8748915788

Rajmund Galon: Morfologia doliny Drwęcy.    63

szego dopływu Drwęcy w czasie odwodnienia dyluwjalnego. Małe rozprzestrzenienie dolnej terasy jest dowodem gwałtownego zmniejszenia się Drwęcy w chwili zupełnego wycofania się lodowca z terenów nadbałtyckich. Dolna terasa Drwęcy łączy się przecież z dolną terasą Wisły, która się utworzyła po przełomie Wisły na pn. Wraz z utworzeniem poziomu dolnej terasy kończy się dyluwjalny okres doliny Drwęcy. Staje się ona drugorzędnym dopływem Wisły. Brak wody powoduje meandrowanie rzeki, które miało wpływ na utworzenie się dolnej terasy. Pomimo małych rozmiarów dolna terasa ciągnie się prawie bez przerwy przez całą dolinę, a, uchodząc do doliny Wisły, łączy się z jej dolną terasą. Dolna terasa Drwęcy jest wyłącznie zbudowana z piasków. Otoczaków jest naogół mało. Przy największem zwężeniu doliny (pod Lubiczem) dolna terasa ma charakter terasy erozyjnej, gdyż na jej krawędzi pojawia się margiel lodowcowy.

Nadzalewowa terasa Drwęcy zaczyna się — podobnie jak dolna terasa — nad jeziorem Drwęcy w poziomie 98 m. Do doliny Wisły uchodzi w poziomie 40 m. Średnia wysokość względna nadzalewowej terasy wynosi 2*8 m. Posiada ona minimalne rozprzestrzenienie. Tylko między jeziorem Drwęcy a ujściem Fali nadzalewowa terasa zajmuje większe przestrzenie. W wyższej części doliny a zwłaszcza na dopiero co wymienionym odcinku, odpowiadającym górnemu biegowi rzeki, nadzalewowa terasa przedstawia się jako jednolity, rzadko przerywany poziom. Odtąd jednak, a zwłaszcza od ujścia Rypinicy, gdzie się rozpoczyna dalszy bieg rzeki, terasa ta staje się typową terasą zakolową, która się utworzyła i jeszcze się tworzy w meandrach rzecznych Drwęcy. Nadzalewowa terasa składa się często z kilku amfiteatralnie złożonych stopni, powstających przy przesuwaniu się zakoli. Dolna część doliny wykazuje dużo tego rodzaju terasowatych stopni. Uchodząc do doliny Wisły nadzalewowa terasa Drwęcy przechodzi w zalewową terasę Wisły. Zalewowa terasa Wisły dzieli się także na mniejsze stopnie. Są to jednak stopnie przypadkowe, nie posiadające jednolitego poziomu. Brak jednolitego poziomu nadzalewowej terasy w dolinie Wisły należy zapewne tłumaczyć bardziej niż u Drwęcy wyrównanym biegiem rzecznym Wisły.

Profil podłużny teras.

Profile teras i obramowania dolinnego (ryc. 5) zostały wykreślone na podstawie punktów, wymierzonych na mapie, a sprawdzonych w terenie. Ponieważ jednak odległości pomiędzy niemi (3—9 km w linji dolinnej) są dość wielkie, powyższy wykres można tylko uważać za schematyczny. Przy niżej podanych wnioskach fakt ów należy brać pod rozwagę.

Siedząc profil wysoczyzny, zauważa się poza nachyleniem zgodnem ze spadkiem teras, pewne nagromadzenie kulminacyj terenowych, począwszy mniej więcej od ujścia Fali aż do ujścia Rypnicy. Mamy tu, zdaje się, do czynienia z wybitną moreną denną pagórkowatą, która miejscami nawet przechodzi