51606

BADANIA PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNE NAD DZIEĆMI

•    W 1887 r ukazał się „Program spostrzeżeń psychologiczno-wychowawczych nad dzieckiem od ur. do 20 r. ż.”. Książa ta składa się z dwóch części: 1. metodologicznej, w której autor podkreśla, że dla teorii i praktyki pedagogicznej ważne są badania prowadzone za pomocą obserwacji. Druga część obejmuje kwestionariusz dotyczący warunków bytowych oraz rozwoju procesów psycho-fizycznych u dzieci. Kwestionariusz składa się z 500 pytań podzielonych na działy: 1) rodzina, wychowanie, środowisko; 2) rozwój psychiczny i stan zdrowia dziecka; 3) zmysły; 4) uwaga; 5) zasób doświaczeń; 6) wyobraźnia; 7) rozum; 8) język; 9) uczucia; 10) pamięć skojarzenia; 11) sprawność ruchowa.

Kwestionariusz Dawida przyczynił się do rozwoju badań psychodydaktycznych nad dziećmi i młodzieżą w Polsce. Był też pomocny przy podnoszeniu kwalifikacji zawodowych przyszłych nauczycieli.

•    Najbardziej znane badania empiryczne Dawida poświęcone są zasobowi umysłowemu dziecka. Ich założenia, przebieg i wyniki opisał w książce pt. „Zasób umysłowy dziecka. Przyczynek do psychologii doświadczalnej” (1896).

Podstawę badania stanowił wywiad, któremu poddano 520 dzieci w wieku 6-12 lat. Jego celem było ustalenie informacji jakie dziedzi posiadają na temat fauny, flory, ziemi, człowiek, wsi i miasta. Dzieci odpowiadały na 136 pytań związanych z ich doświadczeniem. Stwierdzono, że najwięcej inofrmacji posiadają na temat przyrody, mniej na temat geografii i najmniej człowieka i jego pracy.

Wg Dawida:

•    W umysłowym rozwoju dziecka decydujące są dwa czynniki:

-    pewne siły pierwotne, uzdolnienia i instynkty

-    podniety zewnętrzne, które muszą działać na siły pierwotne, aby wprowadzić je w stan

czynny np. książki, obcowanie z ludźmi, przyroda.

•    W dzieciństwie najważniejsze są stosunki z ludźmi oraz świat rzeczy materialnych.

•    Im więcej dziecko odbiera różnorodnych wrażeń tym lepiej rozwija się jego życie duchowe. I odwrotnie, gdy dziecko przebywa cały czas w otoczeniu jednostajnym i jest pozbawione żywych wrażeń (w czasach Dawida ma to miejsce u dzieci klasy najuboższej zwłaszcza w wielkim mieście), widzimy zupełny zastój umysłowy.

•    Duży zasób spostrzeżeń i wyobrażeń nie wpłynie źle na rozój duchowy. Dziecko wykorzysta go na tyle ile będą w stanie jego siły organizmu. Natomiast gdy ten zasób będzie zbyt mały, ilość sił przyrodzonych będzie malała wskutek braku wpływów zewnętrznych.

•    Na zasób umysłowy mogą mieć wpływ takie okoliczności jak miejsce zamieszkania, pochodzenie, wiek, płeć, stan majątkowy, stopień wykształcenia itp.

•    Widzimy zatem, że badania nad zasobem wiadomości dziecka mają znaczenie teoretyczne dla psychologii i wychowania.

•    Badania te pomocne są też do tworzenia programów i metod nauczania.