stanu zapal-
Tab. 3. Wybrane jednostki chorobowe, w których diagnostyce może być stosowane wykrywanie autoreaktywnych
przeciwciał w surowicy nego. Zmiany jego poziomu są jednak
LIPIECºöSIERPIEC
" 7ºö8/2013
64
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE DIAGNOSTYKA
stosunkowo niewielkie, zarówno pod białek. Badanie to, wciąż stosunkowo są opracowane dla psów testy radial-
względem dynamiki, jak i względnych rzadko stosowane w medycynie wete- nej immunodyfuzji), co jest szczegól-
wartości, dlatego monitoring lecze- rynaryjnej zwierząt towarzyszących, nie przydatne do oceny zmian bar-
nia  zwłaszcza w przypadku ostrych pozwala ocenić poziom poszczegól- dziej specyficznych (np. selektywny
stanów zapalnych  opiera się czę- nych frakcji białek, w tym albumin, niedobór IgA czy IgG; ocena poziomu
ściej na białkach reagujących szybciej -, - i -globulin (ryc. 1, s. 64). Wzrost IgA w płynie mózgowo-rdzeniowym
i osiągających wyższe stężenia w cza- stężenia frakcji - i -globulin najczę- w przebiegu SRMA  Steroid responsi-
sie zapalenia w stosunku do pozio- ściej związany jest z podwyższonym ve meningitis-arteritis).
mu wyjściowego (np. CRP). Obecnie, poziomem białek ostrej fazy (6). Pod-
dzięki możliwości oceny stężenia in- wyższenie stężenia -globulin o cha- Pomiar stężenia
nych BOF, poziom fibrynogenu naj- rakterze poliklonalnym może być krążących kompleksów
częściej jest stosowany w diagnosty- związane z przewlekłym procesem za- immunologicznych
ce zaburzeń krzepnięcia czy zespołu palnym i świadczy o pobudzeniu od- w surowicy
rozsianego wewnątrznaczyniowego powiedzi swoistej wobec antygenów Podwyższenie poziomu -globulin
wykrzepiania, kiedy poziom tego biał- obcych (np. w przypadku zakażeń bak- może wiązać się także z podwyższe-
ka spada (3). U psów wzrost stężenia teryjnych) lub antygenów własnych niem poziomu krążących komplek-
Fb powyżej 5 g/l świadczy o zaawan- (wzrost poziomu -globulin w prze- sów immunologicznych, a tworzące
sowanym stanie zapalnym. U kotów biegu chorób z autoagresji) (6), a obni- je przeciwciała mogą być związane za-
może być wykorzystany w różnicowa- żenie może świadczyć o pierwotnych równo z antygenem obcym, jak i au-
niu granulocytozy zapalnej (wartości i wtórnych niedoborach odporności. toantygenem. Tym samym wzrost ich
podwyższone) i w przebiegu białaczki Dramatyczny wzrost frakcji -globulin stężenia będzie obserwowany w prze-
granulocytarnej (brak wzrostu). o charakterze monoklonalnym, najczę- wlekłych chorobach infekcyjnych i pa-
ściej przy obniżeniu pozostałych frak- sożytniczych, ale także w procesach
Badanie elektroforetyczne cji białka surowicy, może być podsta- nowotworowych i niektórych schorze-
białek surowicy wą diagnozy szpiczaka. niach autoagresywnych. Niezależnie
Zmiany stężenia białek ostrej fazy W celu oceny stężenia immuno- od przyczyny ich powstawania krążą-
można także oszacować na podstawie globulin można także wykonać ich ce kompleksy immunologiczne mogą
analizy elektroforetycznego rozkładu oznaczenie w klasach (dostępne wywoływać wielonarządowe zmiany
LIPIECºöSIERPIEC
" 7ºö8/2013
65
www.weterynaria.elamed.pl
DIAGNOSTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
2a
1a
2b
Fot. 1a, b. Obraz kliniczny pęcherzycy liściastej u psa i obraz badania innego pacjenta
w kierunku przeciwciał antydesmosomalnych w surowicy. Charakterystyczny obraz siatki
jest wynikiem znakowania fluorescencyjnego przeciwciał związanych z białkami połączeń
międzykomórkowych
Fot. 2a, b. Obraz kliniczny zapalenia naczyń skórnych i obraz badania tego samego pacjenta
w kierunku depozycji kompleksów immunologicznych w wycinku skóry. Odkładanie się
kompleksów immunologicznych widoczne jest jako silnie fluoryzujące pasmo na granicy
skóry właściwej i naskórka
1b
Jednostka chorobowa Badanie
Zapalenie mięśni żuciowych Badanie histopatologiczne; ocena nacieku komórkowego
Zapalenie wielomięśniowe Badanie histopatologiczne; ocena nacieku komórkowego
Zapalenie gruczołów łojowych Badanie histopatologiczne; ocena nacieku komórkowego
Reumatoidalne zapalenie stawów Badanie histopatologiczne błony maziowej; ocena nacieku komórkowego
Limfocytarne zapalenie tarczycy Badanie histopatologiczne; ocena nacieku komórkowego
Badanie histopatologiczne; badanie immunofluorescencyjne skrawka
Zapalenie naczyń skórnych
w kierunku depozycji kompleksów immunologicznych
Choroby pęcherzowe (pęcherzyca liściasta, pęcherzyca zwyczajna, Badanie histopatologiczne; badanie immunofluorescencyjne skrawka
pemfigoid) w kierunku przeciwciał autoreaktywnych
Badanie histopatologiczne; badanie immunofluorescencyjne skrawka
Toczeń skórny
zmienionej skóry w kierunku depozycji kompleksów immunologicznych
Badanie histopatologiczne skrawków skóry; badanie immunofluorescencyj-
Toczeń rumieniowaty układowy ne skrawków skóry zmienionej i niezmienionej w kierunku depozycji
kompleksów immunologicznych
Tab. 4. Wybrane jednostki chorobowe, w diagnostyce których przydatne jest badanie histopatologiczne i/lub immunologiczne skrawka zmienionej tkanki
LIPIECºöSIERPIEC
" 7ºö8/2013
66
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE DIAGNOSTYKA
patologiczne, odkładając się w naczyniach krwionośnych gicznego tła choroby, gdyż w miarę postępującego zaniku
i inicjując lokalny proces zapalny. Mechanizm ten leży gruczołu zmniejsza się także wytwarzanie przeciwciał co
u podłoża nadwrażliwości typu III i może być przyczyną za- skutkuje niskim odsetkiem pozytywnych wyników u star-
palenia naczyń skórnych, kłębuszkowego zapalenia nerek, szych psów cierpiących na tę chorobę od dłuższego cza-
obrzęku stawów czy zapalenia błony naczyniowej oka. su. Spadek poziomu autoprzeciwciał związany jest także
Ocena poziomu krążących kompleksów immunologicz- ze stosowaną terapią hormonalną.
nych jest bardzo przydatnym testem w diagnostyce chorób Test w kierunku przeciwciał przeciwjądrowych, które
autoimmunologicznych, takich jak toczeń układowy rumie- są jednym z najważniejszych kryteriów diagnostycznych
niowaty, w których patogenezie główną rolę odgrywa nad- w toczniu układowym, jest z kolei testem mało specyficz-
wrażliwość typu III. Może być również pomocna w ocenie nym, co oznacza, że dodatnie wyniki notuje się nie tylko
podłoża zmian w idiopatycznym zapaleniu stawów, kłę- w innych chorobach z autoagresji (pęcherzycy, zapaleniu
buszkowym zapaleniu nerek czy zapaleniu błony naczy- wielomięśniowym czy niedoczynności tarczycy), ale tak-
niowej oka, należy jednak pamiętać o tym, że odkładanie że u psów chorych na przewlekłe infekcje i u niewielkie-
się kompleksów immunologicznych w narządach jest efek- go odsetka zwierząt zdrowych (8). Diagnostyczną wartość
tem wtórnym i wystąpienie objawów niekoniecznie wiąże testu zwiększa jednak uzyskanie informacji na temat mia-
się z utrzymującym się podwyższonym poziomem krążą- na przeciwciał przeciwjądrowych, a nie tylko wyniku jako-
cych kompleksów w surowicy, zwłaszcza jeśli organizm nie ściowego (+/-). W przypadku autoagresji (zwłaszcza tocz-
ma już kontaktu z bodz
cem wywołującym ich powstawanie nia układowego) miano przeciwciał jest zazwyczaj wysokie
(np. z antygenami drobnoustrojów). (e" 1:200), ponadto ocena miana przeciwciał umożliwia mo-
nitorowanie postępów leczenia. Warto pamiętać, że zaprze-
Ocena specyficznych markerów autoagresji stanie terapii tocznia tylko na podstawie remisji objawów
Przeciwciała autoreaktywne w surowicy klinicznych, przy utrzymaniu wysokiego miana przeciwciał
Obecność charakterystycznych autoprzeciwciał jest waż- przeciwjądrowych, jest błędem skutkującym zwykle pogor-
nym elementem w diagnostyce chorób, u podłoża których szeniem efektywności wznawianego leczenia.
leży reakcja autoimmunologiczna związana ze swoistą od- Należy jednak pamiętać także o tym, iż przeciwciała
powiedzią humoralną wobec konkretnych antygenów wła- przeciwjądrowe nie są uniwersalnym markerem toczące-
snych. Do schorzeń takich należą między innymi: nużliwość go się procesu autoimmunologicznego, a ujemny wynik
mięśni, której przyczyną jest blokowanie przez autoprzeciw- testu nie wyklucza immunologicznego tła choroby. Także
ciała receptorów dla acetylocholiny na płytce motorycznej,
limfocytarne zapalenie tarczycy zwiÄ…zane z pojawianiem siÄ™
przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie czy zapalenie mię-
śni żuciowych, spowodowane powstawaniem przeciwciał
przeciwko włóknom mięśniowym typu 2M (tab. 3, s. 64).
Obecność charakterystycznych przeciwciał antydesmoso-
malnych w surowicy obserwuje się także w przebiegu cho-
rób pęcherzowych. Czułość tego testu jest, co prawda, sto-
sunkowo niska (waha siÄ™ w granicach 30-50%), ale jest dobrÄ…
alternatywÄ… dla bardziej inwazyjnych metod wymagajÄ…cych
pobrania bioptatu (ocena histopatologiczna, immunohisto-
chemiczna czy immunofluorescencyjna). Lokalizacja zmian
skórnych w przebiegu pęcherzycy sprawia, że właściciele
często niechętnie decydują się na badanie histopatologicz-
ne. W takich przypadkach badanie surowicy na obecność
przeciwciał antydesmosomalnych może  w przypadku wy-
niku pozytywnego  stanowić wystarczające potwierdzenie
diagnozy. Ponadto test ten, jak wiele innych testów w kie-
runku przeciwciał, można wykonać także z surowicy mro-
żonej, co daje możliwość łatwego pobrania i zabezpiecze-
nia materiału przed podaniem leków immunosupresyjnych,
jeśli stan pacjenta wymaga natychmiastowego wdrożenia
terapii. Należy jednak pamiętać o tym, że badanie obec-
ności przeciwciał w surowicy nie może być  ze względu
na jego czułość  testem wykluczającym chorobę pęcherzo-
wÄ… w przypadku wyniku negatywnego. W takim przypadku
należy rozszerzyć diagnostykę o badanie histopatologicz-
ne i/lub badanie obecności przeciwciał autoreaktywnych
w wycinkach skóry metodą immunofluorescencji. Także
w przypadku niedoczynności tarczycy brak obecności prze-
ciwciał przeciwko tyreoglobulinie nie wyklucza immunolo-
LIPIECºöSIERPIEC
" 7ºö8/2013
67
www.weterynaria.elamed.pl
DIAGNOSTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
Tab. 5. Algorytmy diagnostyczne wybranych chorób z autoagresji u psów
przeciwciało przeciwko własnej, zmie- ciwciała nie występują w surowicy stem jest test Coombsa, wykrywający
nionej immunoglobulinie IgG (tzw. w stanie wolnym, lecz są związane przeciwciała związane z błoną komór-
czynnik reumatoidalny), stwierdzane z antygenami na powierzchni komó- kową erytrocytów, do badania należy
u psów chorych na reumatoidalne za- rek. Do tej grupy należą przeciwciała więc przesłać nie surowicę, a krew po-
palenie stawów, występuje w przebie- przeciwko antygenom trombocytów, braną na antykoagulant (najczęściej
gu innych chorób autoimmunologicz- neutrofili i erytrocytów, a przykłada- EDTA). Mimo że bezpośrednią przy-
nych, w tym w ok. 10% przypadków mi związanych z tym zjawiskiem cho- czyną niszczenia krwinek jest zwią-
tocznia układowego (9). rób są np.: anemia hemolityczna tła zanie się z jego błoną przeciwciała,
immunologicznego (IMHA, immune- niekoniecznie mamy w takim przy-
Przeciwciała autoreaktywne mediated haemolytic anemia), trombo- padku do czynienia z anemią autohe-
związane z komórkami cytopenia tła immunologicznego czy molityczną (tzn. taką, w której powsta-
Odrębną grupę testów stanowią ba- neutropenia w przebiegu tocznia ukła- ją przeciwciała przeciwko antygenom
dania w pełnej krwi, kiedy autoprze- dowego. Najczęściej wykonywanym te- własnym erytrocytów). Znacznie czę-
LIPIECºöSIERPIEC
" 7ºö8/2013
68
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE DIAGNOSTYKA
ściej zjawisko hemolizy tła immunolo- nemu lub immunohistochemicznemu badań immunologicznych musi więc
gicznego jest wtórne do zmiany kon-  stwierdzenie obecności przeciwciał być ściśle związana z oceną klinicz-
formacji błony komórkowej erytrocytu autoreaktywnych związanych z anty- ną pacjenta i wynikami innych badań
np. na skutek inwazji pasożytów we- genem tkankowym czy potwierdze- laboratoryjnych.
wnątrzkrwinkowych czy łączenia się nie depozycji kompleksów immuno-
Piśmiennictwo
z błoną komórkową leków (tzw. pole- logicznych. Metody te są najczęściej
1. Eckersall P.D.: Recent advances and future
kowa anemia tła immunologicznego). stosowane w diagnostyce chorób pę-
prospects for the use of acute phase proteins
W takich przypadkach krwinka czer- cherzowych (wykrywanie przeciwciał
as markers of disease in animals.  Revue
wona jest niszczona przez układ im- antydesmosomalnych w skórze), tocz-
MedicinaireVeterinaire , 2000, 151, 577-
munologiczny w procesie nazywanym nia skórnego i zapalenia naczyń skór- 584.
innocent bystander effect ( efekt przy- nych (odkładanie się kompleksów im- 2. Kjelgaard-Hansen M.: Canine C-reactive
protein  a study on the applicability
padkowego świadka ). munologicznych). Także w przypadku
of canine serum C-reactive protein, pra-
Należy pamiętać o tym, że test tocznia układowego z objawami skór-
cadoktorska. The Royal Veterinary and
Coombsa nie różnicuje przyczyn łą- nymi stwierdza się obecność komplek-
Agricultural University.
czenia się przeciwciał z erytrocytem, sów immunologicznych w wycinkach,
3. Ceron J.J., Eckersall, P.D., Martinez-
mimo że często wyższe miana notu- jednak w przeciwieństwie do tocz- Subiela S.: Acute phase proteins in dogs
and cats: current knowledge and future
je się w przypadkach anemii autohe- nia skórnego charakterystyczny ob-
perspectives.  Vet. Clin. Path. , 2005, 34,
molitycznej. PrzyczynÄ… dodatniego raz immunofluorescencji (tzw. lupus
85-99.
wyniku testu Coombsa może być też band) stwierdzany jest także w bada-
4. Lowrie M., Penderis J., Eckersall P.D.,
przetoczenie krwi niezgodnej gru- niu skrawków skóry nieobjętej zmia-
McLaughlin M., Mellor D., Anderson T.J.:
powo lub pobranie przeciwciał anty- nami.
The role of acute phase proteins in diagnosis
and management of steroid-responsive me-
erytrocytarnych z siarą (u psów bar- Wykazanie obecności kompleksów
ningitis arteritis in dogs.  The Veterinary
dzo rzadkie; częściej występujące antygen-przeciwciało jest także moż-
Journal , 2009, 182, 125-130.
u kociąt ras, u których w znacznym liwe w kłębuszkowym zapaleniu ne-
5. O Connell T.X., Horita T.J., Kasravi B.A.:
odsetku populacji występuje grupa rek, jednak jest to rzadko stosowana
Understanding and interpreting serum
krwi B, np. kotów brytyjskich czy rasy w tym przypadku metoda potwierdze-
protein electrophoresis.  Fam Physician. ,
devon rex). nia diagnozy. 2005 Jan 1;71(1):105-12.
6. Monier J.C., Ritter J., Caux C., Chaban-
ne L., Fournel C., Venet C., Rigal D.: Canine
Badanie wycinków Podsumowanie
systemic lupus erythematosus. II: Antinuclear
W przypadku chorób, których główną Przedstawione powyżej podziały
antibodies. Lupus, 1992, 1, 287-293.
osią patogenezy jest nadwrażliwość mają na celu usystematyzowanie do-
7. Day M.: Clinical Immunology of the dog
typu IV (związana z infiltracją tka- stępnych informacji, w przebiegu wie-
and cat. Manson Publishing. The Veteri-
nek przez komórki układu immuno- lu chorób mamy jednak do czynienia nary Press, 2008.
8. Eckersall P.D., Duthie S., Safi S.: An au-
logicznego), takich jak zapalenie wie- z patogenezÄ… mieszanÄ…, tzn. wystÄ™-
tomated biochemical assayfor hapto-
lomięśniowe czy zapalenie gruczołów powaniu charakterystycznych auto-
globin: prevention of interference from
łojowych, najbardziej wiarygodnym przeciwciał może towarzyszyć tworze-
albumin.  Comp. Haematol Int. , 1999,
badaniem podłoża choroby jest oce- nie kompleksów immunologicznych
5, 117-124.
na nacieków komórkowych w biop- lub destrukcja narzÄ…du przez na- 9. Martinez-Subiela S., Ginel P.J., Cero´n J.J.:
Effects of different glucocorticoidtreatments
tatach tkanek. Określenie obecności ciek zapalny (tab. 5). Bardzo istot-
on serum acute phase proteins in dogs.  Vet.
i rodzaju nacieku zapalnego stanowi ne jest także uwzględnienie faktu,
Rec , 2004, 154, 814-817.
nie tylko ważną informację diagno- iż część testów immunologicznych
styczną, ale umożliwia także ocenę daje informację na temat stanu ukła-
stopnia zaawansowania zmian i tym du immunologicznego, lecz pierwot- lek. wet. Julia Miller
samym stanowi podstawę podjęcia de- ną przyczyną jego aktywacji może Katedra Immunologii, Patofizjologii
cyzji o leczeniu (np. zwłóknienie tka- być czynnik zewnętrzny (np. wysoki i Prewencji Weterynaryjnej
nek w zaawansowanych stadiach zapa- poziom kompleksów immunologicz- Wydział Medycyny Weterynaryjnej
lenia mięśni jest przeciwwskazaniem nych, skutkujący kłębuszkowym za- Uniwersytet Przyrodniczy
do stosowania terapii sterydowej). paleniem nerek tła immunologiczne- we Wrocławiu
Pobranie wycinka umożliwia także  go u psów chorych na leiszmaniozę 50-375 Wrocław
dzięki badaniu immunofluorescencyj- czy boreliozę). Interpretacja wyników ul. C.K. Norwida 31
LIPIECºöSIERPIEC
" 7ºö8/2013
69
www.weterynaria.elamed.pl