1299076002

Sposoby zawierania małżeństw 123

ty—młodą. Nigdy nie zdarza się, aby mężczyźni podrzucali do góry kobietę. Jest to związane z systemem skalań kobiecych. Spódnica dziewczyny jest dla mężczyzn kalająca właśnie od chwili, gdy jej właścicielka zostaje mężatką, od tego momentu mężczyzna nie może dotknąć jej spódnicy. Według respondentki z Ploniaków, spódnica jest bronią kobiety także współcześnie — może ona mężczyznę uderzyć nią w twarz i groźbą poinformowania społeczności o skalaniu go spódnicą mężatki wymusić określone decyzje czy zachowania (Pio. 1). Podrzucanie nowożeńców do góry Romowie wyjaśniają radością odczuwaną z powodu zaślubin, ale nie wszystkie rodziny (rody) zachowują tradycję podrzucania nowożeńców. Na pewno nie podrzuca się młodych po porwaniu lub po wcześniejszym wspólnym ich zamieszkaniu samodzielnie lub u którejś z rodzin. Podrzucanie do góry jest zatem zarezerwowane dla młodych małżeństw rekrutujących się spośród kawalerów i panien. Przemawia to za płodnościową symboliką tego działania. Ważne, że nie podrzuca się również i tych par, dla których zawierane małżeństwo jest co najmniej powtórnym związkiem. Wtedy nie urządza się nawet hucznego przyjęcia, a jedynie skromne spotkanie najbliższych osób.

Istotnym momentem kończącym zaślubiny jest pocałowanie przez młodych dłoni Romów należących do starszyzny. Ważne jest, że miody całuje w rękę nie tylko mężczyzn, ale i starsze kobiety. Zdaniem jednego z respondentów, osoba, której zaślubieni okazują w ten sposób szacunek, powinna mieć co najmniej 40-50 lat (Plo.l).

...kobieta i mężczyzna ze starszyzny stali na środku pokoju. Podeszła do nich młoda para. Mężczyzna udzielający ślubu wygłosił mowę, udzielając przestróg i wskazówek, jak postępować w małżeństwie, po której młodzi pocałowali członków starszyzny w prawa rękę...” (jag. 1)

Pocałowanie dłoni osoby starszej jest formą okazania jej należytego szacunku i publicznym okazaniem swojej uległości wobec starszyzny.

Warto się jeszcze zatrzymać przy kolorze chusty i wstążki wykorzystywanej do wiązania rąk młodych. Większość respondentów stwierdzała, że dobrze jest, gdy chusta czy wstążka są czerwone. Mogą mieć również inny kolor, ale z elementami czerwonego. Bierze się to stąd, że czerwień jest kolorem szczęścia i dobrego zdrowia. Jest również noszona jako ochrona przed chorobą. Również dlatego byłoby wskazane, aby panna młoda miała na sobie coś czerwonego. Kolor zielony także ma pozytywne konotacje jako kolor zdrowia. Natomiast w czasie wesel i zaślubin unika się kolorów ciemnych i czerni jako kolorów vńkazv_y nieszczęścia, choroby i przedwczesnej śmierci'⁵⁹. Muszę jednak zaznaczyć, że Romowie należący do Gali-cjaków podkreślali, że nie chodzi tu o kolor chusty, ale o to, że należy ona do osoby starszej.

Zaślubiny romskie odbywają się już podczas wesela lub przyjęcia. W dzień ślubu młodzi są uroczyście ubrani, każde z nich przebywa w innym pokoju poza salą weselną. Ojcowie młodych idą po nich dopiero wtedy, gdy w domu zbiorą się już wszyscy goście i „król” (wójt), czyli najważniejszy autorytet. Młodzi, wprowa-³⁹ A. Sutherland, op. cit., s. 284.