JUNG „ARCHETYPY I SYMBOLE” (nie jest łatwo)
I Ze wstępu Prokopiuka
1. Proces indywiduacji (nie indywidualizacji), którego celem jest synteza obszarów świadomości i nieświadomości ludzkiej psychiki. Ludzka psychika jest dwubiegunowa (świadomość \ nieświadomość) i znajduje się w bezustannym dynamicznym ruchu, za który odpowiedzialna jest energia psychiczna (inaczej intensywność procesów psychicznych tj. popędy, pragnienia, afekty, uwaga). Wartość energii psychicznej odpowiada wielkości napięcia między biegunami. Ilość energii psychicznej jest stała, psychika to system samoregulujący się.
2. Dwie fazy procesu indywiduacji:
a) pierwszej połowy życia - przystosowywanie się do rzeczywistości zewnętrznej
b) drugiej połowy życia - przystosowywanie się do rzeczywistości wewnętrznej (faza realizacji kulturowego celu życia)
- na granicy tych dwóch faz często występuje KRYZYS POŁOWY ŻYCIA, skłonność do nerwicy; „dzięki nerwicy ludzie zostają wytrąceni z utartych kolein, bardzo często wbrew ich własnemu lenistwu i mimo rozpaczliwego oporu”
3. Zadaniem rozwoju ego jest optymalne uwolnienie się od jaźni i zachłannych mocy nieświadomości zbiorowej, zdobycie pełnej autonomii i rozszerzenie pola świadomości. „Siłą napędową wydaje się tutaj w zasadzie tylko dążenie do samourzeczywistnienia”.
Dwie zasadnicze postawy:
- ekstrawertyczna
- introwertyczna
4. Cztery funkcje psychiczne (w każdej z psychik dominuje tylko jedna, dwie są zepchnięte na dalszy plan, a ostatnia do sfery nieświadomości) :
myślenie, uczucie, intuicja, doznanie
5. Treść archetypowa jest zawsze wyrażana w formie przenośni. Nieświadomość zbiorowa obejmuje popędy i sferę archetypów, które pojawiają się w „sytuacjach granicznych” (niebezpieczeństwo, stosunek między płciami, narodziny, śmierć) w formie wzorców zachowań. Istnieje ograniczona liczba archetypów, jak istnieje ograniczona ilość ludzkich zachowań. Symbol - konkretyzacja tego, co niewyrażalne i niejasne. Sposób porozumiewania pomiędzy niewyrażalnymi archetypami nieświadomości a sferą świadomą psychiki.
6. Etapy drugiej fazy:
a) uświadomienie sobie ciemnej strony (cień, archetypy i ich dwubiegunowość)
b) uświadomienie sobie treści, które tworzą archetyp osobowości manicznej (Stary Mędrzec i Wielka Matka - uwolnienie się spod wpływu ojca i matki)
c) powrót ego do jaźni - rozszerzenie wąskich granic ego
- symbol dający znać o dokonanym zjednoczeniu - symbol jednoczący tzw. mandala - w kształcie koła lub kwadratu symbolizuje całość
II Z pism Junga
Jung sięga do różnych wiar i religii by uogólnić, zuniwersalizować swoje poglądy.
1. Nieświadomość dzielimy na:
osobową - osiągnięcia życia indywidualnego
kolektywną - istniejące zawsze i a priori archetypy
Ego to jedyna część jaźni, jaką znamy.
Anima lub animus (u faceta macierzyński pierwiastek Erosa, u kobiety - ojcowski Logos) - ludzka „dusza”, gdzie siedlisko mają kompleksy, wpływa na ego bądź zakłóca jego funkcjonowanie. Anima posiada manę, siłę, która podsuwa niezwykłe myśli i stany, wyjęta spod kontroli. Kto opanowuje animę zyskuje jej manę.
Cień - ciemne czy też gorsze cechy charakteru; mają naturę emocjonalną, a raczej nawet pewną autonomię i stosownie do tego mogą wywołać coś w rodzaju obsesji - opętania. Emocja nie jest aktywną częścią - ona się nam przydarza. Cień można w pewnym stopniu zintegrować ze świadomością, ale zawsze pozostają jakieś cechy, które stawiają opór w dążeniu do poddania ich kontroli moralnej.
„Archetypy to kamienie węgielne całości psychicznej, która przekracza granice świadomości i dlatego nigdy bezpośrednio nie może stać się jej przedmiotem.” Archetyp sam w sobie jest czynnikiem nieobrazowym, dyspozycją, która w określonym momencie rozwoju ducha ludzkiego zaczyna się aktywizować, porządkując zgromadzony w świadomości materiał i nadając mu określoną postać. Wszystkie wypowiedzi dotyczące faktów ponadzmysłowych w swej istocie określone są zawsze przez archetyp.
"Archetyp to formuła symboliczna, która zaczyna funkcjonować wszędzie tam, gdzie albo nie występują żadne pojęcia świadome, albo w ogóle nie mogą one zaistnieć ze względu na powody natury wewnętrznej lub zewnętrznej. Treści nieświadomości zbiorowej reprezentowane są w świadomości przez wyraziste skłonności czy ujęcia. Indywiduum z reguły traktuje je jako uwarunkowane przez przedmiot - jest to mylne ujęcie, ponieważ pochodzą one z nieświadomej struktury psyche, tyle że zostają wyzwolone przez oddziaływanie przedmiotu. Te subiektywne skłonności i ujęcia są jednak silniejsze od wpływu przedmiotu, a ich wartość psychiczna jest wyższa, tak że narzucają się one wszystkim wrażeniom".
Archetypy przejawiają się w postaci symboli - ich treść zawsze wyraża się metaforycznie, nie dając się w pełni zwerbalizować. Symbole te możemy wychwycić w mitach, snach, wizjach. Liczba archetypów jest ograniczona.
Gdy posługujemy się pojęciem jakiegoś boga, to za pomocą tego pojęcia formułujemy po prostu pewien określony fakt psychologiczny, a mianowicie niezależność i dominację pewnych treści psychicznych, które wyrażają się w zdolności do udaremniania naszej woli, natrętnego narzucania się naszej świadomości i wpływania na nasze nastroje i działania. (działalność treści psychicznych, które są poza naszą świadomością = działalność tzw. boga OSTRO!:)
Mąka