8955900075

Tofśtoj, JĄnna ‘.Karenina

wiele. Może dlatego Obłoński, choć nie powinien, jest nam sympatyczny? To by z kolei otwierało możliwość pytania o identyfikowanie się autora (w sensie etycznym) z którymś z bohaterów. A to interesować nas może nie ze względu na niego samego i kwestię jego auto (biografii), lecz ze względu na perswazję zawartą w tekście powieści. Jeśli bowiem autor „oddaje się” któremuś z bohaterów (bądź, vice versa, na niego się kreuje), uznać możemy zasadnie, że czyni to z intencją przekonania czytelnika do idei, którą ta postać wciela. Pozostawmy chwilowo tę kwestię nierozstrzygniętą...

Zanim prześledzimy - z perspektywą odkrycia zawartych w nich sensów - dalsze losy Kitty i Lewina, wróćmy do osoby Anny Kareniny i dwóch mężczyzn, z którymi była związana. Z całą, choć w tym momencie jeszcze aprioryczną świadomością tego, że losy Anny pozostają w odwrotnym stosunku do losów Kitty i Lewina. Dlaczego porównywać tytułową bohaterkę nie z samą Kitty, lecz z obydwojgiem wspomnianych bohaterów? Dlatego, że ona odchodzi, zrywa z Kareninem i, w pewien sposób, kolejno z Wrońskim. Oni natomiast dążą ku sobie, by w końcu połączyć się w jedno - i dać życie nowej istocie. Można by przeprowadzić wyraźną analogię fabularną wydarzeń z życia obydwu kobiet (miłość, małżeństwo, macierzyństwo), analogię, w której wektory zmierzałyby w przeciwnych kierunkach. Analogia ta nie ma jedynie waloru kompozycyjnego porządkującego fabułę. Ma znaczenie dla sensu tego utworu, jeżeli przez sens rozumieć jego wymowę aksjologiczną. Podobnie zresztą, jak „odwrócona analogia” Anny i Lewina. Wrócimy do tego.

Takich analogii jest znacznie więcej: zarówno czysto kompozycyjnych (śmierć stróża kolejowego - śmierć Anny - porody Anny i Kitty itd.), jak i nasyconych sensem: do takich należy dyskonwer-gencja przeżyć Kitty i Anny na balu: ta pierwsza traci nadzieję na miłość i oświadczyny Wrońskiego, ta druga - zyskuje nie tylko nadzieję, ale i pewność. Wroński zaś, tak powściągliwy w okazywaniu uczuć w stosunku do Kitty, z którą flirtował, od początku narzuca się ze swoim uczuciem Annie: oświadcza jej swoją miłość i prosi o wzajemność; wiadomo, co to będzie dla niej oznaczać.

Koniecznie zwrócić musimy uwagę na fakt, że wszystkie, a zwłaszcza początkowe, zdarzenia domagają się niejako naszej oceny moralnej. Flirtowanie z młodą panną, jaką była Kitty, oznaczało

179