3582324899

WYCHOWANIE I SZKOLNICTWO W WIEKACH ŚREDNICH

Średniowiecze było okresem przejściowym pomiędzy starożytnością a odrodzeniem. Pod względem szkolnictwa i wychowania wieki średnie można podzielić na dwa okresy: pierwszy okres, rozpoczynający się tuż po upadku Cesarstwa Rzymskiego i drugi, czyli późniejsze średniowiecze. W pierwszym okresie wraz z końcem V wieku rozprzęgło sie ostatecznie Cesarstwo Rzymskie, co wiązało się z jego rozkładem gospodarczym. Ponieważ u nowych władców wykształcenie nie dawało żadnych przywilejów ani znaczenia, ustał bodziec ambicji, który za czasów cesarstwa silnie działał po prowincjach, zwłaszcza na warstwy wyższe.

Jednak z upadkiem oświaty na początku średniowiecza wiązała sie również niechęć Kościoła Katolickiego do wychowania i szkolnictwa. Niechęć wynikała z tego, że szkoły rzymskie nie odpowiadały duchowi chrześcijaństwa. Wartości tak cenione przez myśl grecko - rzymską, zdrowie, siłę, piękność, bogactwo, potęgę, wiedzę Kościół traktował jako dobra tylko ziemskie, bez trwałej wartości, a przywiązywanie się do nich było grzechem. Taka treść nowych poglądów kształtować miała ideały wychowawcze chrześcijan w zupełnie odmiennym duchu. Przede wszystkim nie było mowy o jakimkolwiek wychowaniu ciała. Wszelkiego rodzaju ćwiczenia fizyczne, wymaganie higieny, ruch czy zabawy nie godziły się z poglądem na ciało, jako siedzibę żądz zmysłowych, hamulec dla wzlotów duszy. Ciało należało umartwiać, stąd powstał kierunek ascetyczny. Wyłącznym celem wychowania był rozwój cnót moralnych i życie dla Boga, a znajomość nauk, sztuk, autorów wydawała się być obojętna. Stanowisko Kościoła wobec wszelkiego wykształcenia i kulturly intelektualnej było zdecydowanie niechętne. Także reguły pierwszych klasztorów, którymi były klasztory benedyktyńskie, nie przewidywały tworzenia jakichkolwiek szkół przyklasztornych.

Opłakany stan oświaty zmieniła dopiero działalność Karola Wielkiego, którego rządy były prawdziwym szczęściem dla rozwoju oświaty. Dążył on do podniesienia poziomu umysłowego całego duchowieństwa i do zajęcia się zaniedbaną oświatą. Przy pomocy sprowadzanych z innych krajów uczonych organizował szkoły. Na początku w celu kształcenia głównie duchownych i urzędników, później wydawał już zarządzenia, zgodnie z którymi

1