28.02.09r

Autorytet- rozumienie pojęcia.
Autorytet to uznanie, prestiż osób, grup i instytucji społecznych oparte na cenionych w danym społeczeństwie wartościach. Dotyczy to również osoby, którą obdarzany autorytetem. Zwykle wyróżnia się autorytet, w zakresie:
* kompetencji, cech osobowych, przekonań moralnych i innych cech , które dla osoby oceniającej stanowią ważne odniesienie.

osobowość- termin używany najczęściej jako stałych właściwości i procesów psychofizycznych, odróżniających daną jednostkę od innych, wpływających na:
1). Organizowanie jej zachowań
2). Stałość w nabywaniu i porządkowaniu doświadczeń, wiadomości, sprawności
3). W reagowaniu emocjonalnym w stosunku do innych ludzi (podopiecznych, uczniów)
4). Stałość w wyborze celów i wartości.

Powstawanie zachowań jednostki jest efektem rozwoju w którym szczególnie ważną rolę pełni rodzic, wychowawca, nauczyciel, pierwsze lata życia dziecka, nabywane wzorce zachowań, własny rozwój jednostki (samowychowanie), wpływ grupy rówieśniczej.
Pierwsze badania nad osobowością nauczyciela w Polsce przeprowadziła Maria Lipska- Librachowa w 1920r. Kolejne badania były Wandy Dzierzbickiej, która określa cechy nauczyciela, jako:
żywa wyobraźnia, dar obserwacji ludzi, zdolności wczuwania się (empatii)
Maria Grzegorzewska 1938r- wyróżnia kategorię nauczycieli- typ nauczyciela wyzwalającego: miłość, otwartość, drugi typ: nauczyciel panujący-> lansuje krzyk, przymus
Jan Władysław Dawid 1946r- „ o duszy nauczyciela” twierdził, iż powołaniem jest cecha, którą określa miłość dusz-> czyli wewnętrzna struktura, co oznacza otwartość na problemy, otwartość, niesienie pomocy innym, wiarygodność przekazu wiadomości; wewnętrzna prawdziwość.
Mieczysław Kreutz 1948r- „Osobowość nauczyciela”
dyspozycje:
1). Niespecyficzne do których należą: zdrowie fizyczne, uczciwość, wykształcenie, pracowitość
2). Specyficzne: skłonność do społecznego oddziaływania, zalety etyczne, pewność siebie

Witold Kalina-> podkreśla, że nauczyciel ma być o wyrazistej osobowości zawodowej.
Irena Wojnar-> Nauczyciel jest tą osobą, która może w najważniejszym stopniu kształtować poczucie piękna, prawdy.
Maksymilian Maciaszek-> spostrzegawczość pedagogiczna, wolność od ekspresji, gotowość i umiejętność samokształcenia
Maria Chymik -> każdy nauczyciel powinien umieć zachować swoją indywidualność gdyż ona jest ochroną przed standaryzacją, nadmierną rutyną
Wincenty Okoń -> „chcąc dorównać innym samemu trzeba być wzorem. Chcąc dawać innym, nauczyciel sam musi wiele posiadać. Chcąc kształcić innych-musi sam być gruntownie wykształcony. Chcąc innych czynić lepszym, musi sam być co najmniej dobry…”

Uczelnia daje tylko podstawy do bycia nauczyciele, wychowawcą, które w dalszych etapach pracy, życia należy rozwijać.

Etyka zawodu nauczyciela:
1). Działania nauczyciela bezpośrednio muszą być powiązane z wartościami cenionymi przez społeczeństwo (zdrowie, sprawność, kształcenie, wychowanie, wolność)
2). Troska o dobro dziecka i młodzieży, w pracy musi stanowić najwyższą wartość.
3). Aspekt osoby nauczyciela, który wynika z jego cech charakteru, temperamentu, moralności, gustu, zachowań, kultury osobistej.
4). Umiejętność wysokiego stopnia autonomii-> tzn. ze nauczyciel jest osoba autonomiczną, decydującą o ocenie, zachowaniu, materiale zadanym dzieciom do domu (problem nagród i kar)
5). Nauczyciel tworzy platformę współpracy, dialog, rozmowa werbalna i niewerbalna

6). Przesadna wrażliwość nauczyciela na rozumienie własnego autorytetu, tzw. Przeciążenie autorytetem
7). Nauczyciel chcąc realizować określony system wartości np. moralne, etyczne, wychowawcze, estetyczne) musi je rozwijać i umacniać sam w sobie. Nauczyciel to nie tylko drogowskaz, ale i przewodnik idący wraz z uczniem” J. Lechowicz
8). Konieczna staje się potrzeba rozwiązania wielu problemów zawodu nauczyciela: nadmierna biurokracja, awanse, teczki.

Wniosek: etyka nauczyciela wyrosła z istoty tego zwodu, jego funkcji i tradycji.

28.03.2009

Pedagogika - terminy podstawowe i pochodne.

Do jakich grup nauk zalicza się pedagogikę?
1). Suchodolski - wyznaczał jej miejsce wśród nauk humanistyczno- społecznych

2). Wołoszek - posługiwał się terminem nauki o wychowaniu jako adekwatnego pojmowania pedagogiki jako nauki o wychowaniu.
3). Sośnicki- umiejscawiał pedagogikę w centrum nauk pedagogicznych

4). Okoń- dzieli pedagogikę jako naukę społeczną na podrzędne jej subdyscypliny.
5). Freutz- uważa, że pedagogika jest nauką skonstruowaną z 4 działów i należących do niej nauk:
- filozofii
- socjologii
- psychologii
- historii
6). Kunowski- wyznacza pedagogice środkowe miejsce między naukami humanistycznymi, a przyrodniczymi.

Wniosek: wielość podejść w rozumieniu miejsca pedagogiki jako nauki wskazuje na jej wieloparadygmatyczność. Zaliczana jest zarówno do nauk społecznych jak i humanistycznych.

Wychowanie fizyczne dało początek opiece pedagogicznej i wychowaniu. W okresie hellenistycznym (rozkwit kultury greckiej) opiekunem był człowiek wolny, który dbał nie tylko o wychowanie fizyczne ale i o jego wykształcenie.

PAIDEIA- formowanie człowieka od najmłodszych lat przez edukację i wychowanie; uniwersalne podstawy edukacji lub ideał wypracowany przez starożytnych Greków, a uznany za ogólnoludzki

Pedagogika wg Okonia.
Pedagogika- nauka o wychowaniu, której przedmiotem jest działalność wychowawcza mająca na celu wyposażenie młodego pokolenia (ale również i starszego) w wiedzę, sprawności ogólne, specjalistyczne (zawodowe) zainteresowania, systemy wartości, postawy i przekonania oraz przysposobienie do oddziaływania na własny sposób.
Działalność te, zwaną wychowaniem, dawniej utożsamiano z celowym, świadomym i zorganizowanym oddziaływaniem jednych ludzi na drugich. W XX wieku oprócz wyżej wspomnianych elementów wychowania, zaliczamy: samokształcenie i samowychowanie. Dużą rolę przypisuje się również środkom masowego przekazu, mediom, teatrom itp. Do podstawowych instytucji odpowiedzialnych za wychowanie człowieka należy: rodzina, przedszkole, szkoła, w dużej mierze kościół.


Sama pedagogika rozwinęła wiele nauk pedagogicznych:
- p. ogólną
- teorię wychowania
- dydaktykę
- p. specjalną
- p. społeczną
- andragogikę
- pedeutologię
- p. porównawczą
- p. szkoły wyższej
- historię oświaty i wychowania

Wniosek: ze względu na rozległość terenu badań, prowadzono jej zakresy i kompetencję wpływające z ukończonych studiów.
Bycie pedagogiem jest sztuką, której trzeba się uczyć.


Str. 53- 66 filozoficzne źródła współczesnej pedagogiki wczesnoszkolnej
str. 83- 94 źródła aktywności edukacyjnej dziecka
str. 104- 111 wartościowanie pracy pedagogicznej nauczyciela
Więckowski: „Pedagogika wczesnoszkolna”

Priorytety edukacji wczesnoszkolnej:
1). rozwój dziecka i jego osoby
2). podkreślenia znaczenia wiedzy w kontekście działań praktycznych
3). uzasadnienie i przekonanie, że szkolny dobór pracy jest droga do samokształcenia
4). zrozumienie że procesy kształcenia dzieci i młodzieży muszą przebiegać w atmosferze wzajemnej życzliwości.

Podstawowe zadania stojące przed nauczycielem edukacji wczesnoszkolnej:
1). rozwijanie procesów myślenia
2). budzenie żywych zainteresowań intelektualnych jako podstawy aktywności poznawczej
3). kształcenie umiejętności wyrażania swoich myśli w słowach, nabywanie umiejętności komunikacyjnych
4). kształcenie spostrzegawczości i procesów psychicznych, zdolności obserwacji

Wychowanie przedszkolne:

1 etap: wdrażanie do wiedzy, zasad zmierzających ku wychowaniu. Jest to etap w którym dziecko nabywa następujące umiejętności:
a). wychowanie zdrowotne
b). wychowanie moralno- społeczne
c). wychowanie umysłowe
d). wychowanie techniczne
e). wychowanie estetyczne

ad a).
zasady bezpieczeństwa, hartowanie wzroku, słuchu, higiena, postawa, co zagraża a co sprzyja rozwojowi dziecka w przedszkolu
ad b).
budzenie świadomości moralnej, więź uczuciowa z rodziną, zasady życia w środowisku

ad c).

zapoznanie z otoczeniem, wzbogacanie słownictwa, rozwijanie motywacji do nauki czytania, pisania, ortografii, rozwijanie spostrzegawczości
ad d).
zainteresowanie czymś nowym, technicznym, budowaniem, rozwijanie zdolności manualnych
ad e).
wyczulenie estetyczne, muzyka, malowanie

Forma zabawowa:
na rękę kładę drugą i mam już dwie ;) zaklaszczę coraz głośniej i zaśpiewam ram, tam, tam
integracja treści, liczenia do 4, orientacja w przestrzeni, dynamika

Podstawową treścią wychowania jest zabawa: metody słowne

Planowanie pracy:
- plan w którym zawarte są formy pracy
- dobór treści
- koordynacja pracy
- ciągłość planowania pracy

Praca pedagoga ze środowiskiem społecznym ucznia:
- współpraca pedagoga z rodzicami ucznia, współudział rodziców w procesie wychowawczym swojego dziecka, nawiązywanie kontaktu z rodzicami i środowiskiem (współpraca z rodzicami: indywidualne spotkania ale również zbiorowe [zebrania] ).

Wartościowanie pracy pelagicznej nauczyciela:
Kto ocenia nauczyciela?
- rodzice
- dzieci
- inni nauczyciele
- dyrekcja

Zadania w klasie 1-3:
- kontynuacja wychowania form wziętych z przedszkola
- realizacja tematów, treści
- dziecko ma nabywać użyteczne wiadomości
- zgodność tematu z harmonogramem
- stosowanie środków dydaktycznych, ograniczenie pracy domowej dziecka w klasach początkowych do minimum
- praca domowa nie powinna być przeciążeniem lecz utrwaleniem nabytych umiejętności w szkole
- aby treść i forma języka nauczyciela była poprawna
- organizacja sytuacji wzmagająca koncentrację ucznia, zmiana metod: słowna na ruchową
- wartościowanie aktywności edukacyjnej dziecka- ocena nauczyciela

Wniosek:

edukacja dziecka w klasie 1-3 musi być sumą 7 przedmiotów, ale każdy z nich musi być traktowany integralnie i powiązany z reszta:
- edukacja polonistyczna
- edukacja matematyczna
- edukacja środowiskowa
- edukacja techniczna
- edukacja plastyczna
- edukacja muzyczna
- edukacja fizyczna

W tej sytuacji podstawową forma pracy dziecka nie jest lekcja szkolna ale cały dzień pracy dziecka.
Działania nauczyciela: konkretne, skondensowane

9.05.09r

Dobór i układ treści kształcenia. Analiza podstawowych pojęć.

Program nauczania- są to wszystkie zatwierdzone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej ukazujące cele i zadania dydaktyczne i cele kształcenia, metody i formy, osiągnięcia dydaktyczne jakimi winien dysponować uczeń na pewnym etapie kształcenia.

Nauczyciele wkłada w założenia programowe własną koncepcję edukacyjną. Poszerza treści nauczania o własne charakterystyczne dla danego środowiska i jego rozumienia nauczycielstwo. Współczesny program nauczania charakteryzuje się założeniami dydaktyczno- wychowawczymi, co oznacza, że w ramach kształcenia realizuje również wychowawcze aspekty. W obecnym zreformowanym szkolnictwie wprowadzono pluralizm edukacyjny co oznacza, że do realizacji założeń edukacyjnych klas 1-3 nauczyciel wybiera zestaw podręczników odpowiadającym wytycznym programu nauczania.

UWAGA!
dowolność taka posiada zarówno + jak i -

+	-
*możliwość dostosowania treści podręcznika do wymagań edukacyjnych wymaganych przez ministerstwo *edytorska strona *wielość możliwości i ofert	*kosztowność *w danej szkole nauczyciel kieruje się swoim osobistym gustem pedagogicznym *zastrzeżenia do nauczycieli, którzy wchodzą w kontakt z księgarnią *można dostrzec odpowiedź jedną, w zamian za istnienie wielu odpowiedzi

Nauczyciel w oparciu o wybrany podręcznik zobowiązany jest do napisania własnego rozkładu nauczania z podziałem na miesiące, semestry. Tu istnieje możliwość ubogacenia treści kształcenia poza te które są w podręcznikach. Koniecznie trzeba w programie tym uwzględnić założenia wychowawcze oraz misję szkoły.

Misja szkoły- dotyczy działań nauczyciela począwszy od klasy 1 w stosownym zakresie. Misję szkoły (specyfikę placówki szkolnej określoną przez radę pedagogiczną i rodziców), realizujemy na miarę potrzeb, możliwości dziecka, inwencji nauczyciela i sugestii rodziców.

Rozkład nauczania zintegrowanego, nauczyciel realizuje łącząc wszystkie treści w sposób skorelowany problemowo (treścią), tematycznie i działaniowo.

Sposoby odnotowywania pracy nauczyciela:
- dziennik lekcyjny
- arkusze ocen
- dzienniczki uczniów

Zintegrowany proces nauczania wymaga wielowątkowego ujęcia tematu. Złożony temat ubogacony zostaje treściami artystycznymi dziecka.

Obowiązkiem każdego nauczyciela jest wypełnianie arkuszy ocen i opinii o uczniu w formie opisowej.

Wywiadówka- spotkanie nauczyciela z rodzicami
a). indywidualne
b). zbiorowe
c). korespondencja
d). powiadomienie o niewłaściwym zachowaniu ucznia: psycholog, dyrektor, rodzice, wyższe organy

-przygotowanie klasy (niech dzieci przygotują jakieś własne prace, które rodzice mogą podziwiać)
- na wywiadówkę możemy zaprosić jakiegoś gościa z prelekcją
- rozmawiamy o ocenach
- sprawa z rodzicami -> rozmowa (spotkanie) z rodzicami ma być na stopie „koleżeńskiej”. Zaczynamy od pochwały dziecka
- pytamy czy rodzic ma sprawę do nauczyciela

Klasa 1-3 przeważnie kolorowa, ale nauczyciel musi mieć zmysł.

Treści kształcenia edukacji wczesnoszkolnej zostały zawarte w następujących zakresach tematycznych:

Edukacja przedszkolna	Edukacja początkowa
* wychowanie zdrowotne * wychowanie umysłowe * wychowanie techniczne * wychowanie estetyczne * wychowanie moralno- społeczne	* edukacja polonistyczna * edukacja matematyczna * edukacja środowiskowa * edukacja plastyczna * edukacja muzyczna * edukacja techniczna * kultura fizyczna

Str. 142-213 Więckowski

Edukacja matematyczna:

edukacja matematyczna dzieci należy do podstawowych zakresów pracy nauczyciela.
Przedmiotem edukacji są:
- stosunki ilościowe i relacje między nimi
- pojęcia (myślowe ujmowanie istotnych cech określonej klasy obiektów) -> liczby i działania arytmetyczne, teoria mnogości: pojęcie zbioru i relacji (te mnogości mają charakter funkcjonalny i umożliwiają rozumienie pojęć liczby i działania arytmetycznego.
pierwotnym pojęciem liczby jest pojęcie zbioru. Zbiory mogą mieć: jeden, dwa lub wiele elementów.
Umownym znakiem zbioru jest pętla.




- jeden element, jedna cecha
- wiele elementów zbiór mający kilka cech, które je różnicują. Np. zbiór grzybów

zbiór wieloelementowy

Dużą pomocą w zrozumieniu zbioru mogą być pomoce dydaktyczne.

W edukacji matematycznej prowadzącej do poznawania podstawowych pojęć, jak:
- liczby i działania arytmetyczne
- zbioru przedmiotów i umiejętnego ich klasyfikowania (ilościowa [liczebność] i jakościowa [ cechy elementów zbioru, właściwości])

W rozumieniu zbiorów ważną cechą jest ich rozpoznawanie w zakresie ilościowym i jakościowym (kształt, wielkość, funkcjonalność). Zbiory mogą być rozłączne i nierozłączne. Część wspólna dwóch zbiorów jest to tzw iloczyn zbiorów.





w zbiorach możemy wyróżnić relację podrzędności

Ważnym pojęciem w rozumieniu liczny jest liczba KARDYNALNA, czyli główna oraz porządkowa (ordynacja porządkowa- Więckowski)

EDUKACJA PLASTYCZNA

Anna Trojanowska- „Dziecko i plastyka”
Krystyna Michejska- Kowalska „ O dziecięcej wyobraźni plastycznej”

Jak inspirować dziecko do sztuki:
- uczyć go do wyrażania własnych pomysłów
- uczyć dziecko postrzegania

Etapy rozwoju umiejętności plastycznych dziecka:
1). Rysowanie linii, znaków, łańcuszków (dziecko może rysować kredką, ołówkiem, patykiem, kredą. Linie mogą być dzielone: ze względu na długość, dynamikę pociągnięcia, grubość, kat, kształt)
2). Kształtowanie umiejętności kształtu plastycznego dziecka od plamy (od plamy zaczynają malować kreski itp.)
3). Malowanie- ciemne, jasne, skupia się na linii, kształcie, czy ktoś zaczyna od linii i wypełnia je czy najpierw tło.
Edukacja plastyczna to wyrabianie umiejętności nadgarstka

EDUKACJA MUZYCZNA

posiada 4 podstawowe formy aktywności dziecięcej
a). śpiew
b). gra na instrumencie
c). słuchanie muzyki
d). ruch przy muzyce

Ad A).
jest przedłużeniem mowy:

Choć za oknem taka plucha
Choć ulewny poda deszcz
Kiedy pada lubię słuchać i
Ty ze mną spróbuj też

Słuchać deszczowej muzyki,
Na deszczowe skrzypce i smyki
Słuchać jak rosną kałuże i
Te małe i te duże

O właśnie tak! Kap kap
O właśnie tak! Kap kap

Partytury muzyczne, gesto- dźwięki (przygotowanie do gry na instrumentach) gra na instrumentach, zabawa w dyrygenta

Ad C).
może być realizowane w 4 zakresach:
a). określanie cech muzycznych słuchanego utworu (co możesz powiedzieć o rytmie, nastroju, melodii)
b). cechy treściowe: pozamuzyczne, element integracji ( z czym mógłbyś powiązać nastrój)
c). jaki słyszysz aparat wykonawczy (kto wykonuje utwór, kobieta, mężczyzna, alt, bas)
d). budowa utworu (refren, zwrotka)

Krystyna Przybylska - „Wychowanie muzyczne w przedszkolu” rozdział 6.

---