DSC55 (2)

Dramat religijny i Świecki w wiekach Średnich ltt

■(pierwszy, drugi, trzeci diabeł, lub pierwszy, drugi trzeci żołnierz) otrzy-|,,_Uiją imiona i do pewnego stopnia indywidualne role. Spotykamy się Z litym zjawiskiem we wszystkich krajach. Mak, wesoły poprzednik Autoli-IKusa, zjawia się w Anglii, Włochy wprowadzają swoich, takich jak Nen-icio, Bobi, Randello, Filino Schirnio i Thesino, Francja swego Alorisa, |V: amberta i Pelliona. Przypatrując się temu mamy prawo przypuszczaj H zeświecczenie pewnych scen w tych zasadniczo religijnych sztukach ■było w znacznej mierze wynikiem, działalności owych zapoznanych polio mkó w mimów, którzy po upadku Rzymu wkroczyli w wieki średnie.

I Niełatwo jest ustalić właściwą wartość artystyczną cyklów misteryj pych. Czytelnik współczesny, poza specjalistami w tej dziedzinie literatu Iry, pogranicza się do lektury paru wybranych sztuk w antologiach, a prze II cięż nie wolno nam zapominać, że publiczność ówczesną interesował cał ■cykl, a nie oddzielne jego części. Cykl taki nie posiadał przy tym jednoś ■formalnej. Poszczególne dramaty można było dodawać względnie odejm llwać od zbioru. Jeśli mamy tu do czynienia ż jednością, to jest to jednoi Iz jaką spotykamy się w gotyckich katedrach, gdzie elementy normandzł ■sąsiadują z dziełami późniejszych budowniczych, gdzie symetria nie j< ■wcale konieczna, a wystrój jednej nawy może nie mieć nic wspólne Iz wystrojem drugiej, gdzie nawet poszczególne kolumny w jednej na\ ■mogą posiadać najróżniejsze kształty. Mamy tu raczej jedność wraże [aniżeli formalnie związanych części.

I W różnych krajach Europy rozmaite elementy podkreślano w t; ^przedstawieniach, chociaż główne rysy były wszędzie te same. Niemcy jjowali się w grotesce, koszmarnych scenach z diabłami, skłonni byli Antysemityzmu, bawiła ich swojego rodzaju prymitywna satyra reali; bzna, w której współczesne osobistości ocierały się o postacie biblijne, pkonałym przykładem tego rodzaju sztuki jest piętnastowieeźna p wielkanocna Redentiner Osterspiel, dzieło, które mimo niezwykłej : ciaitości swych składników, jest doskonałym przykładem wspomnij wyżej jedności gotyckiej, jako charakterystycznej cechy niemieck iimyslu w wiekach średnich. Sztuka dzieli się na dwie części. W pierw widzimy, jak Żydzi proszą Piłata o dopilnowanie, by nikt nie za i grobu ciała Chrystusa, To im się nie udaje i Jezus powstaje z grobt kękać piekło. Diabli są zrozpaczeni, a żołnierze wyznaczeni przez P Ib pilnowania przerażeni. W drugiej części dramatu widzimy rozpac jego Lucypera. Należy z powrotem, zaludnić piekło, szatan zostaje bysłany, by zebrać możliwie jak najwięcej dusz. Otrzymuje rozkaz ni wadzenia bogatych i biednych”:

1

I nikt niech ct nie ujdzie:

Lichwiarz, rozbójnik,

Fałszerz monet i ten, co mleko kradnie,