DSC43 (3)

330

Dramat religijny i śuriecki w wiekach Średnich

M

y

yfit

yi^el

os

&

"p

n

t

1

i musimy założyć, że wystawianie ich zawsze zachowywało charakter hie ra tyczny. Istnieje równocześnie bardzo wiele dowodów na to, że w miara upływu lat rozbudowa formy przekształciła pierwotny prosty czterowiers? w coś bardziej złożonego.

Już w dziesiątym wieku udzielane są wskazówki tyczące się zachowania duchownych aktorów. Pierwszy ksiądz winien podejść do grobowca ni* zwracając niczyjej uwagi i siedzieć tu cicho z palmą w ręce, reszta ma przejść przez nawę, „stąpając delikatnie, jakby czegoś szukali”, i podejść do grobu .jak ludzie zbłąkani”. Późniejsze glosy liturgiczne do rozmaitych tekstów pokazują, w jaki sposób rozszerzona została ta akcja mimetyczna, gdy aktorzy otrzymali dodatkowe wersety łacińskie. Oto na przykład próbka tekstu, wciąż jeszcze liturgicznego, stanowiąca dobrą ilustracją obu kierunków rozwoju: Trzy Marie lamentują:

Magdalena

Teraz zwraca się ku mężczyznom wyciągając ramiona.

O moi bracia! (teraz ku kobietom) O moje siostry! Gdzież moja nadzieja! (uru uderza się w piersi) Gdzież moja pociecha? (teraz unosi ramiona) Gdzież całe mc szczęście? (teraz skłaniając głowę rzuca się do stóp Chrystusa) O mój Mistrzu!

Najświętsza Maria Panna Teraz wskazuje na Marlę Magdalenę.

O Mario Magdaleno, (teraz wskazuje na Chrystusa) słodka uczennico mego Syna, (teraz obejmuje Marię Magdalenę, oboma ramionami otaczając jej szyję) opłakuj wraz ze mną w żałobie (teraz wskazuje na Chrystusa) śmierć mego słodkiego Syna (teraz wskazuje na Magdalenę) i śmierć twego Mistrza, (teraz wskazuje na Chryatuia) jego śmierć, (teraz wskazuje na Magdalenę) który cię tak ukochał, (wciąż toskszule na Magdalenę) który z wszystkich twych grzechów (opuszcza ramiona) cię wyzwolił, (a teraz obejmuje Magdalenę, jak przedtem, mówiąc) najsłodsza Magdaleno.

Magdalena Pozdrawia ręką Marię.

Matko Jezusa Skrzyżowanego, (teraz płacze) % Tobą opłakuję śmierć Chrystusa.

Maria, Matka Jakubowa Teraz czyni szeroki gest nad widownią i oczy przykrywa rękami.

Któż i tu obecnych nie płakałby, widząc Matkę Chrystusa (teraz uderza ti< 1 piersi) tak nieszczęśliwą?

Wskazówki reżyserskie świadczą tu o bardzo stylizowanym podejściu do interpretacji ról, czego zresztą należało się spodziewać, jak długo sztuka związana jest z kościelnymi nabożeństwami i wykonywana przez duchownych.

Wzmianka o wyżej wspomnianym dramacie liturgicznym z początków dziesiątego wieku pochodzi z angielskiego rękopisu; pierwszy zapis Quem ąueritis pochodzi z Francji, ostatni zaś przytoczony fragment wzięty został z włoskiego tekstu, późniejszego o kilka stuleci. Fakty te świadczą przede