31894

D.14.2.2pr. 183

Podany Tekst pochodzi z księgi 14 Digestów justyniańskich. Jego autorem jest Paulus, jurysta rzymski, żyjący na przełomie ll/lll wieku.

W kazusie przedstawiona jest sytuacja, w której kapitan statku w przypadku przewozu morskiego, zmuszony jest do dokonania zrzutu. Część towarów została utracona, jednak reszta kosztem tych pierwszych została uratowana.

\Maściciele przewożonych towarów zawarli z kapitanem umowę LOCATIO CONDUCTIO OPERIS, gdyż różne osoby wystąpiły do tego samego kapitana o dokonanie konkretnego dzieła, czyli przetransportowanie rzeczy z 2 miejsca do 2.

W oparciu o ten kontrakt, ci, których towary zostały utracone dla ratowania statku, mogą żądać odszkodowania od kapitana statku za pomocą skargi ACTIO LOCATI, gdyż dla nich kapitan nie wykonał swojego dzieła. Jest on zobowiązany do wypłacenia im odszkodowania.

Wykorzystując opinię Serwiusza, jurysta wskazał, że w przypadku przewozu morskiego, jeżeli kapitan jest zmuszony do dokonania zrzutu, ma prawo do zatrzymania towarów, które ocalały w celu obliczenia proporcjonalnego udziały każdego w stracie. Ułatwia to wypłatę odszkodowania. Jeżeli jednak zdarzyłoby się tak, że kapitan wydał już towar, który dotarł, będzie mógł się domagać od pozostałych lokatorów, których rzeczy ocalały, zwrotu przy pomocy ACTIO CONDUCTI.

Podróże morskie w czasach Rzymian były wyjątkowo niebezpieczne i z tego względu w związku rozkładu ryzyka związanego z podróżami morskimi obowiązywał szereg szczególnych uregulowań. Jednym z nich była ustawa o zrzucie morskim LEX RHODIA DE IACTU. Wskazywała ona jako słuszne, aby ten kto zyskał dzięki stracie innej osoby, wynagrodził ją w części.

Sensem ekonomicznym tego rozwiązania jest zmniejszenie ryzyka pełnej straty przez uczestnictwo w ryzyku przez inne osoby.

W momencie kiedy A i B wystąpili do kapitan z ACTIO LOCATI, sędzia brał pod uwagę wartość poszczególnych ładunków i statku. To co zostało utracone było proporcjonalnie rozłożone na wszystkich. Jeżeli majątek początkowy wynosił 400, a utracone zostało 200, to każdy musiał utracić 50.

D.9.2.30.3 186

Podany Tekst pochodzi z księgi 9 Digestów justyniańskich. Jego autorem jest Paulus, jurysta rzymski, żyjący na przełomie ll/lll wieku.

Przedstawiona została w nim sytuacja, w której ktoś wypalał swoje ściemisko/krzewy i ogień rozprzestrzenił się na cudze pole/winnice.

Jego odpowiedzialność będzie określana na podstawie III rozdziału ustawy akwiliańskiej, który regulował odpowiedzialność osoby, która zniszczyta/uszkodziła rzeczy w majątku drugiej osoby.

Paulus mówi, że żeby odpowiadać na podstawie ustawy akwiliańskiej musimy ponosić winę albo w postaci DOLUS (złego zamiaru), albo w postaci CULPA (lekkomyślności, niedołożenia należytej staranności). W przypadku DOLUS musiałoby to być celowe podpalenie poła. Jeżeli jednak powoduję ryzyko i w wyniku tego nieroztropnego działania powstaje szkoda to również odpowiadam.

W przypadku, kiedy dołożę wszelkiej staranności i wydarzy się coś nad czym nie można było zapanować i powstanie szkoda, to wtedy odpowiedzialność jest wyłączona.