plik


ÿþWykBad 12. Ekonomia matematyczna. R.RempaBa . MateriaBy dydaktyczne Duopol i oligopol Teori duopolu sformuBowaB i rozwinB francuski matematyk i ekonomista Antoine Cournot (1801-1877), który przez wielu uwa|any jest za ojca matematycznej ekonomii. Dwaj producenci produkuj i dostarczaj na rynek pewien towar. ZakBadamy, |e producenci tak opanowali rynek, i| cena rynkowa produktu zale|y od Bcznej ilo[ci dostarczonej na rynek przez obu producentów. Producenci nie maj trudno[ci ze zbytem towaru i z nabywaniem czynników produkcji. Koszt produkcji poszczególnych producentów zale|y od wielko[ci wBasnej produkcji. Oznaczenia yi - ilo[ towaru wyprodukowana przez i-tego duopolist, i=1,2 ki(yi)  funkcja kosztów produkcji i-tego producenta pi(y1+y2)  funkcja okre[lajca cen rynkow produktu i-tego producenta; y1+y2  jest Bczn produkcj duopolistów Pð (y1,y2)  funkcja wyra|ajca zysk i-tgo producenta i Zauwa|my, |e Pð (y1,y2) = yi pi(y1+y2)  ki(yi), i=1,2 i ­ð ­ð ­ð zysk = przychód  koszt 22 WykBad 12. Ekonomia matematyczna. R.RempaBa . MateriaBy dydaktyczne ZaBo|enia modelu Dla ka|dego i (a) pi i ki s funkcjami okre[lonymi na [0,¥ð) przy czym:funkcja pi jest malejca od pewnego ai=pi(0)>0 i pi(bi)= 0 dla pewnego bi>0; ponadto jest ona ró|niczkowalna i ma cigB malejc pochodn ( zatem jest wklsBa, por. Rys 3.1) pi(s) a 0 bi Rys.3.1 pi(s), s = y1+y2 (b) funkcja kosztów ki jest rosnca, ró|niczkowalna i ma ciagB rosnc pochodn.(zatem jest wypukBa, por. Rys.3.2) ki(yi) Rys. 3.2 ki (yi) yi Przypominamy problem monopolisty (PM) W przypadku monopolu mieli[my do czynienia z jednym producentem. ChodziBo o wyznaczenie takiego poziomu 23 WykBad 12. Ekonomia matematyczna. R.RempaBa . MateriaBy dydaktyczne produkcji y*, który maksymalizuje zysk przedsibiorstwa. Przypominamy, |e problem optymalizacyjny przybieraB posta. (PM) : Pð (y) = yp(y)  k(y) ®ð max x³ð 0 Podobnie jest w duopolu. Ka|dy z producentów chciaBby maksymalizowa zysk. Rzecz jednak w tym, |e tym razem zysk zale|y nie tylko od wielko[ci wBasnej produkcji ale (poprzez cen rynkow ) od wielko[ci produkcji drugiego duopolisty. ~ Zatem je[li pierwszy wyprodukuje y1 to drugi wybierze taki poziom y2 , |e Pð (~1, y2) = max Pð2(~1, y2) y y 2 y2 ³ð0 Podobnie zachowuje si pierwszy producent. Na wielko[ ~ ~ produkcji y2 zareaguje takim wyborem poziomu produkcji y1, ~ y |eby Pð (~1, y2) = max Pð1(y1, y2) 2 y1³ð0 ~ ~ Na wybór pierwszego producenta y1 drugi producent zareaguje wyborem y2itp. Zauwa|my, |e mamy tu do czynienia z pewn gr. WypBat s funkcje zysków a decyzj - wielko[ produkcji. 24 WykBad 12. Ekonomia matematyczna. R.RempaBa . MateriaBy dydaktyczne *ð Pojawia si pytanie: czy istniej takie poziomy produkcji y1, y*ð , |e ka|dy z producentów maksymalizuje swój zysk i nie 2 potrzebuje przy tym zmienia swojego wyboru? Innymi sBowy *ð czy istnieje taka para y1 , y*ð , |e 2 *ð (a) Pð ( y1 , y*ð ) = max Pð1(y1, y*ð ) 1 2 2 y1³ð0 *ð *ð (b) Pð ( y1 , y*ð ) = max Pð2(y1, y2) 2 2 y2 ³ð0 Para decyzji speBniajca warunki (a)-(b) nazywa si *ð równowag duopolu. y1 jest poziomem produkcji pierwszego duopolisty w stanie równowagi, a y*ð jest poziomem produkcji 2 drugiego duopolisty w stanie równowagi. *ð W jezyku teorii gier para ( y1,y*ð ) nazywana jest punktem 2 ekwilibrium Nasha lub punktem równowagi Nasha. Twierdzenie3.1. Przy przyjtych zaBo|eniach duopol posiada punkt równowagi i jest to punkt jedyny.(por. ref [5]) Powstaje pytanie: czy mo|na poda warunki konieczne i *ð dostateczne na to, aby para y1, y*ð byBa punktem równowagi. 2 Odpowiedzi jest nastpujce twierdzenie. 25 WykBad 12. Ekonomia matematyczna. R.RempaBa . MateriaBy dydaktyczne *ð Twierdzenie3.2 Na to, aby para ( y1,y*ð ) byBa punktem 2 równowagi rozwa|anego modelu duopolu potrzeba i wystarcza, aby dla i=1,2 ¶ðPði (c) |(y1,y2 )=ð(y1 ,y*ð )=ð 0 je[li y*ð >ð 0, *ð i 2 ¶ðyi *ð ¢ð (d) pi( y1+ y*ð )£ð ki(0) je[li y*ð =ð 0. 2 i Ekonomiczna interpretacja warunków (c)  (d) ¢ð Ad (d) ki (yi) oznacza koszt kraDcowy. Z zaBo|enia koszt kraDcowy jest rosncy. Zatem z warunku (d) wynika, |e je[li w punkcie równowagi duopolista nie produkuje towaru to oznacza, |e cena rynkowa jest tak niska, i| nie przekracza jego najni|szego kosztu kraDcowego. Ad (c) Warunek ten przyjmuje posta ¶ð(yipi(y1 +ð y2) ¶ðki(yi) |(y1,y2 )=ð(y1 ,y*ð )=ð |yi i *ð 2 ¶ðyi ¶ðyi =ðy*ð Oznacza to, |e w punkcie równowagi kraDcowy przychód = kraDcowemu kosztowi PrzykBad numeryczny Niech 2 p1(y1+y2) = 16  (y1+y2)2, k1(y1) = y1 p2(y1+y2) = 32  2(y1+y2)2, k2(y2) = 2y2 2 W przykBadzie tym cena produktu i koszt wytwarzania drugiego producenta s dwa razy wy|sza ni| odpowiednio cena i koszt pierwszego producenta 26 WykBad 12. Ekonomia matematyczna. R.RempaBa . MateriaBy dydaktyczne Zauwa|my, |e pi, ki speBniaj zaBo|enia modelu. StaBe wymienione w zaBo|eniach wynosz: a1=16, b1=4; a2=32, b2=4. Funkcje p1, p2 sa malejce o malejcych pochodnych. Funkcje kosztów k1, k2 s rosnce i ich pochodne tak|e. Dla wyznaczenia punktu równowagi stosujemy Twierdzenie 3.2. Poka|emy, |e tym przypadku wystarczy wykorzysta warunek (c) Twierdzenia. 2 Pð1(y1,y2) =ð p1(y1 +ð y2)y1 -ð k1(y1) =ð 16y1  (y1 + y2)2y1 - y1 Pð2(y1,y2) =ð p2(y1 +ð y2)y2 -ð k2(y2) =ð 32y2  2(y1 + y2)2y2 - 2 y2 2 Mamy wic ¶ðPð1 =ð 16 -ð 2(y1 +ð y2)y1 -ð (y1 +ð y2)2 -ð 2y1 =ð 0, ¶ðy1 ¶ðPð2 =ð 32 -ð 4(y1 +ð y2)y2 -ð 2(y1 +ð y2)2 -ð 4y2 =ð 0. ¶ðy1 Dzielc obie strony drugiego równania przez dwa mamy ukBad: (*)16 -ð 2(y1 +ð y2)y1 -ð (y1 +ð y2)2 -ð 2y1 =ð 0, 16 -ð 2(y1 +ð y2)y2 -ð (y1 +ð y2)2 -ð 2y2 =ð 0. Dodajc równo[ci stronami i podstawiajc s=y1+y2 otrzymujemy 32  4 s2  2s = 0 a wic 2 s2 +s  16 = 0. Równanie kwadratowe rozwizuje si standardowo. Dð =ð 1+ð 4 ×ð16 ×ð 2 =ð 129 -ð 1+ð 129 Dodatni pierwiastek równania wynosi s = »ð 2.589 4 4 Podstawiajc s do równania (*) Batwo wyznaczy y1. Mamy wic: 27 WykBad 12. Ekonomia matematyczna. R.RempaBa . MateriaBy dydaktyczne s2 -ð 16 * * * y1 =ð »ð 1.294 7. Zatem y2 =s- y1 = 2.5894  1.2947 »ð -ð 2s -ð 2 1.2947. * * Punktami równowagi s y1 =ð y2 =ð 1.2947. Przy takim wyborze wielko[ci produkcji obaj producenci s usatysfakcjonowani. Oligopol Z oligopolem mamy do czynienia wtedy gdy wiksza liczba producentów opanowaBa rynek i  n (n³ð 2) producentów produkuje i dostarcza na rynek pewien towar. ZakBadamy, |e cena towaru zale|y od Bcznej ilo[ci towaru dostarczonej na rynek przez wspomnianych producentów. Podobnie jak poprzednio producenci nie maj trudno[ci ze zbytem towaru i z nabywaniem czynników produkcji. Koszt produkcji poszczególnych producentów zale|y od wielko[ci wBasnej produkcji. Zauwa|my, |e model oligopolu jest prostym uogólnieniem duopolu. Zatem opis modelu jest podobny. Tym razem i=1,2,...,n. yi - ilo[ towaru wyprodukowana przez i-tego producenta, i=1,2,...n ki(yi)  funkcja kosztów produkcji i-tego producenta pi(y1+y2+ +yn)  funkcja okre[lajca cen rynkow produktu i- tego producenta. Wygodnie jest oznaczy s = y1+y2+....+yn  jako Bczn produkcj oligopolistów. Pð (s)  funkcja wyra|ajca zysk i-tgo producenta, i 28 WykBad 12. Ekonomia matematyczna. R.RempaBa . MateriaBy dydaktyczne Funkcje ki(yi), pi(s)  speBniaj takie zaBo|enia jak w duopolu. Zauwa|my, |e Pð (s) = yi p(s)  ki(yi), i=1,2, ,n i Pytanie o punkt równowagi przybiera teraz form: czy istnieje *ð * taki wybór wielko[ci produkcji ( y1, y*ð ,...,yn ) |e 2 *ð * * (1) Pð ( y1, y*ð ,..., y*ð ) = max Pð1(y1,y*ð ,y3,..., yn) 1 2 n 2 y1³ð0 *ð *ð * * (2) Pð ( y1, y*ð ,..., y*ð ) = max Pð2(y1,y2,y3,..., yn) 2 2 n y2 ³ð0 *ð * * (n) Pð ( y1, y*ð ,..., y*ð ) = max Pð1(y1,y*ð ,y3,..., yn) n 2 n 2 yn ³ð0 *ð UkBad decyzji ( y1, y*ð ,..., y*ð ) speBniajca warunki (1)-(n) nazywa 2 n *ð si równowag oligopolu. y1 jest poziomem produkcji pierwszego producenta w stanie równowagi, a y*ð jest 2 poziomem produkcji drugiego itd. *ð W jzyku teorii gier ukBad ( y1,y*ð ,..., y*ð ) nazywana jest punktem 2 n ekwilibrium Nasha lub punktem równowagi Nasha. Twierdzenie3.3. Przy przyjtych zaBo|eniach oligopol posiada punkt równowagi i jest to punkt jedyny.(por. ref [5]) 29 WykBad 12. Ekonomia matematyczna. R.RempaBa . MateriaBy dydaktyczne Pytanie jest takie jak w duopolu: czy mo|na poda warunki *ð * konieczne i dostateczne na to, aby ukBad ( y1,y*ð ,...,yn ) byB 2 punktem równowagi oligopolu? Odpowiedzi jest nastpujce twierdzenie. *ð * Twierdzenie3.3 Na to, aby ukBad ( y1, y*ð ,...,yn ) byB punktem 2 równowagi rozwa|anego modelu oligopolu potrzeba i wystarcza, aby dla i=1,2,...,n ¶ðPði (I) |(y1,y2 ,...,yn )=ð(y1 ,y*ð ,...,yn )=ð 0 je[li y*ð >ð 0, *ð * i 2 ¶ðyi *ð * ¢ð (II) pi( y1+ y*ð +...+yn)£ð ki(0) je[li y*ð =ð 0. 2 i Ekonomiczna interpretacja warunków (I)  (II) jest dokBadnie taka jak w duopolu. wiczenia. Zestaw 2 1.Co to jest oligopol? 2. Czym ró|ni si duopol od oligopolu? 3. Okre[l funkcje kraDcowych przychodów producentów duopolu w przypadku gdy p1(y1+y2) = 9- (y1+y2-2)2, p2(y1+y2) = 25 - (y1+y2-1)2 4. Przy zaBo|eniu, |e punkt równowagi duopolu ma obie wspóBrzdne 2 dodatnie, funkcje kosztów producentów s postaci k1(y1)= y1 , k2(y2)= y2 , a funkcje cen takie jak w punkcie 4 podaj równania okre[lajce j 2 jednoznacznie równowag duopolu. 30

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ekon Mat Wyk1 2015
Ekon Mat Wyk 3 4 2015
Ekon Mat WK 7 8 2015
Ekon Mat Wyk8b 9 10 2015
Ekon Mat von Neum Wyk14b 2015
Ekon Mat Lin Du Cur Wyk13a 2015
Ekon Mat Wyk Równ 13b 2015
Ekon Mat von Neum Wyk14a 2015
Ekon Mat Wyk 1b 2 2015
EKON Zast Mat Wykład 8
EKON Zast Mat Wykład 1b
mat 2015 probna nowa
UTF 8 EKON Zast Mat Wykład 4b 5
mat 2015
UTF 8 EKON Zast Mat Wykład 9
UTF 8 EKON Zast Mat Wykład 7 2

więcej podobnych podstron