6827069270

KONTRAKTY REALNE (obliaationes re contractae)

Kontrakt realny zawierano w wyniku wydania rzeczy, pouczonego z nieformalnym

porozumieniem określającym, w jakim celu rzecz zosta/a wydana (traditio rei lub

rerum). Obowiązek d/użnika polega/ na zwrocie rzeczy (re contrahitur obligatio).

Pożyczka (Mutuum)

-    G. 3.90: Rzeczą zaciąga się zobowiązanie na przyk/ad dając pożyczkę; danie pożyczki możliwe jest tylko w tych rzeczach, które można zważyć, policzyć i zmierzyć, na przyk/ad: policzonym pieniądzu, winie, oliwie, ziarnie, spiżu, srebrze czy z/ocie. Te zaś rzeczy licząc, mierząc lub ważąc dajemy po to, aby sta/y się [w/asnością] przyjmującego i aby zosta/y nam oddane nie te same, lecz inne tej samej natury. Stąd też nazywa się pożyczkę (mutuum), bo tak tobie dano, aby moje sta/o się twoje.

Wierzyciel (mutuum dans) przekazywa/ rzeczy zamienne (g/ównie pieniądze) na w/asność d/użnikowi (mutum accipiens), z obowiązkiem zwrotu tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i jakości, zwykle w oznaczonym czasie.

Wywodzi/a się z nexum, dokonywanej per aes et libram. D/użnik, który nie zwróci/ otrzymanej pożyczki móg/ być pozwany za pomocą legis actio per manus iniectionem. O ile nie dosz/o do odtrącenia ręki, d/użnik by/ oddawany wierzycielowi, który móg/ go zabić albo sprzedać trans Tiberim. Po lex Poetelia pozostawa/ w familia wierzyciela, jako nexus.

Przedmiotem pożyczki by/y res nec mancipi oznaczone triadą - pondere, numero, mensura (ważenie, policzenie, mierzenie).

-    Jeśli wierzyciel nie by/ w/aścicielem, nie dochodzi/o do przeniesienia w/asności i do powstania pożyczki. Z regu/y dokonywano traditio.

-    Zobowiązanie jednostronne stricti iuris.

s Można by/o zawrzeć pożyczkę, gdy wierzyciel upoważnienia swojego d/użnika do wydania pieniędzy pożyczkobiorcy. Jest to pożyczka na zlecenie, o której mówi Ulpian.

s Można by/o również przekszta/cić depozyt w pożyczkę.

•/ Contractus mohatre - pożyczka polegająca na przekazaniu pożyczkobiorcy rzeczy do sprzedania, a uzyskana kwota by/a kwotą pożyczki. Kwestia odpowiedzialności ustalana by/a w zależności od tego czy wierzyciel chcia/ sprzedać przedmiot i czy udzieli/ pożyczki wraz z zastrzeżeniem odsetek —» wtedy on ponosi/ stratę. Niezależnie od wszystkiego po sprzedaży i uzyskaniu pieniędzy odpowiedzialność spoczywa/a na d/użniku.

-    Pożyczka by/a kontraktem przyjacielskim. Ewentualne odsetki musia/y być przyrzeczone odrębną umową - stipulatio usurarum. Wed/ug ustawy XII tablic odsetki nie mog/y być wyższe nie 1/12 (fenus unciarum). Justynian ograniczy/ do 6% (4% - osoby o wysokiej pozycji, 8% - kupcy)

-    Chronione przez conditio, będące skargą stricti iuris - w przypadku pieniędzy -actio certae creditae peciniae, a przy innych rzeczach zamiennych - actio certae rei lub conditio triticaria.

Relacja między porozumieniem a pożyczką - Jeśli pożyczka wynosi 10, a umowa opiewa na zwrot 9, to domagać się można tylko 9, bo dorozumiewa się, że 1 jest darowizną. Nie na odwrót. - Prokulus. D. 12,1,11,1.