Dr. Bogdan Buczkowski
Rozliczenia w obrocie międzynarodowym
Wykład II - Czek
Podpis wystawcy umieszczony na czeku musi zgadzać się z wzorem podpisu złożonego w banku. Jeżeli podpis wystawcy czeku obejmuje również stempel firmowy wystawcy wówczas odcisk stempla na czeku powinien być zgodny z wzorem odbitki stempla złożonym w banku.
Trasat - osoba, która ma zapłacić za czek. Czek wystawia się na bank, w którym wystawca zgromadził na rachunku bankowym odpowiednie środki, oraz z którym więżę wystawcę wyraźna umowa uprawniająca go do rozporządzania tymi środkami za pomocą czeku. Jeżełi czek jest:
- wystawiony i płaty za granicą wystawiony za granicą a płaty w Polsce
- wystawiony w Polsce a płaty za granicą
Wówczas, gdy jako trasata wskazano inny podmiot niż bank, czek taki jest ważny, o ile miejsce płatności czeku na to zezwala.
Domincylat - czek może być płatny w miejscu zamieszkania osoby trzeciej, bądź w miejscowości, w której trasat ma miejsce zamieszkania, bądź w innej miejscowości, z tym iż osobą trzecią musi być bank. Osoba trzecia, u której czek jest płaty to tzw. domicyliat. Domicyliat może być umieszczony na czek przez wystawcę. Posiadacz czeku może czek domicyłować tylko za zgodą wystawcy i wszystkich swoich poprzedników wymienionych w czeku. Wskazanie jako domicyłiata innej osoby niż bank nie powoduje nieważności czeku, nie ma ono jednakże żadnego znaczenia prawnego.
Remitent - osoby na zlecenie której ma być dokonana zapłata. Czek może być wystawiony na:
Określoną osobę z dodaniem wyraźnego zastrzeżenia „na zlecenie" lub bez takiego zastrzeżenia Określoną osobę z dodaniem zastrzeżenia „nie na zlecenie" lub innego równoznacznego Na okaziciela
Nieważny jest czek na okaziciela, w którym wystawca jest zarazem trasatem. Dotyczy to także przypadku gdy wystawcą jest jeden oddział banku a trasatem drugi oddział tego samego banku. Dopuszczalne jest natomiast wystawienie takiego czeku, w którym remitentem jest określona osoba. Ze względu jednak na to, iż indos dokonany przez trasata jest nieważny, czek taki nie będzie mógł być puszczony w obieg.
3. Rodzaje czeków:
Czek in blanco - zwany również niezupełnym, jest to czek wystawiony z pominięciem niektórych istotnych elementów czeku, np. sumy lub daty wystawienia, musi jednak zawierać co najmniej podpis wystawcy czeku złożony w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania czekowego. Podstawą wystawienia takiego czeku jest porozumienie zawarte pomiędzy wystawcą czeku i remitentem co do sposobu uzupełnienia czeku. Porozumienie takie może być zawarte na piśmie bądź ustnie. Czek in blanco powinien zostać uzupełniony we wszystkie swoje istotne elementy najpóźniej w chwili realizacji czeku.
Czek komisowy • wystawiony przez komisanta na rachunek komitenta. Przy czekach komisowych komitent musi zawierać w banku będącym trasatem fundusz na realizację czeków, jak również powinien upoważnić komisanta do dysponowania swoim rachunkiem bankowym.
Z uwagi na osobę uprawniona z czeku wyróżniamy:
Czek na okaziciela - bank jest zwolniony ze sprawdzania, czy osoba, która przedkłada czek do zapłaty, jest jego prawnym właścicielem z formalnego punktu widzenia. Deki takie przenoszone są przez samo wręczenie dokumentu. Legitymowana jest każda osoba przedstawiająca czek do zapłaty.