8748915578

128 Badania geograficzne nad Polską północno-zachodnią.

Gleba na całym obszarze należy do przepuszczalnych i nie utrzymujących w sobie wilgoci. Wsiąkanie opadów atmosferycznych odbywa się w niej aż do zupełnego nasycenia całej jej miąższości, oczywiście tylko wtedy, kiedy warstwy te tworzą zamknięte bezodpływowe kotliny. Jeżeli zaś istnieje wewnętrzny spadek, nadmiar wody, chociażby najmniejszy, łatwo spływa. Potwierdzają to badania, gdyż w pasie występowania jezior świder dawał piasek przepojony wodą do tego stopnia, że woda, po wyciągnięciu świdra, obficie zeń spływała. Piasek więc w ten sposób pozbawiał się natychmiast nadmiaru wody. Brak jeziorek na południe od linji zamkniętych kotlin, na obszarze niżej położonym nad poziomem morza, gdzie teren lekko opada, tworząc długie stoczystości o małym spadku, zamknięte wydmami drugorzędnemi, potwierdza, że nadmiar wody gruntowej łatwo tutaj spływa. Przytem zostały znacznie zasilone źródła: jedno, wypływające koło leśn. Mokrz, drugie na połowie drogi, prowadzącej .z Mokrza do Wartosławia.

Nadmiar wód gruntowych, powoduje zniszczenie zagajników, ocalałych, z powodu młodości, przed sówką-chojnówką (ryc. 4). Nie oparły się’ temu również i stare drzewa liściaste, wzrastające kiedyś bujnie w zagłębieniach międzywydmowych. Przepojone wodą głębsze warstwy gleby nie sprzyjają ich wegetacji, przeto sterczą dziś bezlistne, świadcząc o niekorzystnych dla nich warunkach.

W celu ustalenia poziomu wód gruntowych robiono wiercenia. Miejsca dla wierceń tak dobierano, aby z otrzymanych wysokości poziomu wód gruntowych można było wykreślić profil. Wypadało przeto czynić je zawsze na załamaniach spadu. Za kryterjum poziomu wody gruntowej służył, wyciągnięty świdrem, piasek lekko przepojony wodą. Załączony przekrój (ryc. 5) przedstawia poziom wód gruntowych na linji, gdzie były prowadzone wiercenia. Widać z tego, że poziom wód gruntowych naśladuje, jak to zresztą wiadomo, formy terenu, wykazując jedynie stoki bardzo łagodne. Tłumaczę to podsią-kaniem, ciśnieniem oraz tworzeniem się lokalnych działów wód gruntowych. Ponieważ wiercenia były robione w sierpniu, przeto w profilach przyjęto stan wody w jeziorkach z tego miesiąca.

Ryc. 5. Warstwa wodonośna (zakreskowana) stwierdzona na podstawie wierceń. — Le profil de la nappe souterraine (en grisee) etablie selon des donnes forages.