91432

cząsteczkowych (od kilkudziesięciu do kilkudziesięciu tysięcy jednostek) oraz związków nieorganicznych, występujących w znacznie mniejszych ilościach.

Związki organiczne obecne w ropie naftowej to głów nie węglowodory (80-95% mas): alkany (nazwa zwyczajowa - parafiny), cykloalkany (cykluparafiny, nafteny), areny (■węglowodory aromatyczne) i o strukturach mieszanych, a także heterozwiązki zawierające siarkę, azot i tlen oraz/lub metale. Alkeny (oleftny) i alkiny - węglowodory nienasycone, praktycznie nie występują w surowej ropie naftowej. Związki nieorganiczne takie jak woda, sole. krzemionka stanowią zanieczyszczenia ropy naftowej

1.2.1. Skład elementarny

Zakresy zawartości poszczególnych pierwiastków, z których składa się ropa naftowa przedstawia tablica 2.

Pierwiastek	Zakres zawartości w różnych ropach, % wag.	Pierwiastek	Zakres zawartości w różnych ropach, % wag.
Węgiel Wodór Siarka	83—87 12—14 0,01—6	Azot Tlen	0,01—u 0,05—4

W większości rodzajów ropy występują również śladowe ilości fosforu, arsenu, selenu oraz metali ciężkich: V, Ni, Fe, Co, Cu, Hg

Przemiana kerogenu w ropę wiąże się ze znacznym wzbogaceniem materiału organicznego w wodór i kilkakrotnym zmniejszeniem zawartości heteroatomów (S,N.O). Ropy' pochodzące ze starszych okresów geologicznych są zwykle bogatsze w w'odór i uboższe w heteromatomy w porównaniu do rop młodszych.

1.2.2. Skład w ęglow odorowy

Węgłów odory parafinow e (C«H!n*2) /alkany/ są drugą po naftenach grupą węglowodorów występujących w dużych ilościach w ropie naftowej, stanowią podstawową grapę węglowodorów najstarszych gatunków ropy.

Ropa naftowa zawiera zarówno parafiny o prostym łańcuchu (n-parafiny), o liczbie atomów węgla w cząsteczce od 1 do 60 (jakkolwiek istnieją ropy, w których liczba atomów węgla wynosi ok. 200), jak i parafiny rozgałęzione (izo-parafiny) występujące w dużych ilościach (nawet przy założeniu, że w ropie występuje tylko 60 struktur prostolańcuchowych ich liczba jest ogromna).

Węglow-odory parafinowe dominują w niskomzących (benzynowych) frakcjach ropy Temperatura wr zenia węglow'odorów rozgałęzionych jest niższa od ich odpowiedników o prostych łańcuchach.

Węglowodory cykloparafinowe (naftenowe) /cykloalkany/ występują w ropie naftowej w największych ilościach (średnio ok.50% mas ). Pierścień naftenowy (rys.2) zawiera zwykle 5 lub 6 atomów węgla. Spośród tej grupy związków w ropie naftowej najwięcej jest metylocyklopentanu i metylocykoheksanu Oprócz monocyklonaftenów w ropie naftowej występują di-, tri-, tetra-, penta- i heksacyklonafteny.

Cykloparafmy są mniej lotne (mają wyższe temp. wrzenia) w porównaniu z parafinami, a ich gęstość jest większa od analogów parafinowych, dlatego ich zawartość we frakcjach olejowych jest znaczna.

Węglow odory aromatyczne /areny/ występują w ropie naftowej w ilości rzadko przekr aczającej 15% mas. Związki te zawierają przynajmniej jeden pierścień benzenowy. Spośród jednopierścieniowych aromatów w ropie naftowej najwięcej jest toluenu i ksylenu.