1299076328

90 Obrzędy rodzinne wieku dziecięcego

społecznego, dlatego wszelkie zachowania mające zasadniczy wpływ na stosunki pomiędzy członkami grupy są realizowane przed aktem i po akcie chrztu. W zależności od pozycji, jaką w grupie zajmuje najbliższa rodzina dziecka, oraz od tego, jaką pozycję społeczną będzie zajmować dziecko w przyszłości, spotkanie po chrzcie może ograniczyć się do skromnego obiadu w wąskim gronie rodzinnym lub może go wcale nie być. Ale jednocześnie działania związane ze chrztem mogą stanowić wydarzenie dla większej społeczności i mieć charakter wewnątrzgrupowy, ale publiczny. Uczestniczy w nim duża liczba osób, wśród których mogą być obecne osoby o dużym autorytecie, a to wiąże się z restrykcyjnym podejściem do tradycji i wszelkich zachowań z nią związanych. Tutaj nie może dojść do jakiegokolwiek, z punktu widzenia starszyzny, niewłaściwego zachowania. Przekonania starszych są wyznacznikami zachowań młodych i nie ma możliwości odstąpienia od nich bez konsekwencji, co najmniej czasowego odsunięcia od reszty społeczności tej osoby, która postępuje wbrew zaleceniom starszyzny.

Przyjęcie chrztu przez dziecko oraz spotkanie z tej okazji wiąże się z różnymi formami okazywania szacunku, i to nie tylko starszym, ale również rodzicom dziecka. Jedną z takich form okazywania szacunku jest obdarowywanie dziecka. Już samo błogosławieństwo i życzenia są darem, niemniej jednak obdarowuje się dziecko również innymi dobrami.

Dary przekazywane dziecku lub rodzicom dziecka można podzielić na dwie zasadnicze grupy: pieniądze i złoto. Kwota deklarowana przez większość respondentów to 200-300 złotych, z zastrzeżeniem, że daje się tyle, na ile stać darczyńcę. Wśród darczyńców obdarowujących pieniędzmi, respondenci najczęściej wymieniali dziadka. Złoto jest darem tzw. fantowym. Jest to najczęściej biżuteria w postaci łańcuszków, bransolet, pierścieni kupowanych przez chrzestnych, czasem przez gości „specjalnych”, np. krewnego z zagranicy.

Wśród darczyńców respondenci najczęściej wymieniają chrzestnych oraz dziadków dziecka, ponieważ pozostali zaproszeni goście nie są w żaden sposób zobowiązani do jego obdarowania. Prezenty przekazuje się dziecku przed lub po chrzcie. Jeżeli dziecko ubierają chrzestni, to właśnie wtedy dają mu prezenty — pieniądze lub złotą biżuterię. Pieniądze powinno się włożyć pod poduszkę, na której leży główka dziecka, biżuterię zaś po prosty dziecku się zakłada. Nie jest to jednak regułą. Dary można włożyć pod materacyk lub po prostu do łóżeczka, do becika lub w poduszkę, w którą dziecko zostało zawinięte, tak jak to się robi u Pacho-wiaków i Lesiaków:

...to się wkłada dziecku do łóżeczka, a pieniądze kładzie się pod poduszkę. (...) ale to nie

jest obowiązkowo. Zawsze dają prezenty chrzestni i najbliższa rodzina... (Pach. 2)

...w poduszeczkę dostają. Kiedyś było w modzie, że dwudziestki złote kładło się w poduszkę. (Pach. 1)

Wśród złotych podarków Romowie najczęściej wymieniają: łańcuszki, pierścionki, kolczyki, bransoletki, medaliki z wizerunkiem Matki Boskiej i Jezusa. Oczywiście funkcjonuje podział na biżuterię dla dziewczynki i dla chłopca. Dziew-